Krzyż maltański, krzyż kawalerski, znany też jako krzyż cnót rycerskich. Używany jest przez Zakony Szpitalników: biały jest symbolem joannitów, w kolorze zielonym lazarytów. W Polsce czerwony krzyż maltański jest symbolem służby SAR. Oparty jest na krzyżu greckim, ramiona jednak rozszerzają się od środka i są rozwidlone na końcu. W bizantyjskiej symbolice pojawił się prawdopodobnie w VI w.
Krzyż ten był symbolem Republiki Amalfi, której przedstawiciele-kupcy założyli w 1070 r. szpital i bractwo w Jerozolimie, dając początek późniejszemu zakonowi joannitów. Symbolu tego używali mnisi benedyktyńscy w 1023 r., którzy przejęli go od kupców i którzy zaczęli sprawować duchową opiekę nad powstałym wówczas bractwem. Po utworzeniu zakonu symbol bractwa stał się symbolem joannitów.
Forma krzyża jako znaku Zakonu Maltańskiego została zatwierdzona przez papieża Sykstusa V bullą z dnia 9 stycznia i 31 stycznia 1589.
Krzyż maltański jest elementem wielu herbów, np. miejskich (Elbląga, Wejherowa, czy gminnych (np. Łagowa Lubuskiego, gminy Kleszczewo, Suchego Lasu k. Poznania, Cybinki i herbu gminy Banie (Pomorze Zachodnie, powiat gryfiński)).
-
Godło Zakonu Rycerzy św. Jana
Krzyż maltański jest również stosowany jako symbol przez Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa, Centralną Stację Ratownictwa Górniczego S.A. oraz Maltańską Służbę Medyczną. Na pamiątkę mechanizmu w formie przypominającej ten krzyż, jako swoje logo wykorzystuje go też najstarsza działająca manufaktura produkująca zegarki, szwajcarski Vacheron Constantin. Symbolu tego używają też Skauci Europy, jako odwołania się do cnót rycerskich i tradycji niesienia pomocy, jak również ośmioramienny krzyż, stanowiący odwołanie do ośmiu błogosławieństw.
Symbolika
[edytuj | edytuj kod]- cztery ramiona – cztery cnoty: wierność, honor, wstrzemięźliwość i przezorność
- biała barwa (w przypadku znaku joannitów) – symbolizuje cnotę czystości,
- osiem krańców – Osiem błogosławieństw, osiem cnót rycerskich, osiem języków (na które podzielony jest Zakon Maltański).
- alchemiczny znak ognia.