Oznaki stopnia: od 1952 | ||
czapka garnizonowa | ||
insygnia |
Naramiennik |
(1952–1956) |
„lewy przód” |
Oznaki stopnia: 1921–1952 | |
czapka garnizonowa | |
insygnia |
Naramiennik |
„lewy przód” |
Kapitan marynarki (kpt. mar.) – wojskowy stopień oficerski w Marynarce Wojennej, odpowiadający kapitanowi m.in. w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw, z kodem NATO: OF-2.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Tytuł kapitana został zapożyczony przez marynarki wojenne od flot cywilnych, w których kapitan statku oznacza dowodzącego jednostką pływającą. Pojawił się przed tytułami komandorskimi i początkowo, analogicznie do jednostek cywilnych dotyczył osób dowodzących okrętami. Około XII wieku dla oficerów dowodzących okrętami wprowadzono tytuły komandorskie[potrzebny przypis]. Komandor dowodził dużymi okrętami (np. okręt liniowy, krążownik), komandor porucznik średnimi (np. niszczyciel, fregata), a komandor podporucznik małymi (np. korweta). W tym czasie kapitan oznaczał oficerów morskich na dużych okrętach oraz oficerów flagowych – specjalistów we flocie.
Wraz z przekształceniem się tytułów komandorskich w XVII wieku w stopnie wojskowe, kapitana także ustanowiono stopniem, niższym właśnie od komandorów. W niektórych marynarkach wojennych nazwy odpowiedników polskich komandorów figurują zgodnie z historycznym pochodzeniem jako różni kapitanowie. Na przykład w Marine są stopnie: Kapitän zur See (Kapitan Morza); Fregattenkapitän (Kapitan Fregaty); a także Korvettenkapitän (Kapitan Korwety). W Rosji noszą one nazwy kapitanów I, II i III rangi.
Użycie
[edytuj | edytuj kod]W Polsce właściwy stopień kapitana marynarki został ustanowiony w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami w Marynarce Wojennej. Wcześniej, od 1918 roku używano już stopnia kapitana marynarki, ale był to zapożyczony z Wojsk Lądowych stopień kapitana, z dodanym przymiotnikiem "marynarki".
W latach 1921–1924 w Polsce istniał stopień kapitana porucznika marynarki – pomysł ówczesnego komandora Jerzego Świrskiego[1].
Od momentu ustanowienia stopień kapitana znajduje się w hierarchii pomiędzy porucznikiem marynarki, a komandorem podporucznikiem i jest odpowiednikiem kapitana. W latach 1921–1952 był jedynym stopniem oficerów starszych, a od 1952 roku jest najwyższym stopniem wojskowym wśród oficerów młodszych.
Stopień wojskowy kapitana marynarki jest zaszeregowany dla grup uposażenia nr 13-13B. W kodzie NATO określony jest jako OF-02.
Jego odpowiednikami w marynarkach wojennych innych państw są m.in.:
- Lieutenant – Wielka Brytania, Stany Zjednoczone;
- Kapitan-lejtnant – Rosja;
- Stabskapitänleutnant oraz Kapitänleutnant – Niemcy;
- Teniente de navío – Hiszpania;
- Primeiro-tenente – Portugalia
- Lieutenant de Vaisseau – Francja;
- Kapten – Szwecja;
- Primo Tenente di Vascello – Włochy;
- Luitenant ter zee der 2e klasse oudste categorie – Holandia.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Kłossowski, Wspomnienia…, s. 154–155.