Konflikt graniczny między Dżibuti i Erytreą

Czas	10–13 czerwca 2008
Miejsce	region pograniczny Erytrei i Dżibuti
Terytorium	Dżibuti  Erytrea
Wynik	nierozstrzygnięty
Strony konfliktu
Erytrea  Dżibuti Wsparcie:  Francja[1]
Dowódcy
Isaias Afewerki Sebhat Ephrem Ismail Omar Guelleh Ougoure Kifle Ahmed
Straty
Brak danych oficjalnych, według szacunków Dżibuti: 100 zabitych, 100 wziętych do niewoli, 21 rannych[2] 44 zabitych, 4 wziętych do niewoli, 55 rannych
Położenie na mapie Dżibuti miejsce bitwy
12°42′30″N 43°08′00″E/12,708333 43,133333

Konflikt graniczny między Dżibuti i Erytreą – zbrojna konfrontacja pomiędzy siłami Erytrei i Dżibuti w dniach 10–13 czerwca 2008. Wywołał go kryzys, który rozpoczął się 16 kwietnia 2008 roku, kiedy Dżibuti poinformowało o wkroczeniu erytrejskich sił zbrojnych na teren Dżibuti i wykopaniu okopów po obu stronach granicy^[3]. Kryzys pogłębił się, gdy 10 czerwca 2008 roku wybuchły zbrojne starcia między siłami obu państw w rejonie granicy^[4]. Podczas konfliktu Francja zapewniła Dżibuti wsparcie logistyczne, medyczne i wywiadowcze, ale nie brała bezpośredniego udziału w walkach^[1].

Obowiązujące porozumienie graniczne z 1900 roku stanowi, że granica międzypaństwowa Erytrei i Dżibuti rozpoczyna się na Przylądku Ras Dumajra nad Morzem Czerwonym i biegnie przez 1,5 km wzdłuż działu wodnego półwyspu. Ponadto protokół z 1900 roku stanowił, że wyspa Dumajra i przyległe mniejsze wysepki nie będą podlegać pod jurysdykcję żadnego z państw i pozostaną zdemilitaryzowane^[5]. Dżibuti i Erytrea dwukrotnie wcześniej starły się o obszar przygraniczny. W styczniu 1935 roku Włochy i Francja podpisały porozumienie, na mocy którego części Somali Francuskiego (dzisiejszego Dżibuti) zostały przekazane Włochom (Erytrea Włoska)^[6]. Rzeczywista granica na Ras Dumajra nigdy nie została dokładnie wytyczona, poza mało precyzyjnym porozumieniem, żepółnocne zbocza wzgórza należą do Włoch, a południowe do Francji, i to ustalenie wystarczało, dopóki Francja i Włochy kontrolowały ten obszar. Jednakże kwestia ratyfikacji poddała w wątpliwość to porozumienie i jego zapewnienie znacznych części Dżibuti Erytrei^[7]. W kwietniu 1996 roku rząd Dżibuti oskarżył siły erytrejskie o dokonanie inwazji na głębokość 7 km wgłąb jego terytorium po starciu na dżibutyjskim posterunku granicznym w Ras Dumajra. W ciągu dwóch dni oświadczenia te przerodziły się w oskarżenia, że ​​rząd Erytrei rości sobie prawa terytorialne do części północnego wybrzeża Dżibuti. Oskarżenia zostały następnie wysunięte przez ministra spraw zagranicznych Mohameda Moussa Chehema wobec jego erytrejskiego odpowiednika, Petrosa Solomona, który następnego dnia przebywał z oficjalną wizytą w Dżibuti. Solomon spotkał się następnie z prezydentem Dżibuti, który również poruszył kwestię domniemanego wtargnięcia. W serii sprzecznych relacji władze Dżibuti poinformowały o wysłaniu na ten obszar 600 żołnierzy. 18 kwietnia Solomon kategorycznie oświadczył w oświadczeniu prasowym, że „w Dumajrze nigdy nie doszło do żadnych starć ani incydentów”, dodając, że rząd Erytrei jest „zaskoczony i zasmucony” tymi oskarżeniami^[8].

W styczniu Erytrea rzekomo zwróciła się z prośbą o zezwolenie na przekroczenie granicy w celu pozyskania piasku na drogę, ale zamiast tego zajęła wzgórze w spornym regionie^[9]. 16 kwietnia Dżibuti poinformowało, że Erytrea utworzyła fortyfikacje i wykopała okopy po obu stronach granicy z Dżibuti w pobliżu Ras Dumajra^[3]. W liście do Organizacji Narodów Zjednoczonych wzywającym do interwencji Dżibuti twierdziło, że nowe mapy opublikowane przez Erytreę przedstawiają Ras Dumajra jako terytorium Erytrei. Erytrea zaprzeczyła, jakoby miała jakikolwiek konflikt z Dżibuti^[10].

