Jacqueline de Romilly, de domo Jacqueline David (ur. 26 marca 1913 w Chartres, zm. 18 grudnia 2010 w Boulogne-Billancourt^[1]) – francuska filolog klasyczna. Była członkiem Akademii Francuskiej i pierwszą kobietą, która została profesorem Collège de France. Światową sławę przyniosły jej badania nad językiem i cywilizacją starożytnej Grecji, zwłaszcza prace o Tukidydesie.

Urodziła się w 1913 jako córka profesora filozofii Maxime'a Davida (który w 1914 zginął na wojnie) i Jeanne Malvoisin. Jako uczennica lycée Molière zdobyła w 1930 pierwszą nagrodę w Concours général z języka łacińskiego i drugą z języka greckiego – był to pierwszy rok, w którym do tego prestiżowego konkursu uczniowskiego mogły przystępować dziewczęta. Po ukończeniu kursu przygotowawczego w Lycée Louis-le-Grand podjęła studia w paryskiej École normale supérieure. Jako uczennica grecysty Paula Mazona w 1936 uzyskała agrégation, a w 1947 obroniła doktorat. W 1940 poślubiła Michela Wormsa de Romilly.

Od 1939 była nauczycielką w Bordeaux, Wersalu i innych miastach. Wkrótce po asystenturze w Sorbonie została profesorem grecystyki na Uniwersytecie w Lille (1949–1957). Następnie (1957–1973) była profesorem Sorbony. W 1973 otrzymała katedrę o nazwie "Grecja a rozwój myśli politycznej i moralnej" (La Grèce et la formation de la pensée morale et politique) w Collège de France – jako pierwsza kobieta w dziejach tej instytucji. W 1988 została drugą (po Marguerite Yourcenar) kobietą członkiem Akademii Francuskiej. Objęła fotel 7. po André Roussinie. Przewodniczyła Association Guillaume Budé, a następnie była prezesem honorowym tej organizacji. Była członkiem korespondentem kilkunastu państwowych akademii nauk i doktorem honoris causa uniwersytetów w Oksfordzie, Atenach, Dublinie, Heidelbergu, Montrealu i Yale. Otrzymała także austriacki order Ehrenzeichen für Wissenschaft und Kunst.

W 1995 nadano jej obywatelstwo Grecji, a w 2000 została przez rząd tego kraju mianowana ambasadorem kultury.

Zainteresowania naukowe Jacqueline de Romilly obejmowały przede wszystkim twórczość pisarzy greckich okresu klasycznego – zwłaszcza Tukidydesa i wielkich tragików oraz historię idei. Pisała także wiele o nauczaniu. Dwie jej książki nie są związane z działalnością naukową: książka o Prowansji Sur les chemins de Sainte-Victoire z 1987 i powieść z 1990.

W języku polskim ukazała się w 1994 jej książka Tragedia grecka (La tragédie grecque) w przekładzie Ireny Sławińskiej. Obejmuje ona wprowadzenie, pięć rozdziałów i zamknięcie. Książka ma układ zbliżony do chronologicznego, nie jest jednak typowym kompendium – koncentruje się na związkach tragedii ze światem idei społecznych, antropologicznych i religijnych.

• Wywiad z Jacqueline de Romilly (fr.)