Spis treści
Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936
IO 1932 | |
---|---|
Stolica igrzysk | |
Liczba ekip |
49 |
Liczba sportowców |
4066 (3738 mężczyzn i 328 kobiet) |
Liczba konkurencji |
129 w 19 dyscyplinach |
Otwarcie |
1 sierpnia 1936 |
Oficjalne otwarcie |
Adolf Hitler (wódz Rzeszy) |
Zamknięcie |
16 sierpnia 1936 |
Przysięga olimpijska |
Rudolf Ismayr (sportowcy) |
Znicz olimpijski | |
Stadion |
XI Letnie Igrzyska Olimpijskie (oficjalnie Igrzyska XI Olimpiady) odbyły się w dniach 1–16 sierpnia 1936 w Berlinie (III Rzesza).
Okoliczności wyboru
[edytuj | edytuj kod]Już w 1916 w Berlinie miały się odbyć igrzyska olimpijskie, jednak z powodu I wojny światowej zostały odwołane. Decyzję o ponownym przyznaniu Berlinowi prawa do organizacji Igrzysk Olimpijskich podjęto 26 kwietnia 1931 roku podczas dwudziestego ósmego spotkania Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego[1]. Oprócz Berlina i Barcelony o prawo organizacji Igrzysk ubiegały się Rzym i Budapeszt[2]. Hrabia Bocanossa wycofał kandydaturę Rzymu, a senator Jules de Musa poparł kandydaturę Berlina[2].
Mimo protestów opinii publicznej i środowisk sportowych i wcześniejszej krytyki ze strony Hitlera, który określił igrzyska jako wymysł Żydów i masonów[3], igrzyska w nazistowskich Niemczech doszły do skutku.
Przed ich rozpoczęciem część krajów rozważała zbojkotowanie imprezy i rozegranie konkurencyjnych zawodów. Gdy okazało się, że organizację powierzono Niemcom, w Barcelonie również ubiegającej się o prawo organizacji igrzysk, chciano zorganizować Olimpiadę Ludową[4]. Zjechało się wielu sportowców. Jednak na dzień przed rozpoczęciem zaczął się zamach stanu generała Francisco Franco. Hiszpania i ZSRR nie uczestniczyły w igrzyskach w Berlinie.
Represje antysemickie
[edytuj | edytuj kod]Jeszcze przed rozpoczęciem igrzysk władze III Rzeszy zakazały Żydom uczestnictwa w organizacjach sportowych[5]. 1 kwietnia Żydów wykluczono ze związku bokserskiego. 8 maja tego samego roku Żydzi zostali wykluczeni z turniejów tenisowych. W tym samym miesiącu podobne przepisy przyjęto w wioślarstwie[5].
Po zapewnieniach organizatorów berlińskich igrzysk, że zawody zostaną przeprowadzone w myśl zasad Karty Olimpijskiej, oraz przy jednoczesnych gwarancjach złagodzenia polityki antysemickiej w reprezentacji Niemiec wystąpiła florecistka Helene Mayer, a na czele komitetu organizacyjnego stanął Theodor Lewald (obydwoje pochodzenia żydowskiego)[6].
Ceremonia otwarcia
[edytuj | edytuj kod]Ceremonia otwarcia odbyła się 1 sierpnia na stadionie olimpijskim w Berlinie o godzinie 16. Pięć minut po rozpoczęciu ceremonii został zagrany hymn Niemiec[7]. Podczas parady reprezentacji sportowcy z kilku krajów, m.in. Francji i Grecji wykonali salut olimpijski, Niemcy i Włosi wykonali salut rzymski charakterystyczny dla faszystów, natomiast inni, między innymi Amerykanie w ogóle nie salutowali Hitlerowi[8][9]. Ceremonię uświetniło wypuszczenie 20 tysięcy gołębi[10] i odegranie Hymnu Olimpijskiego Richarda Straussa. Po raz pierwszy w historii olimpiad nowożytnych znicz olimpijski odpalono od ognia przywiezionego z Grecji[11]. Zapalenia znicza dokonał Fritz Schilgen[12]. W imieniu sportowców przysięgę olimpijską złożył Rudolf Ismayr[12]. Po raz pierwszy wydarzenia z aren olimpijskich były filmowane oraz transmitowane w telewizji; czarno-biały obraz telewizyjny docierał do 28 kablowych odbiorników, znajdujących się w Berlinie i innych miastach Niemiec[13]. Były to także pierwsze igrzyska, które sfotografowano i sfilmowano w kolorze dzięki powstaniu w tym samym roku fotografii barwnej Agfacolor. Igrzyska zostały uwiecznione w czarno-białym filmie pełnometrażowym Olympia w reżyserii Leni Riefenstahl[14].
