Kinematyczne równanie ruchu – zależności określające położenie ciała względem wybranego układu odniesienia w funkcji czasu[1].
Uwagi ogólne
[edytuj | edytuj kod]Funkcje kinematycznych równań ruchu mogą być wyrażone w postaci analitycznej, graficznej lub tabelarycznej. W celu wyrażenia położenia przez funkcje analityczne w układzie odniesienia wprowadza się układ współrzędnych. Funkcje wchodzące w skład równań ruchu muszą być jednoznaczne, w całym zadanym czasie ruchu, ponieważ w danym momencie każdy punkt ciała może znajdować się tylko w jednym, ściśle określonym miejscu. Funkcje te muszą być ciągłe i różniczkowalne. Ich pochodna względem czasu, oznaczająca prędkość, musi być ciągła i różniczkowalna. Druga pochodna oznacza przyspieszenie[1].
Liczba równań opisujących ruch ciała zależy od liczby niezależnych punktów ciała i rodzaju zagadnienia. Równania mogą być wyrażane jako równania wektorowe. Postać wektorowa kinematycznego równania ruchu to zależność określająca wektor położenia ciała jako funkcję czasu.
Równania punktu materialnego w trójwymiarowej przestrzeni w kartezjańskim układzie współrzędnych w postaci skalarnej określa następującym układem:
Wektorowo:
Obie postaci kinematycznego równania ruchu łączy następujący związek:
gdzie są wektorami jednostkowymi skierowanymi zgodnie z osiami układu współrzędnych.
Związek z dynamiką
[edytuj | edytuj kod]Kinematyczne równanie ruchu jest rozwiązaniem dynamicznego równania ruchu, które ma postać równania różniczkowego. W dowolnym przypadku, szczególnie złożonych sił działających na ciało, rozwiązania analityczne tych równań mogą nie istnieć. Dla takich ruchów równanie kinematyczne nie istnieje.
Tor ruchu
[edytuj | edytuj kod]W przypadku ruchów krzywoliniowych kinematyczne równania ruchu mają postać układu równań z parametrem. Parametrem tym jest czas. Eliminując z tych równań czas, można otrzymać jedno równanie współrzędnych przestrzennych, które jest równaniem toru ruchu tego ciała.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Kinematyczne równanie ruchu ciała jest wygodną metodą opisu ruchu. Pozwala ono na obliczenie:
- równania toru ciała (przez wyeliminowanie z równań parametru czasu ),
- prędkości chwilowej ciała (jest ona pierwszą pochodną wektora położenia względem czasu),
- przyspieszenia chwilowego ciała (jest ono drugą pochodną wektora położenia względem czasu),
Przykłady prostych równań ruchu
[edytuj | edytuj kod]- Ruch jednostajny prostoliniowy ( – położenie początkowe, – prędkość)
- Ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony ( – położenie początkowe, – prędkość początkowa, – przyspieszenie)
- Rzut ukośny w górę przy osi OY skierowanej pionowo w górę (( ) – położenie początkowe, – prędkość początkowa, – kąt wyrzucenia)
- Ruch harmoniczny ( – amplituda, – częstość kołowa, – faza początkowa)
- Ruch po elipsie może być opisany np. równaniami ( – długości półosi elipsy)
Gdy jest to ruch po okręgu, a jest prędkością kątową.