Gobernadorcillo – stanowisko w strukturze władzy Filipin w okresie panowania kolonialnego imperium hiszpańskiego[1].
Odpowiadało współczesnemu stanowisku burmistrza. Było najwyższą pozycją w aparacie kolonialnym, którą mógł zajmować Filipińczyk. Osoba na nie powoływana należała do lokalnej arystokracji[2]. Z reguły pełniła uprzednio funkcję przywódcy barangayu. Z czasem same kryteria wyboru tych urzędników uległy zaostrzeniu. W XIX wieku tak bierne, jak i czynne prawa wyborcze w wyborach gobernadorcillów mieli już wyłącznie przywódcy barangayów[3]. Do obowiązków gobernadorcilla należało rejestrowanie narodzin w podlegającej mu miejscowości czy też mieście, gromadzenie dowodów w sprawach kryminalnych, nadzór nad lokalnymi więzieniami oraz mobilizowanie zasobów na rzecz robót publicznych organizowanych tak przez administrację, jak i przez parafie katolickie. Miał również pewne ograniczone kompetencje sądownicze. Wraz z przywódcami barangayów odpowiadał także za ściąganie z ludności trybutu[1].
Budowa mostów, szkół, dróg oraz dbanie o żeglowność i dobry stan portów również znajdowały się wśród obowiązków tego właśnie urzędnika[4]. Ze swojej działalności musiał składać sprawozdanie[1]. Kadencja gobernadorcilla trwała dwa lata[4]. Od piastującego ten urząd wymagana też była biegła znajomość języka hiszpańskiego[5].
Stanowisko to było opłacane dosyć słabo. Dawało niemniej piastującemu je człowiekowi znaczące korzyści materialne, między innymi z uwagi na powszechną korupcję. Dodatkowo gobernadorcillo zwolniony był z obowiązku uiszczania trybutu. Jego rodzina wyłączona była także z uczestnictwa w programach robót publicznych[1]. W ostatnich latach panowania hiszpańskiego na archipelagu, wraz z wydaniem tak zwanego dekretu Maury (1893) stanowisku temu nadano nazwę capitan municipal, z zamiarem poszerzenia przysługujących mu uprawnień[6][7].
Stanowisko piastowali niektórzy z działaczy niepodległościowych zaangażowanych później w walkę z hiszpańskim reżimem kolonialnym. Krótko przed wybuchem rewolucji filipińskiej wybrany nań został na przykład późniejszy generał Miguel Malvar[8]. Również Emilio Aguinaldo, pierwszy prezydent Filipin, na samym początku swojej kariery był gobernadorcillem[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d V. Almario: Gobernadorsílyo. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-11]. (tagalski).
- ↑ V. Almario: Prinsipálya. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-11]. (tagalski).
- ↑ V. Almario: Cabeza de Barangay. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-11]. (tagalski).
- ↑ a b Jarius Bondoc: Panahon ng Kastila: halalan sa pueblo (1). [w:] Pilipino Star Ngayon [on-line]. philstar.com, 2013-05-13. [dostęp 2024-07-11]. (tagalski).
- ↑ Macarandang 2016 ↓, s. 64.
- ↑ a b V. Almario: Emilio F. Aguinaldo. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-12]. (tagalski).
- ↑ Macarandang 2016 ↓, s. 71.
- ↑ V. Almario: Miguel Malvar. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-11]. (tagalski).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gilbert E Macarandang. Pagpopook ng Kapangyarihang Politikal: Prosesong Elektoral sa Lalawigan ng Tayabas, 1846–1895 (Contextualizing Political Power: Electoral Process in the Province of Tayabas, 1846–1895). „Social Science Diliman: A Philippine Journal of Society and Change”. 12 (2), s. 55-77, 2016. University of the Philippines-Diliman. ISSN 1655-1524. (tagalski).