Państwo | |
---|---|
Data utworzenia |
27 marca 2007 |
Siedziba | |
Strona internetowa |
Kazachska Agencja Kosmiczna, Kazkosmos (kaz. Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттiгi) – państwowa agencja kosmiczna Republiki Kazachstanu. Od 2014 roku Komitet Lotnictwa i Kosmonautyki Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju Kazachstanu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po rozpadzie Związku Radzieckiego na terenie Kazachstanu pozostał kosmodrom Bajkonur. Kraj nie miał jednak agencji kosmicznej i krajowego sektora przemysłu kosmicznego[1]. Podejmowano kilka prób stworzenia krajowej agencji kosmicznej. W 1993 roku zarządzeniem Rady Ministrów powstała Narodowa Agencja Kosmiczna (NACA) i działała przez dwa lata[1]. W 1996 roku przeszła pod zarząd Ministerstwa Nauki. Status agencji NACA utraciła w 2000 roku i stała się Komitetem Kosmicznym, który funkcjonował w kolejnych latach w ramach trzech różnych ministerstw[1]. 27 marca 2007 powstał Kazkosmos[2]. Uchwałą Rządu Republiki Kazachstanu z 14 sierpnia 2014 roku Narodowa Agencja Kosmiczna została przekształcona w Komitet Lotnictwa i Kosmonautyki Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju Kazachstanu[2]. Jego przewodniczącym został Tałgat Musabajew[3]. We wrześniu 2016 jego miejsce zajął Erkin Szajmagambetow[4].
Narodowa strategia rozwoju
[edytuj | edytuj kod]Kazkosmos opracował plan rozwoju działalności w kosmosie na lata 2011–2015, którego realizację przedłużono do 2020 roku[5]. Zakłada on:
- Wejść na rynek światowy usług nośnych. Ma to umożliwić zbudowanie bezpieczniejszego kompleksu rakietowego Baiterek[6].
- Rozwój usług telekomunikacyjnych i nadawczych (satelita KazSat-2). Zbudowanie i uruchomienie w latach 2023–2029 KazSat-2R i KazSat-3Rer, zbudowanie satelity radarowego KazSat-1 do 2023 roku[6].
- Rozwój bazy naukowej i naukowo-technicznej dla działań kosmicznych, aby móc samodzielne budować sprzęt kosmiczny[6].
- Rozwój usług nawigacji satelitarnej. W jego ramach powinny powstawać aplikacje geodezyjne i kartograficzne[6].
- Edukacja i szkolenie specjalistów[5].
- Stworzenie ram prawnych dla działań kosmicznych[5].
Program kosmiczny
[edytuj | edytuj kod]Podstawą kazachstańskiego programu kosmicznego jest Kosmodrom Bajkonur[5]. Zajmuje on powierzchnię 6717 kilometrów kwadratowych, ma 15 wyrzutni, 11 budynków montażowych, 5 centrów monitorowania i kontroli, 9 stacji śledzących i inne obiekty[5]. Kazachstan ma podpisaną umowę dzierżawy kosmodromu przez Rosję, przedłużoną do 2050 roku, za którą otrzymuje 115 milionów dolarów rocznie[5]. Rosja może korzystać z Bajkonuru zarówno do celów cywilnych jak i wojskowych[5]. Rosja i Kazachstan podpisały też umowę o budowie na terenie Bajkonuru kompleksu Baiterek, który będzie służył do wystrzeliwania rakiet Angara A5[5]. Miał on być ukończony do 2013 roku, ale w lutym 2015 roku Kazkosmos ogłosił, że nastąpi to do 2022 roku[7].
We współpracy z Rosją uczestniczą kazachscy naukowcy, a także w tym kraju szkolili się kazachscy astronauci, którzy uczestniczyli w misjach na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[5]. W czerwcu 2006 roku Kazachstan wysłał na orbitę swojego pierwszego satelitę, KazSata. 8 czerwca 2008 KazSat jednak przestał nadawać z powodu nieprawidłowego działania pokładowego systemu komputerowego. Próby uruchomienia satelity zakończyły się niepowodzeniem. Drugi satelita KazSat-2 znajduje się na orbicie i działa od listopada 2011 roku[5].
Program załogowy
[edytuj | edytuj kod]W 2007 roku dwóch kandydatów na kosmonautów ukończyło szkolenie w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina, jednakże ich lot nie mógł dojść do skutku z powodu trudności finansowych Kazachstanu[8].
2 września 2015 jeden z kandydatów, sfinansowany przez Kazkosmos, kazachski kosmonauta Ajdyn Aimbetow razem z Duńczykiem Andreasem Mogensenem oraz Rosjaninem Siergiejem Wołkowem na pokładzie Sojuza TMA-18M wyruszył na Międzynarodową Stację Kosmiczną[8][9]. Zastępujący kosmiczną turystkę Sarę Brightman[8][10] Aimbetow wraz z Mogensenem powróciłi na Ziemię już 12 września kapsułą Sojuz TMA-16M[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Doug Messier , Kazkosmos Turns 5, Looks to Future – Parabolic Arc [online], Parabolic Arc, 30 marca 2012 [dostęp 2018-05-28] (ang.).
- ↑ a b Летопись [online], Аэрокосмический комитет Министерства оборонной и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан, официальный интернет-ресур [dostęp 2018-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] (ros.).
- ↑ Национальное космическое агентство Республики Казахстан преобразовано в Аэрокосмический комитет [online], Аэрокосмический портал Украины, 27 sierpnia 2014 [dostęp 2018-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] (ros.).
- ↑ New Chairman of Kazcosmos appointed [online], Kazinform, 7 września 2016 [dostęp 2018-05-31] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Kazakhstan [online], Nuclear Threat Initiative [dostęp 2018-06-01] (ang.).
- ↑ a b c d Қазақстан ғарыш саласын дамыту стратегиясын әзірлеуге кірісті [online], ҚазАқпарат, 23 maja 2018 [dostęp 2018-06-01] (kaz.).
- ↑ «Бәйтерек» ғарыштық зымырандар кешенін құру мерзімі қысқартылды [online], ҚазАқпарат, 18 kwietnia 2018 [dostęp 2018-06-01] (kaz.).
- ↑ a b c Число жертв лихорадки Эбола превысило 3,3 тысячи человек [online], Tengrinews.kz, 2 października 2014 [dostęp 2018-05-31] (ros.).
- ↑ Krzysztof Kanawka , Rakietowa środa [online], Kosmonauta.net, 2 września 2015 [dostęp 2018-05-31] (pol.).
- ↑ Russia eyes Kazakh cosmonaut as space tourist [online], SpaceDaily, 22 czerwca 2015 [dostęp 2018-05-31] (ang.).
- ↑ Waldemar Zwierzchlejski , Sojuz TMA-16M [online], AstroNautilus [dostęp 2018-05-31] (pol.).