Hal Hartley

Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1959 Lindenhurst
Zawód	reżyser scenarzysta producent filmowz kompozytor
Współmałżonek	Miho Nikaido (od 1996)
Lata aktywności	od 1984
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Hal Hartley (ur. 3 listopada 1959 w Lindenhurst, w stanie Nowy Jork) – amerykański reżyser, scenarzysta i kompozytor^[1]. Twórca kina niezależnego.

Wychował się w katolickiej irlandzkiej dzielnicy na Long Island (nazywany jest „Godardem Long Island”). Jego ojciec był jednym z najlepszych brygadzistów wznoszących drapacze chmur na Manhattanie. Młody Hal Hartley poszedł w ślady ojca – został robotnikiem wysokościowym i dołączył wraz z bratem do brygady ojca. W 1977 wyjechał jednak na studia artystyczne do Bostonu (do Massachusetts College of Art). Chciał być malarzem, w trakcie studiów odkrył jednak, że jego prawdziwym marzeniem jest film.

W 1984 ukończył (z wyróżnieniem) wydział filmowy na Uniwersytecie Stanowym w Purchase, Nowy Jork. Początkowo pracował dorywczo jako asystent przy produkcji filmów, między innymi przy projekcie Laurie Anderson, Home of the Brave. Wkrótce jednak znalazł stałą pracę w firmie Action Productions, realizującej reklamy i filmy na zamówienie. Zdobył sympatię jej szefa – Jerome Brownsteina. Dzięki jego przychylności, Hartley w godzinach pracy mógł pisać scenariusze i realizować filmy krótkometrażowe.

W 1987 wziął kredyt na zakup komputera i namówił do tego samego swoich kuzynów. Za te pieniądze oraz dzięki finansowej pomocy Brownsteina, zrealizował w 1989 (za 75.000 USD) swój pierwszy film – „Niezwykła prawda”. Realizacja filmu trwała 11 dni, większość scen była kręcona w domach bliskich i znajomych Hartleya. Film przyniósł Hartleyowi rozgłos, otrzymał nagrodę na festiwalu filmowym w Toronto (w 1989). Kolejny film reżysera, Trust, potwierdził jego reżyserskie umiejętności.

Hal Hartley w swoich filmach nie stroni od eksperymentów i bawi się różnymi gatunkami filmowymi. W jego twórczości można znaleźć i film gangsterski (Amator, 1994), i biblijne science fiction (Księga życia, 1998) czy polityczny antykapitalistyczny pamflet (Dziewczyna z planety Poniedziałek, 2005), a nawet dramat psychologiczny (Henry Fool, 1997). Jego filmy charakteryzują nieruchome, pedantycznie skomponowane kadry, ekscentryczne postacie recytujące krótkie, ale koronkowo i humorystycznie skonstruowane teksty, monotonne podmiejskie pejzaże, emocje ukryte w beznamiętnym stylu narracji i manifestacyjny brak zainteresowania dla filmowego "dziania się". Bohaterami jego filmów są ekscentryczne, dziwaczne postacie (posępni amanci, ekstrawaganckie femme fatale, zakonnice, które piszą powieści pornograficzne i deklarują się jako wybredne nimfomanki-dziewice, profesorowie, którzy cały semestr poświęcają jednemu akapitowi twórczości Dostojewskiego).

Hal Hartley często sam komponuje i wykonuje muzykę do swoich filmów pod pseudonimem Ned Rifle. Jest również autorem wielu filmów krótkometrażowych, których przykładem są zrealizowane w 1991 Teoria sukcesu (Theory of Achievement) i Ambicja (Ambition) oraz filmów reklamowych.

Hal Hartley obecnie mieszka w Berlinie. Jego żoną od 1996 jest japońska aktorka Miho Nikaido.

• Kid, 1984
• The Cartographer's Girlfriend, 1987
• Dogs, 1988
• Niezwykła prawda (The Unbelievable Truth, 1989)
• Zaufanie (Trust, 1990)
• Przeżyć pożądanie (Surviving Desire, 1991)
• Ambition (II), 1991
• Theory of Achievement, 1991
• Prości faceci (Simple Men, 1992)
• Amator (Amateur, 1994)
• NYC 3/94, 1994
• Opera No. 1, 1994
• Iris, 1994
• Flirt (Flirt, 1995)
• Henry Fool (Henry Fool, 1997)
• Księga życia (The Book of Life, 1998)
• The New Math(s), 2000
• Kimono, 2000
• Nie ma takiej rzeczy (No Such Thing, 2001)
• The Sisters of Mercy, 2004
• Dziewczyna z planety Poniedziałek (The Girl from Monday, 2005)
• Strach (Fay Grim, 2006)
• Meanwhile, 2011
• My America, 2014
• Ned Rifle, 2014

• 2015 – Nagroda Jury Ekumenicznego w sekcji Panorama za film Ned Rifle na 65. MFF w Berlinie
• 2007 – nagroda publiczności dla Fay Grim na MFF RiverRun
• 1998 – nagroda za najlepszy scenariusz za film Henry Fool na 51. MFF w Cannes
• 1994 – Silver Award na MFF Tokio za Amateur
• 1991 – nagroda publiczności dla Trust na Deauville Film Festival
• 1991 – nagroda Waldo Salt Screenwriting Award dla Trust na Sundance Film Festival
• 1991 – Grand Prize dla Trust na MFF w Houston
• 1991 – nagroda publiczności dla Trust na MFF w São Paulo

• Kenneth Kaleta, Hal Hartley, Kino prawdziwej fikcji i filmy potencjalne (wywiad z reżyserem), przeł. Ewa Penksyk-Kluczkowska, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2007, ISBN 978-83-7453-761-2
• AlicjaA. Helman AlicjaA., AndrzejA. Pitrus AndrzejA., MaciejM. Chiżyński MaciejM., Gesty-osoby-teksty: kino Hala Hartleya, Kraków: Wydawnictwo Rabid, 2007, ISBN 978-83-60236-20-8, OCLC 749147146 . Brak numerów stron w książce

• Oficjalna strona Hala Hartleya i Filmów Potencjalnych
• Hal Hartley w bazie IMDb (ang.)
• Hal Hartley w bazie Filmweb