Jan XXII

Ioannes Vicesimus Secundus

Jacques Duèse
Papież Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	ok. 1245 Cahors
Data i miejsce śmierci	4 grudnia 1334 Awinion
Miejsce pochówku	Katedra Notre-Dame des Doms w Awinionie
Papież
Okres sprawowania	1316-1334
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Pontyfikat	7 sierpnia 1316
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan XXII (łac. Ioannes XXII, właśc. Jacques Duèse; ur. ok. 1244 w Cahors, zm. 4 grudnia 1334 w Awinionie^[1]) – papież w okresie od 7 sierpnia 1316 do 4 grudnia 1334^[2].

Urodził się w bogatej mieszczańskiej rodzinie^[1], jako syn szewca z Cahors^[3]. Studiował prawo i teologię w Cahors i Montpellier^[1], był proboszczem kościoła św. Andrzeja w Cahors. W 1289 wyjechał do Neapolu. Był wychowawcą i doradcą króla Neapolu Karola Roberta; z poręki króla został biskupem Fréjus, a następnie Awinionu^[2]. Brał udział w pracach soboru w Vienne w 1311, zwłaszcza w procesie wytoczonym templariuszom.

Po śmierci papieża Klemensa V nastąpił ponad dwuletni wakat na tronie papieskim^[2]. Kilka grup kardynałów, skłóconych ze sobą i reprezentujących interesy różnych panujących, nie mogło uzgodnić osoby nowego papieża. Ostatecznie po interwencji króla Francji Filipa V wybór konklawe w Lyonie w 1316 r. padł na biskupa d'Euse, liczącego już około 72 lata^[2]. Elekt, który przyjął imię Jana XXII, rządził Kościołem 18 lat i był jednym z energiczniejszych papieży okresu awiniońskiego^[2].

Początkowo chciał przenieść się do Rzymu, jednak na prośby kardynałów, postanowił pozostać w Awinionie^[2]. Na początku pontyfikatu zreformował administrację kościelną: zwiększył zakres prowizji papieskich, zakazał posiadania więcej niż dwóch beneficjów, podzielił większe diecezje na mniejsze, wprowadził nakaz płacenia annatów i zreorganizował kurię^[1].

W 1317 ogłosił bullę Spondent quas non exhibent divitias wymierzoną w alchemików^[4][5].

W 1326 lub 1327 w bulli Super illius specula dał inkwizytorom prawo ścigania sprawców praktyk magicznych jako heretyków.

Papież popadł w konflikt z franciszkanami, w wyniku czego doszło do schizmy i nałożenia ekskomuniki na generała zakonu, Michała z Ceseny, który uciekł na dwór króla niemieckiego^[1]. Wkrótce potem powstał spór pomiędzy królem Niemiec Ludwikiem IV a księciem Austrii Fryderykiem III o koronę niemiecką^[2]. Wprawdzie w 1322 roku Ludwik pokonał Fryderyka, ale papież nie chciał go uznać królem^[1]. Rok później Jan ekskomunikował Ludwika, co spowodowało potępienie papieża przez Ludwika i koronowanie się na cesarza w 1328 roku^[1]. Król nakazał także wybrać na antypapieża Pietro Rainalducciego, który jako Mikołaj V utrzymał się w Rzymie tylko przez 2 lata^[2]. Po wyjeździe Ludwika IV antypapież uznał zwierzchnictwo Jana i został uwięziony w areszcie domowym^[2].

W 1323 roku kanonizował Tomasza z Akwinu, a w 1329 roku potępił Mistrza Eckharta^[2]. Zmarł w wieku niemal dziewięćdziesięciu lat^[2]. W czasie swego pontyfikatu mianował wielu kardynałów francuskich, dając im wielką przewagę w Kolegium Kardynalskim^[1].

Uważał, że dusze po śmierci nie mogą oglądać Boga – ma to nastąpić dopiero po Sądzie Ostatecznym^[1]. Tuż przed śmiercią, wyrzekł się swoich poglądów w obecności kardynałów^[1]. W rzeczywistości podawał własną interpretację spraw ostatecznych, tego co dzieje się z duszami po śmierci i kiedy dusze "oglądać będą Boga twarzą w twarz"^[1].

• Pope John XXII. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-02-25]. (ang.).

• Jan XXII – dokumenty w bibliotece Polona