Jaskinia Górna pod Kawiorami

Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Położenie	Dolina Będkowska
Właściciel	prywatny
Długość	22 m
Głębokość	6 m
Deniwelacja	1,4 m
Wysokość otworów	425 m n.p.m.
Wysokość otworów nad dnem doliny	55 m
Ekspozycja otworów	ku NNW
Kod	J.Olk.I-07.35
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś Jaskinia Górna pod Kawiorami
Położenie na mapie Polski Jaskinia Górna pod Kawiorami
Położenie na mapie województwa małopolskiego Jaskinia Górna pod Kawiorami
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Jaskinia Górna pod Kawiorami
50°11′07″N 19°45′59″E/50,185278 19,766389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Jaskinia Górna pod Kawiorami, Schronisko pod Kawiorami Dolne – jaskinia w Dolinie Będkowskiej^[1], w granicach wsi Będkowice w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś^[2]. Jest to rejon Wyżyny Olkuskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej^[3].

Nazwa jaskini pochodzi od należącego do wsi Będkowice osiedla Kawiory. Znajduje się ono na wierzchowinie po wschodniej stronie Doliny Będkowskiej. Z pól uprawnych sąsiedniej wsi Bębło do dna Doliny Będkowskiej opada porośnięty lasem bezimienny wąwóz. Ma on wylot około 1 km powyżej miejsca, w którym od szlaku turystycznego biegnącego dnem Doliny Będkowskiej odgałęzia się zielony szlak do Łazów. Na orograficznie lewych zboczach wąwozu opadającego z Kawiorów, tuż pod wierzchowiną ciągnie się pas skał. W dolnych jego skałach znajduje się Jaskinia Górna pod Kawiorami^[2].

Otwór dolny znajduje się u podstawy skałki o wysokości około 4 m i poza sezonem wegetacyjnym jest widoczny z dna Doliny Będkowskiej. Ma wysokość 2,8 m, u podstawy szerokość 1 m, górą rozszerza się. Dolna, węższa część otworu to rynna erozyjna. Za otworem znajduje się korytarz o długości 5 m, prowadzący do głównej komory. W jej stropie jest komin o wysokości 5 m zakończony górnym otworem. W stropie komory są zaklinowane wielkie bloki skalne. Ku północnemu wschodowi z komory odgałęzia się niski i ciasny korytarz o długości 7 m. Jego dno zawalają duże głazy i drobny gruz skalny. Ku południowemu zachodowi odchodzi drugi, ciasny, szczelinowaty i ślepy korytarz^[1].

Jaskinia powstała w późnojurajskich wapieniach. Jest pochodzenia krasowego i powstała w strefie freatycznej. Świadczą o tym boczne rynny erozyjne na ścianach korytarza i kotły wirowe w stropie. Oprócz nich na ścianach jaskini widoczne są drobne miseczkowate zagłębienia powstałe już współcześnie w wyniku przepływu wody. Jaskinia jest wilgotna i przewiewna. Nacieków brak. Namulisko obfite, złożone z większych skał i drobniejszego gruzu oraz iłu. Wygląda na nienaruszone. W otworze jaskini rośnie zanokcica skalna, a jego ściany i ściany korytarza obficie porastają glony. Ze zwierząt obserwowano muchówki, pajęczaki i motyla paśnika jaskińca^[1].

• 
  Otwór główny
• 
  Komora
• 
  Komora
• 
  Widok z korytarza
• 
  Otwór górny

Jaskinia jest znana od dawna. Jest też odwiedzana – świadczy o tym palenisko w jej komorze, oraz pozostawiane śmieci. Po raz pierwszy opisał ją Kazimierz Kowalski w 1951 r. On też sporządził pierwszy jej plan^[4]. Obecny plan sporządził M. Czepiel. W 1981 r. E. Sanocka-Wołoszynowa badała w tej jaskini faunę pająków. Znalazła ich 6 gatunków^[5].