Spis treści
Gateway (stacja kosmiczna)
Gateway (wcześniejsze nazwy: Deep Space Gateway, DSG; Lunar Orbital Platform-Gateway, LOP-G) – planowana załogowa stacja kosmiczna, która zostanie umieszczona w przestrzeni w pobliżu Księżyca (tzw. cis-lunar). Będzie ona realizowana w ramach współpracy międzynarodowej. W jej budowie będą brać udział: Stany Zjednoczone, Europa, Japonia i Kanada. Budowa stacji ma się rozpocząć jeszcze w latach 20. XXI wieku[1]. Zaproponowano by rozpoczął z niej podróż na Marsa Deep Space Transport (DST)[2].
Koncepcja stacji Gateway
[edytuj | edytuj kod]Budowa stacji będzie opierała się na dwóch elementach transportu kosmicznego, które są obecnie realizowane w NASA: bardzo ciężka rakieta nośna Space Launch System (SLS) oraz załogowy statek Orion MPCV przystosowany do misji w daleki kosmos. Zakłada się stosowanie również innych rakiet jak i innych statków, jeśli będą spełniać wymogi techniczne odnośnie do ich osiągów.
Transport załóg na stację będzie zapewniać budowany obecnie załogowy statek kosmiczny Orion, przystosowany do lotów w głęboki kosmos. Natomiast dostawy cargo będą odbywały się za pomocą nowego statku logistycznego zbliżonego budową do amerykańsko-europejskiego Cygnusa.
Stacja zostanie umieszczona na bardzo wydłużonej orbicie wokółksiężycowej, którą określa się nazwą NRHO (near-rectilinear halo orbit) – jest to orbita przebiegająca w pobliżu punktu libracyjnego L2. Jej perycentrum będzie wynosił 1,5 tys. km, natomiast apocentrum 70 tys. km. Taka orbita umożliwia misje na powierzchnię Księżyca, a zarazem stanowi dobrą bazę przed misjami w dalsze regiony Układu Słonecznego, w tym w kierunku Marsa.
Załoga stacji Gateway będzie liczyć 4 osoby, które będą przebywać na stacji podczas misji trwających od 30 do 90 dni. Stacja będzie znacznie mniejsza od obecnej ISS i według koncepcji przedstawionej w 2017 r., zmodyfikowanej w 2018 r., będzie składała się z prawdopodobnie z siedmiu modułów. Łączna objętość hermetyzowanych pomieszczeń będzie wynosić ok. 125 m3 (ISS ok. 930 m3), a masa ok. 75 t łącznie ze statkiem Orion (ISS ok. 420 t)[3].
Moduły stacji
[edytuj | edytuj kod]Power and Propulsion Element (PPE)
[edytuj | edytuj kod]Moduł zasilający przewidziany do zasilania stacji w energię elektryczną, zbudowany w USA na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego NASA z prywatnymi przedsiębiorstwami. W maju 2019 roku NASA zawarła z firmą Maxar Technologies kontrakt wart 375 milionów dolarów na budowę tego modułu[4]. Planowano wysłać go w 2022 r. za pomocą jednej z rakiet komercyjnych (Atlas V, Ariane 6 lub Falcon Heavy)[5]. Ostatecznie zdecydowano się zintegrować go z HALO i wysłać w ramach jednej misji rakietą Falcon Heavy, lecz nastąpi to najwcześniej w 2027.
Habitation and Logistics Outpost (HALO)
[edytuj | edytuj kod]Minimalny moduł mieszkalny (habitat), produkowany przez Northrop Grumman Innovation Systems na bazie statku kosmicznego Cygnus. Moduł HALO wraz z modułem PPE ma zostać wysłany za pomocą rakiety Falcon Heavy w 2027 roku.
European System Providing Refuelling, Infrastructure and Telecommunication (ESPRIT)
[edytuj | edytuj kod]Europejski moduł, który ma służyć do komunikacji ze statkami zbliżającymi się do stacji oraz z Ziemią, a także do zasilania PPE. Będzie budowany w Europie[6].
International Habitation Module (iHAB)
[edytuj | edytuj kod]W dalszej kolejności do Gateway zostanie dołączony habitat zbudowany przez międzynarodowych partnerów projektu przeznaczony do przebywania w nim załogi podczas pobytów na stacji. Moduł powstanie w wyniku współpracy ESA i Japonii[7].
Logistic Module
[edytuj | edytuj kod]NASA planuje ponadto dołączenie do stacji przynajmniej jednego modułu logistycznego, który poza dostarczeniem zaopatrzenia będzie mógł być wykorzystany do celów badawczych oraz komercyjnych[8]. Będzie on zbliżony budową do wielofunkcyjnych modułów logistycznych (MPLM) stosowanych na ISS. Dodatkowo pierwszy moduł logistyczny wysłany będzie wraz z robotycznym ramieniem zbudowanym przez Kanadyjską Agencję Kosmiczną[9].
Airlock Module
[edytuj | edytuj kod]Śluza powietrzna umożliwiająca astronautom wyjścia w otwarty kosmos (EVA).
Sample Return Vehicle (SRV)
[edytuj | edytuj kod]Będzie to niewielki, bezzałogowy lądownik, który będzie mógł realizować misje na powierzchnię Księżyca celem pobrania próbek oraz dostarczenia ich na stację.
Budowa stacji
[edytuj | edytuj kod]Montaż Gateway w przestrzeni kosmicznej rozpocznie się w 2027 r., jednak prace nad poszczególnymi elementami stacji już trwają. Montaż będzie oparty na budowanej rakiecie SLS oraz statku załogowym Orion.
Moduł | Rok | Wykonawca | Rakieta | Misja | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|
PPE, HALO | 2027 | USA | Falcon Heavy | Zintegrowane oba moduły | |
iHAB | 2028 | ESA/Japonia | SLS | Artemis 4 | – |
ESPRIT | 2030 | ESA | SLS | Artemis 5 | – |
Airlock | 2031 | międzynar. | SLS | Artemis 6 | – |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ NASA FY 2019 Budget Overview. NASA, 2018. s. 8. [dostęp 2018-07-08]. (ang.).
- ↑ Jan Szturc: Od załogowej stacji w pobliżu Księżyca do orbity Marsa. kosmonauta.net, 2017-04-07. [dostęp 2017-08-06]. (pol.).
- ↑ William H. Gerstenmaier: Explore. Extending human presence into the Solar System. NASA, 2018-12-06. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).
- ↑ Stephen Clark , NASA chooses Maxar to build keystone module for lunar Gateway station – Spaceflight Now [online] [dostęp 2019-11-03] (ang.).
- ↑ NASA FY 2019 Budget Overview. NASA, 2018. s. 3, 13. [dostęp 2018-07-08]. (ang.).
- ↑ System Engineer for Exploration Scenario. Aurora Technology, 2017. [dostęp 2018-07-28]. (ang.).
- ↑ The Space Review: Funding Europe’s space ambitions [online], www.thespacereview.com [dostęp 2019-12-13] .
- ↑ NASA’s Lunar Outpost will Extend Human Presence in Deep Space. NASA, 2018-05-02. [dostęp 2018-07-15]. (ang.).
- ↑ Canadian Space Agency to build robotic arms for lunar space station [online], Global News [dostęp 2019-12-13] (ang.).