Jiří (Georgo) Mordechaj Langer (ur. 19 marca 1894 w Pradze, zm. 12 marca 1943 w Tel-Awiwie) – żydowski poeta, naukowiec i publicysta, dziennikarz i pedagog.
Wczesne życie
[edytuj | edytuj kod]Langer urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej i uczęszczał do czeskich szkół. Jednak już w swoich wczesnych lat poczuł pociąg do judaizmu i wraz ze swoim przyjacielem ze szkoły: Alfredem Fuchsem studiował Talmud i Kabałę. W wieku 19 lat postanowił opuścić rodzinny dom i przeniósł się do Bełza, aby dołączyć do chasydzkiego dworu Yissachara Dov Rokeach. Później opisał tę podróż i doświadczenie chasydzkiego sztetla w książce „Dziewięć bram do tajemnic chasydzkich” (cz. „Devět bran”).
Na początku I wojny światowej został powołany do armii austro-węgierskiej, ale odmówił wykonywania rozkazów wojskowych z powodu swoich przekonań religijnych. Za odmowę wykonywania rozkazów został skazany na wojskowe więzienie. Po wypuszczeniu powrócił do dworu Rokeaha, który to w latach wojennych przebywał na uchodźstwie na Węgrzech. W tym okresie Langer zgłębiał naukę Tory, Talmudu, midraszy, oraz kabały i żył chasydzkim życiem wraz z całą społecznością[1].
Wraz z końcem I wojny światowej Jiří Langer zostawił chasydzki dwór i postanowił przenieść się do Wiednia, gdzie studiował w Hebrajskiej Akademii Pedagogicznej. Był to również czas, kiedy w swojej filozofii skierował się ku religijnemu syjonizmowi. Później wrócił do Pragi, gdzie dołączył do pracy instytucji syjonistycznych i pracował jako nauczyciel religii żydowskiej w czeskich szkołach. Był to również czas, kiedy rozwinęła się jego przyjaźń z Franzem Kafką i Maxem Brodem. Jest dziś pamiętany jako pierwszy nie-wschodnio-europejski Żyd czasów współczesnych, który pisał poezję po hebrajsku. Ale również za odważne homoerotyczne napięcie, które przechodzi przez jego listy, co było bardzo niezwykłe w tamtych czasach.
Był bratem Franciszka Langera.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Erotyka Kabały (1923)
- Funkcja mezuzy (1928)
- Filakterie (1931)
- Dziewięć bram (1937)
- Talmud : Antologia i historia (1938)
- Wiersze odrzucone (1938).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Walter Koschmal: Der Dichternomade: Jiří Mordechai Langer, ein tschechisch-jüdischer Autor. Böhlau, Kolonia 2010, ISBN 978-3-412-20393-1.
- W YIVO Encyklopedia Żydów w Europie Wschodniej: Jiří Langer
- ISNI: 000000010815212X
- VIAF: 79081562
- LCCN: nr91041948
- GND: 131639684
- LIBRIS: 42gjd79n1d737hw
- BnF: 12566075w, 12238629q
- SUDOC: 034965343
- SBN: RAVV082220
- NLA: 35984558
- NKC: jk01071526
- NTA: 074393766
- CiNii: DA13054578
- Open Library: OL432673A, OL2949261A
- PLWABN: 9810676630605606
- NUKAT: n99009939
- J9U: 987007301195505171
- CONOR: 56018787
- LIH: LNB:sRf;=B7