Rywalizacja
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy tydzień
[edytuj | edytuj kod]Dzień pierwszy
[edytuj | edytuj kod]Pierwszą konkurencją olimpijską był bieg na 100 m. Złoty medal zdobył Jesse Owens. Czasem 10,2 sekundy ustanowił nowy rekord świata i olimpijski[15]. Jego występ wywołał żywiołową owację niemieckiej publiczności[16]. Tego samego dnia niemiecka oszczepniczka Tilly Fleischer zdobyła złoty medal ustanawiając nowy rekord olimpijski rezultatem 45,18 m[15], a Hans Woellke wynikiem 16,20 m ustanowił rekord olimpijski w pchnięciu kulą[15]. Pierwszego dnia rozegrano także bieg na 10 000 metrów. Wszystkie medale w tej konkurencji przypadły reprezentantom Finlandii. Złoto zdobył Ilmari Salminen, srebro Arvo Askola, a brąz Volmari Iso-Hollo. Fińscy medaliści odebrali gratulacje bezpośrednio od Adolfa Hitlera[15]. W finale skoku wzwyż faworytami do medali byli Afroamerykanie Cornelius Johnson i David Albritton[15]. Do finału awansowało trzech reprezentantów Japonii oraz Mistrz Europy Kotkas. Rywalizację wygrał Cornelius Johnson wynikiem 2,03 m[17]. Zwycięzca nie odebrał gratulacji od Adolfa Hitlera, gdyż ten wyszedł zanim konkurencja się zakończyła[18]. Reakcją na zachowanie Hitlera była prośba Baillet Latoura o jednakowe traktowanie wszystkich sportowców[18].
Kolejne dni
[edytuj | edytuj kod]Drugiego dnia rywalizacji o 15:30 Jesse Owens wystartował w biegu eliminacyjnym uzyskując czas 10,4 s[19]. Nad drugim zawodnikiem miał jedną dziesiątą sekundy przewagi[19]. W drugim biegu półfinałowym Afroamerykanin Ralph Metcalfe pokonał Martina Osendarpa z czasem 10,5[19]. Po półtorej godziny Owens pokonał wszystkich rywali i z czasem 10,4 sekundy zdobył złoty medal[19]. Tego samego dnia rozegrano pierwszą konkurencję pięcioboju nowoczesnego – jazdę konną na 5 km. Zwycięzcą z czasem 9:02:5 został Silvano Abba[20]. W kolejnych dniach rozegrano zawody strzeleckie. Tę konkurencje z wynikiem 200 punktów wygrał Charles Leonard[21]. 6 sierpnia rozegrano finał biegu na 1500 m. Głównymi rywalami byli Jack Lovelock i Glenn Cunningam[22]. Podczas finałowego biegu obaj zawodnicy poprawili rekord świata, zaś Becalli, San Romani i Edwards pobili rekordy olimpijskie[23].