Premier Etiopii Meles Zenawi powiedział 15 maja, że ​​spór stanowi „zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa całego Rogu Afryki” i zapowiedział, że Etiopia zabezpieczy swój korytarz handlowy przez Dżibuti w przypadku konfliktu. Etiopia korzysta z dostępu Dżibuti do Morza Czerwonego od czasu wyzwolenia spod włoskiej okupacji. Prezydent Erytrei Isaias Afwerki zaprzeczył wysłaniu wojsk na ten obszar i dodał, że nie ma żadnych konfliktów z Dżibuti^[11].

10 czerwca 2008 roku, według Dżibuti, kilku żołnierzy erytrejskich opuściło swoje pozycje, uciekając na stronę dżibutyjską. Siły dżibutijskie znalazły się wówczas pod ostrzałem sił erytrejskich, domagających się powrotu dezerterów^[4]. W odpowiedzi na wybuch walk Dżibuti wezwało do służby żołnierzy i policjantów, którzy przeszli na emeryturę w 2004 roku. Erytrea odrzuciła doniesienia Dżibuti, określając je jako „antyerytrejskie”. W oświadczeniu Ministerstwo Spraw Zagranicznych Erytrei stwierdziło, że nie będzie „angażować się w prowokowanie kłótni i aktów wrogości” oraz stwierdziło, że Dżibuti próbuje wciągnąć Erytreę w swoją „wymyśloną wrogość”^[12]. W wywiadzie dla BBC z 17 czerwca 2008 roku prezydent Ismail Omar Guelleh stwierdził: „Francja interweniowałaby militarnie zgodnie z tym porozumieniem [obronnym]. Wolimy jednak sami bronić naszej ojczyzny i korzystać ze wsparcia logistycznego, medycznego i wywiadu wojskowego, tak jak to już uczyniono”^[1]. Starcia między siłami dżibutyjskimi i erytrejskimi trwały kilka dni, zanim 13 czerwca wojsko Dżibuti ogłosiło ustanie walk^[3], lecz tego samego dnia prezydent Guelleh, cytowany przez BBC, oświadczył, że jego kraj jest w stanie wojny z Erytreą^[1].

W walkach zginęło 44 dżibutyjskich żołnierzy, a 55 zostało rannych. Według szacunków Dżibuti, 100 erytrejskich żołnierzy zginęło, 100 dostało się do niewoli, a 21 zdezerterowało. Prezydent Guelleh oświadczył: „Zawsze mieliśmy dobre stosunki. Jednak oni agresywnie okupowali część naszego kraju. To jest agresja, której stawiliśmy opór”^[13].

24 czerwca 2008 roku Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych zorganizowała spotkanie w swojej siedzibie w Nowym Jorku, aby wysłuchać informacji o sytuacji oraz oświadczeń premiera Dżibuti Mohameda Dileity i ambasadora Erytrei^[14].

Do regionu walk został wysłana misja rozpoznawcza ONZ, która wydała raport, w którym stwierdzono, że impas między Dżibuti a Erytreą może „mieć poważny negatywny wpływ na cały region i szerszą społeczność międzynarodową”, zaznaczając, że podczas gdy Dżibuti wycofało się ze spornego obszaru, Erytrea tego nie zrobiła. Rząd Erytrei nie zezwolił misji rozpoznawczej na wjazd do Erytrei^[15].

Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 1862 14 stycznia 2009 roku, wzywając do dialogu między oboma krajami w celu pokojowego rozwiązania problemu. Rada z zadowoleniem przyjęła wycofanie się Dżibuti z pozycji sprzed 10 czerwca 2008 roku i zażądała od Erytrei manewru w ciągu pięciu tygodni od przyjęcia rezolucji^[16].

23 grudnia 2009 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ nałożyła sankcje na Erytreę za udzielanie wsparcia grupom zbrojnym podważającym pokój i pojednanie na Półwyspie Somalijskim oraz za niewycofanie swoich sił zbrojnych po starciach z Dżibuti w czerwcu 2008 roku. Sankcje obejmowały embargo na broń, ograniczenia w podróżowaniu oraz zamrożenie aktywów przywódców politycznych i wojskowych^[17].

Na początku czerwca 2010 roku Dżibuti i Erytrea zgodziły się skierować sprawę do Kataru w celu mediacji, co spotkało się z uznaniem Unii Afrykańskiej^[18]. W marcu 2016 roku Erytrea uwolniła czterech dżibutyjskich jeńców wojennych schwytanych podczas wojny granicznej, osiem lat po konflikcie^[19].

W następstwie kryzysu dyplomatycznego w Katarze w 2017 roku, Katar wycofał swoje siły pokojowe ze spornego terytorium. Wkrótce potem Dżibuti oskarżyło Erytreę o ponowne zajęcie wzgórza na kontynencie i wyspy Dumajra^[20].

We wrześniu 2018 roku ogłoszono, że Dżibuti i Erytrea zgodziły się na normalizację stosunków^[21].