| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja |
3 Półbrygada Polska |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| Wojny napoleońskie | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
Legia Naddunajska (fr. Légion du Danube) – polska formacja wojskowa utworzona w dniu 8 września 1799 w Republice Batawskiej (obecna Holandia) z byłych żołnierzy armii austriackiej (Polaków), którzy dostali się do niewoli francuskiej lub zbiegli z szeregów wojsk austriackich.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Legia składała się z 4 batalionów piechoty, 4 szwadronów jazdy i kompanii lekkiej artylerii – łącznie 5970 żołnierzy. Początkowo oddziałami Legii Naddunajskiej dowodził generał Karol Otto Kniaziewicz.
Legioniści walczyli w latach 1800–1801 przeciw Austriakom w Armii Renu. Przyczynili się do zwycięstwa w bitwie pod Marengo w czerwcu 1800 i w bitwie pod Hohenlinden w grudniu tego samego roku. Po pokoju w Lunéville w lutym 1801 legia skierowana została do Włoch. Wielu legionistów, łącznie z Kniaziewiczem, podało się do dymisji, wyrażając tym swój protest przeciwko pominięciu sprawy polskiej w układach pokojowych z Austrią.
Po podaniu się do dymisji generała Kniaziewicza i odejściu części legionistów, legia przeformowana została w 3 Półbrygadę Polską, a następnie w 113 Półbrygadę Francuską i pod dowództwem generała Władysława Franciszka Jabłonowskiego wysłana latem 1802 na Saint-Domingue, gdzie została zdziesiątkowana przez choroby tropikalne i walki z miejscową ludnością, sprzeciwiającą się francuskiemu panowaniu. Legia Naddunajska przestała istnieć w grudniu 1802 (w marcu 1803 na Saint-Domingue przybyła 2 Półbrygada Polska będąca na żołdzie francuskim)[1]. Część legionistów nie kryła sympatii dla powstańców, za co dowódcy francuscy grozili im sądem wojennym. Około 400 Polaków przeszło na stronę rebeliantów i pomagało im w walce z Francuzami.
Ślady osiadłych na Santo Domingo Polaków obecne są w architekturze wiejskiej czy muzyce obecnego państwa Haiti. Istnieje tam też nieduża społeczność uważająca się za potomków polskich legionistów a nawet Polaków (zobacz Polonia na Haiti).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2.
- Szymon Askenazy: Napoleon a sprawa polska, t. 1-3, Warszawa-Kraków 1918.
- Stanisław Kirkor: Polacy w niewoli angielskiej w latach 1803-1814, Kraków 1981.
- Tadeusz Korzon: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce, t. 2, Kraków 1912.
- Eligiusz Kozłowski, Mieczysław Wrzosek: Dzieje oręża polskiego 1794-1938, Warszawa 1973.
- Marian Kukiel: Dzieje wojska polskiego w dobie napoleońskiej 1795-1815, t. 1-2, 1920.
- Tadeusz Łepkowski: O polsko antylskim dramacie początków XIX w., w: Przegląd Historyczny, t. 71:1980, s. 809-817.
- Tadeusz Łepkowski: Haiti, początki państwa i narodu, Warszawa 1964.
- Jan Pachoński: Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755–1818. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07252-3.
- Jan Pachoński: Legiony Polskie. Prawda i legenda 1794-1807, t. 1-4, Warszawa 1969-1979.
- Jan Pachoński: Polacy na Antylach i Morzu Karaibskim, Kraków 1979.
- Adam Skałkowski: Polacy na San Domingo, Poznań 1921.
- Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, redakcja Janusz Sikorski, t. 1-2, Warszawa 1966.
