Katastrofa lotu Birgenair 301

Boeing 757, który uległ katastrofie (nr rej. TC-GEN). Zdjęcie wykonano na lotnisku w Berlinie w lipcu 1995 roku.
Państwo	Dominikana
Miejsce	Ocean Atlantycki \ wybrzeże Dominikany
Data	6 lutego 1996
Godzina	23:47 czasu lokalnego 4:47 czasu polskiego
Rodzaj	zderzenie z taflą wody
Przyczyna	przeciągnięcie spowodowane błędem autopilota i błędem pilota, z powodu nieprawidłowych odczytów szybkości powietrza z zablokowanych rurek Pitota
Ofiary śmiertelne	189 osób
Statek powietrzny
Typ	Boeing 757-225
Użytkownik	Birgenair
Numer	TC-GEN
Start	Puerto Plata
Cel lotu	Frankfurt nad Menem
Numer lotu	301
Liczba pasażerów	176 osób
Liczba załogi	13 osób
Położenie na mapie Dominikany miejsce zdarzenia
19°55′N 70°41′W/19,916667 -70,683333
Multimedia w Wikimedia Commons

Katastrofa lotu Birgenair 301 – katastrofa lotnicza, która wydarzyła się 6 lutego 1996 roku na Oceanie Atlantyckim, 26 kilometrów od wybrzeży Dominikany. W katastrofie zginęło 189 osób (176 pasażerów i 13 członków załogi), nikt nie ocalał.

Boeing 757-225 tureckich linii Birgenair, lecący do Frankfurtu nad Menem w Niemczech wystartował z Gregorio Luperón International Airport koło Puerto Plata około godziny 23:40. Już w czasie rozbiegu samolotu na pasie kapitan dostrzegł, że jego prędkościomierz nie działa, mimo to kontynuował procedurę startu. Chwilę po oderwaniu się od pasa prędkościomierz zaczął wskazywać prędkość. Kilka minut później, podczas wznoszenia, ten sam prędkościomierz wskazał, że maszyna przekracza dopuszczalną prędkość lotu. Kapitan zmniejszył ciąg silników i włączył autopilota, po czym maszyna natychmiast wpadła w silne wibracje, wchodząc w głębokie przeciągnięcie, a jej dziób wysoko uniósł się w górę. Na wysokości 2100 metrów samolot przechylił się na prawe skrzydło i zaczął niekontrolowanie spadać. Maszyna rozbiła się o taflę oceanu.

Kilkanaście minut po katastrofie ekipy poszukiwawcze znalazły pierwsze fragmenty samolotu oraz ciała ofiar. Faktem stało się, że nikt spośród 189 osób na pokładzie nie ocalał. Początkowo żadne fragmenty samolotu, które wypłynęły, nie dały śledczym sugestii dotyczących przyczyny katastrofy. Dopiero 28 lutego 1996 zostały wyłowione czarne skrzynki Boeinga.

W czasie przesłuchania lokalnych mechaników stwierdzono, że maszyna nie była serwisowana przez trzy tygodnie pobytu w Dominikanie. Mechanicy stwierdzili, że gdy przed startem robili szybki przegląd, w maszynie zauważyli brak osłonek na rurkach Pitota. Zeznania mechaników rzuciły podejrzenie na te rurki. Nie odnaleziono ich, ale oficjalnie stwierdzono, że to one przyczyniły się do zagłady lotu 301. Śledczy stwierdzili, że prawdopodobnie lokalny gatunek osy założył w rurkach gniazdo. Winą obarczono również kapitana maszyny. Powinien on natychmiast przerwać procedurę startową, gdy zauważył, że prędkościomierz jest zablokowany.

We Frankfurcie nad Menem oraz w Puerto Plata znajdują się pomniki upamiętniające ofiary katastrofy lotu 301.

Wśród ofiar katastrofy było dziewięciu obywateli Polski, w tym dwóch posłów na Sejm – Zbigniew Gorzelańczyk i Marek Wielgus.

Kraj	Pasażerowie	Załoga	Razem
Niemcy	167	-	167
Turcja	-	11	11
Polska	9	-	9
Dominikana	-	2	2
Razem	176	13	189

• Katastrofy samolotów cywilnych.

• "Reporte final accidente aereo Birgenair, Vuelo Alw-301, febrero 06,1996." (Archive). Dirección General de Aeronáutica Civil (Dominican Republic). (hiszp.)
• "Bericht der Direccion General de Aeronautica Civil der Dominikanischen Republik über die Untersuchung des Unfalles mit dem Flugzeug Boeing B-757 am 06. Februar 1996 bei Puerto Plata." (Draft Final Report) (niem.)
• Lot Birgenair 301 w AirDisaster.com. airdisaster.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)]..
• Lot Birgenair 301 w Aviation Safety Network.