

Jad (hebr. יד ręka) – przyrząd, wskaźnik liturgiczny w judaizmie[1].
Pałeczka z zakończeniem w kształcie dłoni, używane podczas czytania Tory, ułatwiająca wskazywanie i czytanie fragmentów[2]. Przechowywany jest w aron ha-kodesz[3] wraz z pergaminowym zwojem Tory[4]. W czasie nabożeństwa lektor śledzi nim śpiewany tekst, gdyż według tradycji żydowskiej nie wolno dotykać świętego zwoju ręką ludzką.[2][5]. Wykonywany jest ze srebra, kości słoniowej, lub drewna. Czasami wysadzany kamieniami szlachetnymi[potrzebny przypis].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Oprócz praktycznego wykorzystania do wskazywania liter, jad zapewnia, że pergamin nie zostanie dotknięty podczas czytania[2].
Jest tego kilka przyczyn: dotykanie pergaminu powoduje, że staje się on rytualnie nieczysty[2][5], a często kruchy pergamin łatwo ulega uszkodzeniu. Co więcej, pergamin welinowy nie pochłania atramentu, więc dotknięcie zwoju palcami spowoduje uszkodzenie napisu[potrzebny przypis]. Wyjątkiem od tego zakazu jest święto Simchat Tora (Radość Tory), podczas święta Sukkot, gdy pozwala się dzieciom na dotykanie Tory.[2][5]
Chociaż nie jest wymagane podczas intonowania z Tory, jest używany często i jest uważany za hidur micwa („upiększenie przykazania”) czytania Tory[5].
Produkcja
[edytuj | edytuj kod]Jad może być wykonany z różnych materiałów, jednak srebro jest powszechne, szczególnie stosowane jako wykończenie jad. Jad ma często kształt długiego pręta, zakończonego małą dłonią, z wyprostowanym palcem wskazującym. W niektórych przypadkach jad jest pokryty tkaniną[potrzebny przypis].
Inne zastosowania
[edytuj | edytuj kod]Hebrajskie słowo jad odnosi się również do pomnika opartego na wersecie w księdze Izajasza 56:5. Organizacje ze słowem jad w swoich tytułach to[potrzebny przypis]:
- Jad Eliezer – izraelska organizacja walki z ubóstwem
- Jad Sarah – Izrael, bezpłatna organizacja sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego
- Jad Waszem – oficjalny izraelski pomnik ofiar Holocaustu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ jad - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2024-06-23] (pol.).
- ↑ a b c d e Słownik terminów religii i kultury żydowskiej - Leksykon - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2024-06-23] (pol.).
- ↑ Jady | Kosmetyki z Morza Martwego Judaika [online], judaicashop.pl [dostęp 2024-06-23] (pol.).
- ↑ Jad [online], www.kresymuzeum.pl (pol.).
- ↑ a b c d Jad – Żydzi w Lesznie [online], zydziwlesznie.muzeumleszno.pl [dostęp 2024-06-23] .