Spis treści
Jean-Pierre Lasota
Data i miejsce urodzenia |
16 października 1942 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
31 października 2024 |
Profesor nauk fizycznych | |
Specjalność: astrofizyka, fizyka teoretyczna | |
Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski |
Doktorat |
1971 – nauki fizyczne |
Profesura |
2006 |
instytut | |
Okres zatrudn. |
1974–1983 |
instytucja | |
Okres zatrudn. |
1983–1998 |
instytut | |
Okres zatrudn. |
1998–2009 |
Jean-Pierre Joseph[1] Lasota-Hirszowicz (ur. 16 października 1942 w Marsylii[2], zm. 31 października 2024 w Paryżu[3]) – polsko-francuski astrofizyk, fizyk teoretyk i astronom, profesor nauk fizycznych, popularyzator nauki.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie polskich Żydów[4]. W 1965 roku obronił pracę magisterską na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego[5]. W 1971 roku zdobył stopień doktora w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego[6]. W latach 70. XX w. pracował w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN.
W latach 1980–1982 pracował w Wielkiej Brytanii na uniwersytetach Leicester i Cambridge. W 1983 roku podjął badania w Obserwatorium Paryskim, gdzie w latach 1988–1998 kierował Wydziałem Astrofizyki Relatywistycznej i Kosmologii[5].
W latach 1984–1989 przedstawiciel na Zachodzie związanej z Solidarnością struktury Oświata-Kultura-Nauka[7]. Był jednym z założycieli powstałej w 1989 roku Fundacji Edukacja dla Demokracji[8]. Od 1998 roku pracował w Instytucie Astrofizyki w Paryżu, w 2009 roku przeszedł na emeryturę i pozostał w instytucie jako profesor honorowy.
W 2006 roku z rąk Lecha Kaczyńskiego otrzymał nominację profesorską w dziedzinie nauk fizycznych[9]. Był profesorem wizytującym w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie[10].
Działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]W pracy naukowej zajmował się astrofizyką relatywistyczną, badaniem ciasnych układów gwiazd podwójnych i przepływów akrecyjnych[10]. Przez wiele lat był członkiem komitetów nadzorujących budowę i działanie europejskiego detektora fal grawitacyjnych Virgo[6]. Laureat Wielkiej Nagrody Felix Robin Francuskiego Towarzystwa Fizycznego za całokształt działalności naukowej[6].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Mieszkał w Paryżu i Warszawie. Jego żoną była Agnieszka Kołakowska[11], siostrą Irena Lasota.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Autorstwo
- 1980: Teoria względności, współautor: Andrzej Szymacha, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, seria „Biblioteczka Delty”, ISBN 83-02-00476-6.
- 2010: La Science des trous noirs, wyd. Odile Jacob, Paris, ISBN 978-2-7381-2008-3.
- 2017: Czy Wielki Wybuch był głośny?, współautorka: Karolina Głowacka, Warszawa: Prószyński i S-ka, ISBN 978-83-8097-127-1.
- 2019: Fale grawitacyjne. Nowa era astrofizyki, współautorka: Nathalie Deruelle, Warszawa: Prószyński i S-ka, ISBN 978-83-8169-151-2.
- 2020: Kłopoty z Eureką: o co kłócą się fizycy?, współautorka: Karolina Głowacka, Kraków: Copernicus Center Press, ISBN 978-83-7886-493-6.
- 2022: Droga do czarnych dziur, CC Press, ISBN 978-83-7886629-9.
- Redakcja
- 2011: Astronomy at the Frontiers of Science, Springer, ISBN 978-94-007-1657-5.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ International Astronomical Union | IAU [online], iau.org [dostęp 2017-04-07] .
- ↑ Marek Abramowicz , Odele Straub (red.), Jan Piotr Lasota-Hirszowicz – Biographical note, „New Astronomy Reviews”, 51 (10–12), 2008, s. 732, DOI: 10.1016/j.newar.2008.03.024 .
- ↑ Nie żyje znany polski naukowiec. tysol.pl, 2024-11-03. [dostęp 2024-11-07]. (pol.).
- ↑ O tym, że przeżyłem, zdecydowały godziny: rozmowa z prof. Andrzejem Trautmanem, laureatem Nagrody FNP 2017 [online], Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, 14 grudnia 2017 [dostęp 2024-11-03] .
- ↑ a b Prof. Jan Piotr Lasota, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2017-04-07] .
- ↑ a b c Jean-Pierre Lasota reçoit le prix Félix Robin 2012 [online], insu.cnrs.fr [dostęp 2017-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03] (fr.).
- ↑ OKN-o – Encyklopedia Solidarności [online], encysol.pl [dostęp 2017-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-09] (pol.).
- ↑ Historia – Fundacja Edukacja dla Demokracji [online], fed.org.pl [dostęp 2017-04-07] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Trzeba walczyć o wysoki poziom nauczania [online], prezydent.pl [dostęp 2017-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-09] (pol.).
- ↑ a b Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN – Jean Pierre Lasota-Hirszowicz [online], camk.edu.pl [dostęp 2017-04-04] (pol.).
- ↑ Otwarcie Gabinetu prof. Leszka Kołakowskiego [online], cozadzien.pl [dostęp 2017-04-07] .
- Absolwenci Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
- Francuscy astronomowie XX wieku
- Francuscy astronomowie XXI wieku
- Ludzie urodzeni w Marsylii
- Polacy pochodzenia żydowskiego
- Polscy astronomowie XX wieku
- Polscy astronomowie XXI wieku
- Polscy popularyzatorzy astronomii
- Polscy fizycy XX wieku
- Polscy fizycy XXI wieku
- Polscy fizycy teoretyczni
- Polscy popularyzatorzy fizyki
- Pracownicy Centrum Astronomicznego PAN
- Urodzeni w 1942
- Zmarli w 2024