Jerzy Kowalski (filolog klasyczny)

Jerzy Kowalski
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1893 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1948 ; Wrocław
	profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: filologia klasyczna, archeologia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1917
Profesura	1920
	Polska Akademia Umiejętności
Status	członek korespondent
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski; Katolicki Uniwersytet Lubelski; Uniwersytet Wrocławski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Włodzimierz Kowalski (ur. 23 maja 1893 w Krakowie, zm. 22 stycznia 1948 we Wrocławiu) – polski filolog klasyczny, pisarz, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Wrocławskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

Życiorys

Był synem Karola (urzędnika) i Wandy z Krawczyńskich. Uczęszczał do Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, w latach 1912–1916 studiował filologię i archeologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, m.in. u Kazimierza Morawskiego i Jana Michała Rozwadowskiego; pod opieką Tadeusza Sinki obronił doktorat (1917, praca De Plutarchi scriptorum iuvenilium colore rhetorico) i został adiunktem w II Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Lwowskiego; w 1920 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego – o awansie tym, mimo braku formalnych wymogów (habilitacji), zadecydował wysoki poziom pracy doktorskiej – i objął III Katedrę Filologii Klasycznej. Profesorem zwyczajnym został w 1929. W roku akademickim 1932/1933^[1], 1933/1934 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego. Początek II wojny światowej spędził we Lwowie, prowadząc z żoną (oraz innym profesorem filologii klasycznej Jerzym Manteufflem) herbaciarnię; potem przeniósł się do Warszawy. W latach 1944–1945 wykładał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim życie i działalność św. Augustyna. W 1945 objął I Katedrę Filologii Klasycznej Uniwersytetu Wrocławskiego; był jednym z organizatorów Wydziału Humanistycznego oraz Instytutu Filologii Klasycznej tej uczelni, w roku akademickim 1945/1946 był dziekanem Wydziału Humanistycznego, 1946/1947 – prorektorem^{[potrzebny przypis]}.

W 1939 został powołany na członka korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. Należał także do Towarzystwa Naukowego we Lwowie (1923 członek przybrany, 1931 członek czynny); po wojnie działał we wrocławskich towarzystwach naukowych – Polskim Towarzystwie Filologicznym (1945 członek założyciel Oddziału Wrocławskiego), Polskim Towarzystwie Archeologicznym (1946 członek założyciel Oddziału Wrocławskiego i od 1946 prezes tego oddziału), Polskim Towarzystwie Ludoznawczym (od 1946 przewodniczący Oddziału Wrocławskiego), Wrocławskim Towarzystwie Naukowym (członek od 1945, współtwórca Wydziału Nauk Filologicznych towarzystwa). Współpracował z pismami „Eos”, „Kwartalnik Klasyczny”, „Meander”^{[potrzebny przypis]}.

Zainteresowania naukowe Jerzego Kowalskiego obejmowały retorykę grecką, archeologię starożytnej Grecji, mitologię i etnografię antyczną, historię i geografię starożytną. Badał wczesne prace Plutarcha, wykazując wpływ retoryki greckiej na tego autora. Zajmował się twórczością Hermogenesa z Tarsu, opracował krytyczne wydanie jego dzieł Hermogenes de statibus (1947). Badał Sielanki Wergiliusza, łacinę Kopernika, wydał z komentarzem Wykłady lozańskie Mickiewicza (1936), a także Chmury Arystofanesa (1923) i Wyznania św. Augustyna (1929). Odbywał liczne podróże naukowe do Włoch, Grecji i Francji w okresie międzywojennym. Zainicjował serię wydawniczą „Acta Seminarii Philologici II”^{[potrzebny przypis]}.

Jego żoną od 4 maja 1924 była pisarka Anna z Chrzanowskich Kowalska. W 1946 we Wrocławiu urodziła się ich córka Maria, zwana w domu Tulą. Po śmierci męża w 1954 przeniosła się do Warszawy i zamieszkała z córką wraz z Marią Dąbrowską. Został pochowany na cmentarzu Świętego Wawrzyńca we Wrocławiu.

Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1950)^[2].

Publikacje

Zajmował się także literaturą. Wspólnie z żoną Anną wydał kilka powieści (Cataline, 1931; Mijają nas, 1932; Gruce 1936; Gąszcz, 1961) oraz zbiór opowiadań Złota kula (1933). Był również autorem wspomnień Figle pamięci (1963). Z prac naukowych można wymienić:

Grecja od wojny peloponeskiej do podboju macedońskiego (1923)
Studia rhetorica (1928)
De Didone Graeca et Latina (1929)
De artis rhetoricae originibus quaestiones selectae (1933)
De arte rhetorica (1937)
Puer Romanus. Podręcznik do nauki języka łacińskiego dla I klasy gimnazjów ogólnokształcących (1937, z Marianem Goliasem)
Iuvenis Romanus. Podręcznik do nauki języka łacińskiego dla 2 kl. gimnazjów ogólnokształcących (1938, z Marianem Goliasem)
Rozwój cywilizacji greckiej (1950)

Przypisy

↑ Nowi dziekani Uniwersytetu Lwowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 128 z 8 czerwca 1932.
↑ M.P. z 1950 r. nr 85, poz. 1021.

Bibliografia

Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K–O, Wrocław 1984.

Linki zewnętrzne

Publikacje Jerzego Kowalskiego w bibliotece Polona

[lwo-1] Nowi dziekani Uniwersytetu Lwowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 128 z 8 czerwca 1932.

[mp50-2] M.P. z 1950 r. nr 85, poz. 1021.

[1]

[2]