Historia Tunezji – Tunezja jest najmniejszym państwem Maghrebu i jedną z najstarszych republik na świecie.
Na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. na obszar obecnej Tunezji nastąpił napływ ludów koczowniczych ze wschodu i południa Afryki. W II tysiącleciu p.n.e. rozpoczęła się kolonializacja fenicka, najważniejszą kolonię stanowiła Kartagina. W wyniku wojen punickich obszar Kartaginy został włączony w skład Imperium Rzymskiego. W V wieku n.e. Rzymianie zostali wyparci przez germańskich Wandalów, którzy z kolei zostali pokonani w połowie VI wieku przez Bizancjum. W drugiej połowie VII w. Tunezję podbili Arabowie, którzy zislamizowali kraj. W 1574 roku kraj włączono do Imperium Osmańskiego. Od 1590 roku realna władza należała do bejów, którzy jedynie formalnie uznawali zwierzchnictwo osmańskie. Wybrzeże stało się bazą wypadową piratów[1].
W XIX wieku coraz bardziej intensywna penetracja mocarstw europejskich zakończona w 1881 roku ustanowieniem w Tunezji protektoratu francuskiego. Od początku okupacji francuskiej rozwijał się ruch antykolonialny. W latach 20. narodziły się partię polityczne, w tym partia Dustur. W trakcie II wojny światowej Tunezja dostała się pod okupację włosko-niemiecką i stała się obszarem walk. Od 1943 roku ponownie w rękach Francji. Po zakończeniu wojny na sile przybrała walka o niepodległość. Toczyła się ona głównie za pomocą metod politycznych, nie obeszło się jednak także bez niepodległościowej działalności partyzanckiej. W 1951 roku podpisano porozumienie z Francją, które regulowało zarządzanie krajem. W 1954 roku Tunezja uzyskała autonomię wewnętrzną a w 1956 roku niepodległość. W 1957 roku ustanowiono republikę. Ostatni żołnierze francuscy wycofali się z Tunezji w 1963 roku[1].
Rządy w niepodległej Tunezji objęła Neo-Dustur i prezydent Habib Burgiba. Rządy Neo-Dustur wiązały się z polityką niezaangażowania, współpracą z państwami Zachodu oraz umacnianiem więzi gospodarczych i politycznych z Francją. W latach 70. wystąpiły wewnętrzne problemy natury gospodarczej i politycznej. W 1974 roku parlament zapewnił Burgibie dożywotnią prezydenturę. W 1979 roku do Tunisu przeniesiono siedzibę Ligi Państw Arabskich. Po zamieszkach z przełomu lat 70. i 80. władze dopuściły do działalności inne partie. W 1987 roku Burgiba został odsunięty od władzy przez generała Zajna al-Abidina ibn Alego ogłoszonego następnie prezydentem. W 1996 roku Tunezja nawiązała relacje dyplomatyczne z Izraelem na najniższym szczeblu (jako czwarte państwo arabskie)[1].
Osobny artykuł:14 stycznia 2011 roku ibn Ali uciekł z kraju pod wpływem rozpoczętych 17 grudnia 2010 masowych protestów społecznych[1]. Po wydarzeniach arabskiej wiosny, 23 października 2011 odbyły się wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego, które miało pełnić rolę tymczasowego parlamentu. Zwyciężyła w nich konserwatywna Partia Odrodzenia (Hizb an-Nahda) zdobywając 41,47% głosów[2]. 13 grudnia 2011 na nowego prezydenta kraju został zaprzysiężony Al-Munsif al-Marzuki, przywódca partii Kongres Republiki.
Na podstawie uchwalonej 27 stycznia 2014 nowej konstytucji, 26 października 2014 odbyły się wybory parlamentarne do Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych, w których zwyciężyła laicka partia Wezwanie Tunezji (wywodząca się ze środowiska dawnych współpracowników ibn Alego). W wyborach prezydenckich, które odbyły się 23 listopada i 21 grudnia 2014 były premier Al-Badżi Ka’id as-Sibsi zdobył 55,68% głosów w drugiej turze i pokonał urzędującego prezydenta Al-Munsifa al-Marzukiego, który otrzymał 44,32% głosów[3]. 31 grudnia 2014 as-Sibsi został oficjalnie zaprzysiężony na stanowisku głowy państwa[4].
Osobne artykuły:18 marca 2015 doszło w Tunisie do zamachu terrorystycznego przeprowadzonego przez bojowników Państwa Islamskiego na turystów zwiedzających Muzeum Bardo. Śmierć poniosły 23 osoby, obywatele wielu państw świata[5][6].
We wrześniu 2021 r. Kaïs Saïed ogłosił nadchodzącą reformę konstytucji z 2014 r. i utworzenie nowego rządu[7].
Prezydenci Tunezji
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Tunezja. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-08-16] .
- ↑ Obalili prezydenta i wybrali islamistów. wp.pl. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).
- ↑ Veteran Essebsi wins Tunisia’s first free presidential vote.
- ↑ Weteran polityczny zaprzysiężony na prezydenta Tunezji.
- ↑ Zamach w Tunezji. Państwo Islamskie przyznało się do ataku na muzeum w Tunisie. [dostęp 2015-03-19].
- ↑ „Pierwsza kropla deszczu”. Państwo Islamskie: uderzyliśmy w Tunezji. tvn24.pl, 2015-03-19. [dostęp 2015-03-20]. (pol.).
- ↑ Tunisia president indicates plans to amend constitution. www.aljazeera.com, 2021-09-12. [dostęp 2021-09-13]. (ang.).