Ten artykuł od 2015-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ksiądz Marek

Autor	Juliusz Słowacki
Typ utworu	dramat
Data powstania	1843
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Paryż
Język	polski
Data wydania	1843
Cytaty w Wikicytatach

Ksiądz Marek. Poema dramatyczne we trzech aktach – dramat napisany przez Juliusza Słowackiego w 1843 roku (rozpoczęty wiosną i ukończony w lipcu), wydany w tym samym roku w Paryżu. Jeden z dramatów mistycznych poety. W liście do matki Salomei pisał, że dramat ten należy do trzech tylko utworów (wraz z Księciem niezłomnym i Snem srebrnym Salomei), które czytałby przed Chrystusem. Napisany 8-zgłoskowcem.

Akcję dramatu Słowacki oparł na wątku upadku Baru podczas konfederacji barskiej, dnia 20 czerwca 1768. Postać tytułowego bohatera wiąże się z autentyczną osobą karmelity Marka Jandołowicza. Jednak Słowacki przekształca prawdę historyczną, podnosząc postać ks. Marka do rangi symbolu, a także dodając wątek jego śmierci podczas konfederacji (naprawdę zmarł w 1799).

Konfederację barską Słowacki uważał za przełomowe wydarzenie w dziejach polskiego narodu, rozdzielające upadek Polski magnackiej i monarchicznej od powstania nowej – republikańskiej, opierającej się na zasadach demokracji. Marszałek Michał Hieronim Krasiński i Kosakowski są związani z dawną Polską, zaś ksiądz Marek reprezentuje tę nową. Jest on ukazany jako Boży rycerz i prorok, realizujący wolę Opatrzności, będący duchowym przywódcą konfederatów, lecz jednocześnie osobą, która poniesie ofiarę.

Inne ważne postacie dramatu to Judyta i Kosakowski, który łączy w sobie zarówno zdolność do poświęcenia, jak i wszelkie wady magnaterii.

Obrazy, jakimi posłużył się Słowacki do ukazania dziejów historycznych, są bliskie konwencji apokaliptycznej wizyjności, a także barokowemu ekspresjonizmowi. Prostota opisu wydarzeń jest niezwykle skontrastowana z rozbudowanymi partiami dotyczącymi wizyjnych obrazów.

Najbardziej popularna z całego utworu stała się Pieśń konfederatów (incipit Nigdy z królami nie będziem w aliansach) z I aktu, jest ona parafrazą oryginalnej Pieśni Konfederatów Barskich.

• Konfederacja barska
• Marek Jandołowicz

• Ksiądz Marek w serwisie Wolne Lektury
• Ksiądz Marek (wyd. 1861) w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona