β-Jasmonidy (jasmoniany) – grupa organicznych związków chemicznych, do której zalicza się kwas jasmonowy, jasmonian metylu, kwas kukurbinowy (będący zredukowaną pochodną kwasu jasmonowego) oraz kilka stereoizomerów tych związków wykazujących aktywność biologiczną^[1]. Struktura jasmonidów jest podobna do prostaglandyn (hormonów zwierzęcych).

Pierwszym poznanym jasmonidem był jasmonian metylu, wyodrębniony z olejku zapachowego kwiatu jaśminu i rozmarynu w roku 1962^[2]. Drugim związkiem był kwas jasmonowy wyodrębniony z grzyba Botryodiplodia theobromae w 1971 r. Jasmonidy zostały sklasyfikowane jako regulatory wzrostu w latach 80. XX w.

Kwas α-linolenowy (18-węglowy nienasycony kwas tłuszczowy) zostaje przekształcony przez lipoksygenazę do wodoronadtlenku kwasu lipolenowego (13-HLPA, z ang. 13-hydroperoxylinolenic acid), który w reakcji katalizowanej przez cyklazę wodorotlenkową zostaje przekształcony w kwas 12-oksofitodienowy (12-oxo-PDA). Produkt ten ulega redukcji pod wpływem specyficznej reduktazy, a następnie wchodzi w szlak β-oksydacyjny (potrzebne są trzy obroty spirali oksydacyjnej). Powstały produkt – kwas (+)-7-izojasmonowy ulega odwracalnej epimeryzacji do kwasu (−)-jasmonowego^[2].

• Hamują wzrost korzenia oraz hipokotyla, hamują powstawanie tkanki kalusowej, kiełkowanie ziaren pyłku, zarodników grzybów i nasion niespoczynkowych, których głównym materiałem zapasowym jest skrobia np. : kiełkowanie nasion Xanthium pennsylvanicum zostaje całkowicie zatrzymane przy stężeniach kwasu jasmonowego rzędu 0,1 mM.
• Hamują embriogenezę, tworzenie się pąków kwiatowych^[3].
• Hamują aktywność procesów fotosyntezy.
• Hamują syntezę lub aktywność karboksylazy-1,5-bisfosforybozy (rubisco).
• Przyspieszają starzenie się liści, powstawanie warstwy odcinającej i opadanie liści^[3].
• Hamują kiełkowanie nasion, w których materiałem zapasowym jest skrobia^[3][2].
• Hamują kiełkowanie nasion nieznajdujących się w stanie spoczynku głębokiego i stymulują nasiona w głębokim spoczynku^[4].
• Stymulują dojrzewanie owoców^[3].
• Stymulują rozpad chlorofilu.
• Stymulują biosyntezę białek zapasowych liści i nasion.
• Stymulują syntezę inhibitorów proteinaz.
• Stymulują syntezę białek o niepoznanych funkcjach.
• Stymulują oddychanie liści i fotorespirację.
• Stymulują zamykanie się aparatów szparkowych^[3].
• Pełnią rolę pośredników w reakcjach na stres i w mechanizmach obronnych roślin; wzrost ich stężenia w tkankach jest jedną z pierwszych odpowiedzi rośliny na stres^[3].
• W wyniku mechanicznego uszkodzenia tkanek roślin, np. przez owady, zachodzi wzmożona synteza jasmonidów i następuje aktywacja lub indukcja biosyntezy enzymów odpowiedzialnych za gromadzenie się fitoaleksyn i inhibitorów proteinaz, które blokują aktywność proteinaz owadzich, uniemożliwiając tym samym dostęp owadów do roślinnych białek.
• Indukują syntezę wtórnych metabolitów roślinnych, np. alkaloidów.
• Stymulują syntezę lipooksygenaz, białek bogatych w reszty glicyny i hydroksyproliny, oraz niektórych niskocząsteczkowych białek z grupy LEA.
• Kwas jasmonowy aktywuje ekspresję genów kodujących niektóre białka obronne, np. osmotyny, oraz enzymy szlaku fenylopropanoidowego biorące udział w biosyntezie fitoaleksyn.