Drugi tydzień
[edytuj | edytuj kod]Drugi tydzień rywalizacji rozpoczął się od rywalizacji w sztafecie 4 × 100 metrów[24]. Głównymi faworytami do medalu były reprezentacje: Stanów Zjednoczonych i Niemiec[25]. Z powodu żydowskiego pochodzenia, z reprezentacji Stanów Zjednoczonych zostali usunięci Glickmann i Stoller[26]. W finałowym biegu sztafetowym wystartowały reprezentacje Argentyny, Niemiec, Włoch, Kanady, Holandii i Stanów Zjednoczonych[27]. W sztafecie Stanów Zjednoczonych na pierwszej zmianie pobiegł Jesse Owens[27]. Wyprzedził biegnącego przed nim Włocha Mariniego[27]. Na drugiej zmianie pobiegł Metcalfe, który utrzymał pierwsze miejsce. Kolejny zmiennik Draper utrzymał przewagę. Na ostatniej zmianie Wykoff zwiększył ją do 11 metrów ustanawiając rekord czasem 39,8 sekundy[28]. Następną konkurencją był bieg sztafetowy 4 × 100 m kobiet[29]. W finałowym biegu pierwszy tor zajęły Brytyjki, drugi Amerykanki, kolejny Kanadyjki, a czwarty Niemki[29]. Podczas ostatniej zmiany reprezentantki Niemiec upuściły pałeczkę[30]. Wyścig wygrały reprezentantki Stanów Zjednoczonych z czasem 46,9 sekundy, na drugim miejscu przybiegły Brytyjki z czasem 47,6 sekundy, a trzecie Kanadyjki 47,8 sekundy[31]. W tym samym czasie był rozgrywany konkurs skoku wzwyż[32].
Symbol
[edytuj | edytuj kod]Symbolem igrzysk olimpijskich był dzwon[33].
Program igrzysk poszerzono o nowe dyscypliny: kajakarstwo, koszykówkę oraz piłkę ręczną (baseball i szybownictwo były konkurencjami pokazowymi).
Motto igrzysk
[edytuj | edytuj kod]Wzywam młodzież świata (ang. I call the youth of the world, niem. Ich rufe die Jugend der Welt an)
Państwa uczestniczące
[edytuj | edytuj kod]Na igrzyskach w Berlinie zadebiutowało 5 państw: Afganistan, Bermudy, Boliwia, Kostaryka i Liechtenstein.
Wyniki
[edytuj | edytuj kod]Dyscypliny pokazowe
[edytuj | edytuj kod]Statystyka medalowa
[edytuj | edytuj kod]Klasyfikacja medalowa | |||||
Lp. | Państwo | złoto | srebro | brąz | razem |
---|---|---|---|---|---|
1 | III Rzesza | 33 | 26 | 30 | 89 |
2 | Stany Zjednoczone | 24 | 20 | 12 | 56 |
3 | Węgry | 10 | 1 | 5 | 16 |
4 | Włochy | 8 | 9 | 5 | 22 |
5 | Finlandia | 7 | 6 | 6 | 19 |
5 | Francja | 7 | 6 | 6 | 19 |
7 | Szwecja | 6 | 5 | 9 | 20 |
8 | Japonia | 6 | 4 | 8 | 18 |
9 | Holandia | 6 | 4 | 7 | 17 |
10 | Wielka Brytania | 4 | 7 | 3 | 14 |
... | ... | ... | ... | ... | ... |
22 | Polska | 0 | 3 | 3 | 6 |
Zobacz pełną klasyfikację medalową |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Walters 2008 ↓, s. 17.
- ↑ a b Walters 2008 ↓, s. 18.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 28.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 153.
- ↑ a b Walters 2008 ↓, s. 31.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 46.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 216.
- ↑ Jérôme Prieur Les jeux d'Hitler: Berlin 1936. (2015)
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 217.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 220.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 221.
- ↑ a b Walters 2008 ↓, s. 223.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 211.
- ↑ Nicholas Barber How Leni Riefenstahl shaped the way we see the Olympics BBC 10.08.2016 https://www.bbc.com/culture/article/20160810-how-leni-riefenstahl-shaped-the-way-we-see-the-olympics
- ↑ a b c d e Walters 2008 ↓, s. 227.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 226.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 228.
- ↑ a b Walters 2008 ↓, s. 229.
- ↑ a b c d Walters 2008 ↓, s. 230.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 237.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 239–240.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 254.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 256.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 297.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 298.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 299.
- ↑ a b c Walters 2008 ↓, s. 300.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 301.
- ↑ a b Walters 2008 ↓, s. 302.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 303.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 304.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 305.
- ↑ Walters 2008 ↓, s. 27.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Guy Walters: Igrzyska w Berlinie. Poznań: Rebis, 2008. ISBN 978-83-7510-113-3.