Kościół św. Anny w Toruniu
(nieistniejący)

Golgota z 1911 roku, prawdopodobna lokalizacja kościoła
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Anny
Historia Data zakończenia budowy 1598 Data zniszczenia 1813
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie Torunia Przypuszczalna lokalizacja kościoła
Położenie na mapie Polski Przypuszczalna lokalizacja kościoła
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Przypuszczalna lokalizacja kościoła
52°59′31,128″N 18°35′07,408″E/52,991980 18,585391

Kościół św. Anny w Podgórzu – kościół parafialny w Podgórzu (ob. dzielnicy Torunia), istniejący w latach 1582−1813.

Kościół prawdopodobnie znajdował się przy drodze u wylotu Podgórza, w kierunku Poznania. Jest to teren dzisiejszego cmentarza św. św. Piotra i Pawła, przy ulicy Poznańskiej 104^[1]. Na miejscu kościoła stoi obecnie golgota^[2].

Pierwsze wzmianki pochodzące z 1582 roku mówią, że była potrzeba wybudowania kościoła z powodu zniszczenia podczas powodzi w 1570 roku pobliskiego kościoła pw. św. Mikołaja w Dybowie. Ok. 1598 roku powstał drewniany kościół w Podgórzu, z budulca pochodzącego z rozbiórki kościoła drewnianego w Karnkowie^[3]. Początkowo kościół był pod wezwaniem NMP Wniebowziętej i św. Jacka^[1]. Przed 1651 rokiem z nieznanych powodów kościół został zniszczony. Nową świątynię wybudowano (lub rozbudowano^[1]) w 1651 roku dzięki kolekcie mieszkańców Podgórza^[4]. Nowemu kościołowi nadano nowe wezwanie: św. Anny^[1]. Kościół prawdopodobnie nie został zniszczony podczas pożaru miasta w 1661 roku^[5].

Kościół uwieczniono na obrazie nieznanego malarza pt. Kazanie na łodzi z 1671 roku. Nie wiadomo, czy na obrazie przedstawiono faktyczny wygląd kościoła^[4].

Według dokumentu przeprowadzonego podczas lustracji starostwa z dnia 25 kwietnia 1783 roku, kościół św. Anny był drewnianym budynkiem, pokrytym prawdopodobnie dachówką. Kościół wraz z plebanią wymagał naprawy. Podczas wizytacji kościoła (przeprowadzonej 12 października 1808 roku) oceniono, że kościół popadał w ruinę^[4].

21 stycznia 1813 roku wojska francuskie spaliły kościół podczas przygotowań do obrony przed wojskami rosyjskimi^[6]. Przed spaleniem kościoła zabezpieczono najcenniejsze wyposażenie^[7]. Kościół św. Anny nie został odbudowany. Rolę kościoła parafialnego przejął kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła^[8].

Kościół był bogato wyposażony. W skład wyposażenia wchodziły: cztery srebrne kielichy (dwa były pozłacane), krzyże srebrny i miedziany, srebrna monstrancja z, dwa małe srebrne pacyfikały, cynowe tabernakulum, dziewięć ornatu i cztery kapy. Większość przedmiotów znajdowało się pierwotnie w kościele zamkowym w Dybowie^[5]. W 1702 roku właściciel młyna Grzegorz Skibicki ofiarował kościołowi kielich, a Katarzyna Wieczorkiewiczowa zapisała w testamencie dwa cynowe świeczniki, które kościół otrzymał w 1709 roku. Kielich i cynowe świeczniki znajdują się dzisiaj w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Toruniu^[9]. Ołtarz z płaskorzeźbą św. Anny Samotrzeć w 1813 roku podarowano kościołowi w Orłowie^[1].

• Karola Ciesielska. Kościół Świętej Anny w Podgórzu. „Rocznik Toruński”. 25, 1998. 
• Karola Ciesielska, Tadeusz Zakrzewski: 450 lat toruńskiego Podgórza 1555-2005. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2005. ISBN 83-900852-9-1.
• Waldemar Rozynkowski: Rozwój sieci parafialnej w Toruniu od średniowiecza do czasów współczesnych. W: Jarosław Kłaczkow, Piotr Oliński, Waldemar Rozynkowski: Toruń. Miasto wielu wyznań. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2017. ISBN 978-83-927097-9-4.