Klasztor Bernardynów w Słonimie

Widok na dawny kościół klasztorny
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Słonim
Kościół	Kościół katolicki
Właściciel	bernardyni
Klauzura	nie
Typ zakonu	męski
Obiekty sakralne
Kościół	Trójcy Świętej
Fundator	Andrzej i Katarzyna Radwan
Styl	barok
Data zamknięcia	1864
Położenie na mapie Białorusi Klasztor Bernardynów w Słonimie
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Klasztor Bernardynów w Słonimie
Położenie na mapie Słonima Klasztor Bernardynów w Słonimie
53°05′30″N 25°19′14″E/53,091769 25,320550

Klasztor Bernardynów w Słonimie – dawny rzymskokatolicki klasztor, administrowany przez zakon bernardynów w latach 1630–1864. Jego kościół został następnie zaadaptowany na prawosławny sobór, w obiektach poklasztornych mieściły się instytucje świeckie.

Fundacji z 1630 roku Jana Żarnowskiego i stolnikowej mozyrskiej Heleny Łukaszewiczowej i jej synów Konstantego i Hieronima. Po śmierci w 1632 roku Jana Żarnowskiego fundacją zajął się sekretarz królewski Andrzej Radwan (zapisał legat w wysokości 20 tys. złotych) wraz z żoną Katarzyną Rogalską, a w 1635 roku w testamencie na rzecz kościoła zapisał 3 tys. złotych Jan Stanisław Sapieha^[1]. Kościół murowany zbudowano w latach 1639-1642 w stylu barokowym, ale stylistycznie nawiązuje jeszcze do epoki gotyku^[1]. Zbudował go majster Szymon Tarasewicz z Nieświeża^[1]. W 1648 roku zbudowano przy kościele kaplicę ufundowaną przez podstolego Zygmunta Przecławskiego^[1]. W 1655 roku klasztor i kościół zniszczone zostały przez wojska moskiewskie, z rąk których zginęli kapłani Eliasz Bina i Ludwik Rosa^[1]. Konsekracji odbudowanego kościoła dokonał w 1671 roku biskup Mikołaj Słupski. W 1750 do kościoła dostawiono od południa kaplicę fundacji Michała Śliźnia^[1]. W 1 poł. XVIII w. dokonano również całkowitego przekształcenia wystroju wnętrza świątyni, urządzając je w stylu rokoko.

W 1864 roku kościół klasztorny św. Trójcy władze rosyjskie zamknęły i w 1867 roku przebudowały na prawosławną cerkiew Świętej Trójcy. Podczas I wojny światowej rosyjski proboszcz zbiegł i opuszczone budynki przejęła armia niemiecka. Gdy Słonim znalazł się w granicach II Rzeczypospolitej, katolicy odzyskali kościół klasztorny w 1921 roku, przeznaczając go na kościół szkolny. Po 1945 obiekt został po raz drugi przekazany parafii prawosławnej i od tego czasu jest nieprzerwanie czynny^[2]. W tym czasie usunięto też hełm wzniesiony przed 1939 rokiem. Podczas remontu w latach 2006-2009 zniszczono glorię z Okiem Opatrzności, figury aniołów, putta i rokokowe wazony^[1]. W 2012 roku usunięto dotychczasowy hełm wieży kościelnej zastępując go hełmem w formie barokowej, a w 2015 roku hełm ten zastąpiono cebulastą kopułą charakterystyczną dla rosyjskiej architektury cerkiewnej^[1][3].

Klasztor, początkowo drewniany, zbudowano w 1641 roku. Spaliły go wojska moskiewskie w 1655 roku. Klasztor murowany budowano etapami w latach 1733-1759^[1]. W 1782 roku kosztem klasztoru zbudowano szpital-przytułek dla ubogich^[1]. Od 2 połowy XVIII wieku w klasztorze istniało studium filozofii dla młodzieży zakonnej, wzmiankowane jeszcze w 1828 roku^[1]. Biblioteka w 1818 roku liczyła 1064 książek. W 1864 władze carskie skasowały klasztor bernardyński, przeznaczając zabudowania pod zarząd policji i prawosławnych. W klasztorze w dwudziestoleciu międzywojennym działało starostwo słonimskie, następnie rozlokowano w nim internat szkolny^[2]. W 1928 roku dach klasztoru przykryto dachówką karpiówką^[1]. Obecnie klasztor jest internatem szkoły medycznej.

Budynki poklasztorne wzniesione zostały w stylu barokowym, są zdobione rzędami pilastrów. We wnętrzach przetrwała wielka sala kryta sklepieniem kolebkowym oraz oryginalne sklepienia krzyżowe lub kolebkowe w innych pomieszczeniach^[2].

W 2019 roku prokuratura obwodu grodzieńskiego stwierdziła, że ​​budynek mieszkalny zespołu klasztornego Bernardynów wymaga pilnej przebudowy i remontu.