Ten artykuł dotyczy niemieckiego filmu z 1915 roku. Zobacz też: Golem (ujednoznacznienie).

Golem

Der Golem

scena z filmu
Gatunek	dramatyczny horror film niemy
Rok produkcji	1915
Data premiery	15 stycznia 1915
Kraj produkcji	Niemcy
Język	niemiecki
Czas trwania	60 min
Reżyseria	Henrik Galeen Paul Wegener
Scenariusz	Henrik Galeen Paul Wegener Gustav Meyrink (pierwowzór literacki)
Główne role	Paul Wegener Lyda Salmonova Henrik Galeen Carl Ebert
Muzyka	Michael Klubertanz
Zdjęcia	Guido Seeber
Scenografia	Rochus Gliese
Produkcja	Hanns Lippmann
Wytwórnia	Deutsche Bioscope GmbH
Poprzednik	Golem (1920)
Kontynuacja	Golem i tancerka (1917)

Golem (niem. Der Golem) – niemiecki film z 1915 roku w reżyserii Henrika Galeena i Paula Wegenera^[1] na podst. powieści Gustava Meyrinka o tym samym tytule^[2] . Pierwszy z trylogii filmów o Golemie autorstwa Paula Wegenera^[3]. Obecnie częściowo zaginiony i do czasów obecnych ocalały jedynie 4 minuty.

W starej żydowskiej dzielnicy Pragi robotnicy budowlani kopią szyb pod fontannę, kiedy dokonują odkrycia. Jest to ogromny gliniany posąg. Przynoszą oni posąg żydowskiemu handlarzowi starzyzną, który wkrótce zdaje sobie sprawę, że ma przed sobą Golema. Handlarz wyciąga starą książkę i recytuje zaklęcie rabina Loewa, aby ożywić gliniane stworzenie^[4].

Głupi kolos służy handlarzowi w jego biednym mieszkaniu, włączając w to ciężkie prace, takie jak kucie rozpalonego do czerwoności żelaza. Pewnego dnia Golem zakochuje się w córce handlarza, ta jednak w ogóle nie odwzajemnia jego uczuć. Czuje odrazę do niezdarnego olbrzyma i boi się go. Raczej serce córki handlarza śmieciami należy do hrabiego. W chwili, gdy golem zrozumie swoje nieludzkie pochodzenie i beznadziejność swojej miłości, staje się niszczycielskim potworem^[4].

Na letnim przyjęciu, w którym bierze udział córka handlarza hrabia, dochodzi do ostatecznej rozgrywki. Kiedy pojawia się Golem, przerażeni imprezowicze uciekają. Dziewczyna i hrabia również uciekają przed golemem. Całkowicie zdyszani docierają do budynku rezydencji, aż na taras na dachu. Golem dogania ich i rzuca się na hrabiego, aby zabić swojego konkurenta. Przed tym powstrzymuje go córka handlarza i prowadzi do tego, że golem spada z wysokości i rozlatuje się w kawałkach o ziemię. Zdyszany handlarz w końcu dociera na taras i obejmuje córkę w ramiona^[4].

• Paul Wegener – Golem
• Lyda Salmonova – córka handlarza starzyzną
• Henrik Galeen – handlarz starzyzną
• Carl Ebert – hrabia
• Rudolf Blümner – uczony
• Jakob Tiedtke

• William Hughes: Historical Dictionary of Gothic Literature. Lanham (Maryland): Scarecrow Press, 2013. ISBN 978-0-8108-7228-8. (ang.).
• Alexis Krasilovsky: Great Adaptations: Screenwriting and Global Storytelling. Nowy Jork: Taylor & Francis, 2018. ISBN 978-1-315-66926-7. (ang.).
• Christiane Mückenberger: Günther Dahlke, Karl Günter (red.): Deutsche Spielfilme von den Anfängen bis 1933. Ein Filmführer. Berlin: Henschel-Verlag Kunst und Gesellschaft, 1988. ISBN 3-362-00131-9. (niem.).
• Paul Matthew St. Pierre: Cinematography in the Weimar Republic: Lola Lola, Dirty Singles, and the Men Who Shot Them. Lanham (Maryland): Fairleigh Dickinson University Press, 2016. ISBN 978-1-61147-945-4. (ang.).

• Golem w bazie Filmweb
• Golem w bazie IMDb (ang.)
• Golem dostępny do bezpłatnego pobrania z Internet Archive