| Data i miejsce urodzenia |
17 października 1911 |
|---|---|
| Data śmierci |
1995 |
| Zawód, zajęcie |
polityk, inżynier, dyplomata, funkcjonariusz służb specjalnych |
| Stanowisko |
wiceminister handlu zagranicznego (1949, 1958–1968), wiceminister handlu wewnętrznego (1949–1958) |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Józef Kutin, ps. „Antoine”, „Pepe” (ur. 17 października 1911 w Równem[1], zm. 1995[2]) – polski polityk, inżynier oraz dyplomata, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii i II wojny światowej w stopniu podpułkownika, więzień obozów koncentracyjnych, funkcjonariusz organów bezpieczeństwa PRL. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego (1949, 1958–1968) i Ministerstwie Handlu Wewnętrznego (1949–1958).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Adriana i Zofii. W latach 1929–1931 studiował w Instytucie Elektrotechnicznym w Tuluzie, po czym do 1936 był inżynierem we francuskich Zakładach Konstrukcji Linii Elektrycznych „Philips”. W 1931 wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, od 1934 do 1936 był jej funkcjonariuszem. W latach 1936–1939 walczył w hiszpańskiej wojnie domowej. Doszedł do stopnia majora (szefa sztabu dywizji), był delegatem Brygad Międzynarodowych do Komisji Rozbrojeniowej w Genewie[1].
W 1939 jako bezpaństwowy powołany do armii francuskiej. W 1941 skierowany przez FPK do Lyonu, gdzie w stopniu podpułkownika zajął się organizowaniem oddziałów partyzantki miejskiej wśród emigracji (m.in. współtworzył bataliony „Carmagnole” i „Liberté”). W grudniu 1943 aresztowany przez Gestapo, po sześciu miesiącach deportowany do obozów w Oświęcimiu i następnie Mauthausen[1].
Po oswobodzeniu w 1945 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, przekształconej w 1948 w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą; od 1945 do 1947 był funkcjonariuszem PPR we Francji. W latach 1947–1949 attaché techniczny w ramach Attachatu Handlowego przy ambasadzie RP w Paryżu[1]. Równocześnie od listopada 1945 był rezydentem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego we Francji. Od lipca 1947 do marca 1949 niejawny naczelnik wydziału w ramach Departamentu VII MBP (wywiad zagraniczny), w marcu 1949 został dyrektorem tego departamentu. Był zamieszany w aferę Tatara-Utnika-Nowickiego, m.in. kilkukrotnie przyjął część funduszy od generała Stanisława Tatara[2].
W 1949 powrócił do Polski. Od marca do października 1949 pozostawał podsekretarzem stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego[3]. Pełnił następnie tę funkcję w Ministerstwie Handlu Wewnętrznego (październik 1949 – marzec 1958[4]) i ponownie MHZ (marzec 1958 – marzec 1968)[3]. W marcu 1968 został wykluczony z PZPR[1] w związku z zarzutami nieprawidłowości finansowych i szkodliwej działalności w handlu zagranicznym. Miał później zostać zatrudniony w Zakładach Ceramiki Radiowej[5]. W 1971 wyjechał z rodziną do Francji i odmówił powrotu do kraju, został zatrudniony jako inżynier chemik. W tym kraju był poddawany obserwacji wywiadu cywilnego PRL[2].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]W 1945 odznaczony francuskim Krzyżem Wojennym[2], a w 1946 Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy w uznaniu bohaterskich zasług ochotników polskich w bojach z niemieckim faszyzmem na polach Hiszpanii w 1936-1939 r. o Polskę Demokratyczną[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ a b c d Daniel Kores. U źródeł afery TUN. Generał Stanisław Tatar, rozpad Komitetu Trzech i przekazanie komunistycznemu wywiadowi wojskowemu funduszu „Drawa” 1947–1949. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 1/2021. s. 72. ISSN 1640-6281.
- ↑ a b Kochański 2022 ↓, s. 246.
- ↑ Kochański 2022 ↓, s. 244.
- ↑ Franciszek Dąbrowski, Piotr Gontarczyk, Paweł Tomasik (red.): Marzec 1968 w dokumentach bezpieki. T. 2: Kronika wydarzeń. Część II. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2018, s. 136, 487, seria: Dokumenty. ISBN 978-83-8098-392-2.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 14, poz. 33.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-465-1. [dostęp 2024-11-19].
