 Kołpaczek mierzwiowy | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Galeropsidaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Galeropsidaceae Singer Boln Soc. argent. Bot. 10: 61 (1962) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Galeropsis Velen. 1930 | |
.jpg)
_Qu%C3%A9l_403609.jpg)
Galeropsidaceae Singer – rodzina grzybów należąca do rzędu pieczarkowców (Agaricales). Należy do monotypowej rodziny Galeropsidaceae zawierającej jeden tylko rodzaj – Panaeolus (kołpaczek)[1].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Grzyby saprotroficzne wytwarzające owocniki zbudowane z kapelusza o blaszkowym hymenoforze i trzonu. Kapelusze mają pokrój paraboliczny, stożkowaty, dzwonkowaty lub półkulisty i przeważnie są higrofaniczne, pokryte komórkową, najczęściej suchą skórką. Blaszki po dojrzeniu mają czarniawe, nieregularne zabarwienie spowodowane niejednoczesnym dojrzewaniem zarodników. Trama blaszek regularna. U niektórych gatunków na trzonach wstępuje pierścień. Zarodniki kołpaczków są spłaszczone, nieco kanciaste, o przeważnie gładkiej powierzchni (u niektórych gatunków szorstkie), z porą rostkową, a ich wysyp jest czarny. Grzyby z tego rodzaju rozwijają się na substratach bogatych w związki azotowe, czasami bezpośrednio na odchodach zwierząt hodowlanych[2][3].
Większość gatunków Panaeolus to grzyby halucynogenne[4].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Rodzinę Galeropsidaceae utworzył Rolf Singer w 1962 r. Jest to takson monotypowy z jednym tylko rodzajem Panaeolus (Fr.) Quél. 1872[5]. Nazwę polską rodzaju (kołpaczek) podał Franciszek Błoński w 1890 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka, pajęczak, pierścieniak, kołpakówka[6].
- Panaeolus alcis M.M. Moser 1984 – kołpaczek łosiowy
- Panaeolus antillarum (Fr.) Dennis 1961 - kołpaczek antylski
- Panaeolus ater (J.E. Lange) Kühner & Romagn. 1953– kołpaczek czarniawy
- Panaeolus fimicola (Pers.) Gillet 1878 – kołpaczek ciemnoszary
- Panaeolus guttulatus Bres. 1881[7] – kołpaczek kropelkowaty
- Panaeolus leucophanes (Berk. & Broome) Sacc. 1887
- Panaeolus olivaceus F.H. Møller 1945 – kołpaczek oliwkowy
- Panaeolus papilionaceus (Bull.) Quél. 1872 – kołpaczek mierzwiowy
- Panaeolus reticulatus Overh. 1916
- Panaeolus retirugus (Fr.) Gillet 1878[7] – kołpaczek siatkowany
- Panaeolus rickenii Hora 1960[8]
- Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf. 1938 – kołpaczek blady[9]
- Panaeolus subbalteatus (Berk. & Broome) Sacc. 1887 – kołpaczek ciemnobrzegi
- Panaeolus subfirmus P. Karst. 1889
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[1]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[6] i innych[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-02].
- ↑ E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Steven Hayden Pollock, M.D., M.S., Psilocybinowy miketyzm ze szczególnym odniesieniem do Panaeolus, „Journal of Psychedelic Drugs”, 8 (1), 1976 [dostęp 2023-10-02] (ang.).
- ↑ CABI databases [online] [dostęp 2020-11-16].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Takson niezweryfikowany.
- ↑ W. Wojewoda nie podał polskiej nazwy, traktując ten gatunek jako synonim Panaeolus acuminatus, jednak według Index Fungorum jest to odrębny gatunek.
- ↑ W. Wojewoda podał nazwę dla synonimu P. fimiputris (Bull.: Fr.) Quel.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-09] (pol.).
