Kocioł parowy – urządzenie do wytwarzania pary, przy wykorzystaniu spalania (w przeciwieństwie do wytwornicy pary).
Za wynalazcę kotła parowego, jako oddzielnego urządzenia, uważa się Denisa Papina, który w 1681 przedstawił "kociołek Papina" będący pierwowzorem autoklawu i szybkowaru. Zastosował w nim wynaleziony przez siebie zawór bezpieczeństwa. Datę wynalazku przyjęto umownie bowiem już w starożytności istniały podobne rozwiązania. W najbardziej znanym element wytwarzający parę był połączony z mechanizmem otwierania drzwi świątyni ok. 120 p.n.e. Połączeniem kotła parowego i turbiny parowej była też bania Herona z 140 p.n.e.
Podstawowe parametry
[edytuj | edytuj kod]Podstawowe elementy kotła
[edytuj | edytuj kod]- palenisko
- parownik
- po-wo (podgrzewacz wody)
- po-pow (podgrzewacz powietrza)
- przegrzewacz pary
- walczak
Osprzęt kotła
[edytuj | edytuj kod]Energetyczny kocioł parowy wymaga wielu urządzeń dodatkowych:
- Pompa wody zasilającej, bez niej kocioł nie dałby rady produkować pary pod żądanym ciśnieniem
- wentylator ciągu i podmuchu (często stosuje się ich kilka, aby można było regulować obciążenie kotła)
- Automatyka kontroli poziomu wody w walczaku. Za niski poziom będzie powodował, że do dalszej części kotła – przegrzewacza – będzie dostawać się za mała ilość pary, co skończy się przepaleniem się rur przegrzewacza. Za wysoki poziom spowoduje, że do przegrzewacza będą porywane kropelki wody a to z kolei spowoduje szok termiczny i możliwość powstawania pęknięć i wypaczeń rur.
- Armatura do odpieniania i odszlamiania kotła.
- Układy regulacji temperatury pary poprzez kontrolowany wtrysk wody do przegrzewacza (stosuje się go w kilku miejscach przegrzewacza)
- Młyny węglowe, które mają za zadanie rozdrobnienie węgla do nawęglania na pył
- Instalacja rozpałkowa. Mogą to być palniki gazowe, mazutowe, lub zasilane olejem lekkim
- Parowe zdmuchiwacze żużlu. Zażużlenie powierzchni ogrzewalnych pogarsza warunki wymiany ciepła
- Walczak lub butla separacyjna
- Wymogi ochrony środowiska narzucają konieczność stosowania odpylania, odazotowania i odsiarczania spalin
- Odżużlanie a więc zbieranie, schładzanie i kruszenie żużla a następnie jego transport na składowisko.
Podział ze względu na obieg wodno-parowy
[edytuj | edytuj kod]- kotły obiegowe
- kocioł walczakowy
- kocioł bateryjny
- kocioł płomienicowy
- kocioł płomieniówkowy
- kocioł płomienicowo-płomieniówkowy
- kocioł opłomkowy (kocioł wodnorurowy)
- kocioł skośnorurowy
- kocioł komorowy
- kocioł sekcyjny
- kocioł stromorurowy np. Yarrow
- kocioł skośnorurowy
- kocioł kufrowy
- kocioł lokomotywowy
- kocioł z wymuszoną cyrkulacją
- kotły przepływowe (bezwalczakowe)
- kocioł przepływowy Marka Bensona
- kocioł przepływowy Ramzina
- kocioł przepływowy Sulzera
Podział ze względu na rodzaj paleniska
[edytuj | edytuj kod]Podział ten dotyczy kotłów opalanych węglem, chociaż niektórzy[kto?] uważają kotły olejowe i gazowe za kotły pyłowe.
- kotły z paleniskiem rusztowym
- kotły ze złożem fluidalnym (fluidyzacyjnym)
- z warstwą stacjonarną
- z warstwą cyrkulacyjną
- kotły pyłowe
- z palnikami naściennymi
- z palnikami narożnymi (tangencjalny)
- kotły odzyskowe lub odzysknicowe (utylizacyjne)
Piec versus kocioł
[edytuj | edytuj kod]Często kocioł centralnego ogrzewania lub kocioł parowy nazywane są nieprecyzyjnie piecem. W kotle energia cieplna akumulowana jest w wodzie lub parze wodnej a użyta do budowy kotła ceramika stanowi jedynie warstwę izolacyjną, podczas gdy, zgodnie z tradycyjną zduńską nomenklaturą, piec akumuluje ciepło tylko w ceramicznej konstrukcji.