![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Horolezeck%C3%A9_lano.jpg/130px-Horolezeck%C3%A9_lano.jpg)
Lina – we wspinaczce pełni różnorodne, ważne funkcje techniczne, a także jest symbolem więzi łączącej partnerów w zespole wspinaczkowym „na dobre i na złe”.
Funkcje liny
[edytuj | edytuj kod]Asekuracyjna
[edytuj | edytuj kod]Jest podstawowym składnikiem łańcucha asekuracyjnego, spełnia w nim rolę amortyzatora, czyli urządzenia pochłaniającego energię upadku wspinacza. W tym celu powinna być na tyle elastyczna by rozciągając się łagodnie powstrzymać upadek. Taką elastyczną linę nazywa się też liną dynamiczną.
Komunikacyjna
[edytuj | edytuj kod]Służy do zjazdu po linie, czyli kontrolowanego przemieszczania się w dół, oraz wychodzenia (podchodzenia) po linie za pomocą przyrządów zaciskowych. Możliwa jest też komunikacja pozioma za pomocą trawersu tyrolskiego czy też ukośna. Lina używana do celów komunikacyjnych i transportowych nie powinna się rozciągać pod obciążeniem roboczym.
Transportowa
[edytuj | edytuj kod]Służy do transportu wyposażenia, tak w pionie, jak i w poziomie. Nie powinna się rozciągać pod obciążeniem roboczym.
Pomocnicza
[edytuj | edytuj kod]Lina pomocnicza występuje jako linka, pętla, repsznur, taśma. Używana jest do pętli i taśm asekuracyjnych, pomocniczych, linki lawinowej.
Rodzaje i zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Liny dynamiczne
[edytuj | edytuj kod]Ich konstrukcja gwarantuje, że podczas hamowania upadku wspinacza przeciążenia działające na niego nie przekroczą 12 g.
- Lina pojedyncza – ma zwykle 50 do 70 metrów długości i około 9–12 milimetrów średnicy, asekuracja odbywa się na jednej żyle liny. Jej główne zalety to łatwość używania i niska waga.
- Lina podwójna – zwana też połówkową, jest cieńsza (około 8–9 milimetrów). Używa się złożonej na pół jednej żyły długości do 120 metrów, lub dwóch lin o długościach do 60 metrów. W pewnych szczególnych przypadkach można asekurować się jedną żyłą liny podwójnej. Liny te zapewniają większe bezpieczeństwo oraz umożliwiają szybszą ewakuację, zwykle używane są w rejonach wspinaczkowych o górskim charakterze.
- Lina bliźniacza – jeszcze cieńsze (około 7–8 milimetrów) dwie żyły o sumarycznej długości do 120 metrów używane zawsze razem, podwójnie. Obecnie tracą na popularności.
- Liny lodowcowe – przeznaczone do asekuracji w terenie, gdzie potencjalne odpadnięcie nie będzie ciężkie (współczynnik odpadnięcia < 1)
Liny statyczne
[edytuj | edytuj kod]Mało elastyczne, posiadają bardzo małe własności dynamiczne – zdolności do pochłaniania energii upadku. Używane przeważnie w speleologii do celów komunikacyjnych i transportowych, długości do 200 metrów.
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Współcześnie używane liny asekuracyjne zbudowane są z rdzenia składającego się z kilkunastu żył chronionego przez oplot. Zwykle są one impregnowane. Elementem, który zapewnia wytrzymałość, jest rdzeń, a oplot wyłącznie chroni rdzeń mechanicznie. Włókna, z których zbudowany jest rdzeń, są długości całej liny.
Materiały
[edytuj | edytuj kod]Liny asekuracyjne obecnie produkowane są z włókien poliamidowych, a dokładniej z nylonu. Do impregnacji najczęściej stosowany jest teflon.
Konserwacja
[edytuj | edytuj kod]Linę należy przechowywać w suchym, chłodnym, ciemnym i przewiewnym miejscu. Mocno zabrudzone można wypłukać w chłodnej wodzie (można użyć delikatnego mydła) i wysuszyć nie podgrzewając i nie na słońcu. Najlepiej trzymać je w worku na linę chroniącym przed zabrudzeniem i uszkodzeniami mechanicznymi. Nie wolno narażać liny na kontakt z kwasami i zasadami.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początkowo lina służyła do asekuracji idącego na drugiego członka zespołu i do ewakuacji. Liny produkowano z włókien naturalnych, ich długość sięgała 25–30 metrów.
Normy dla lin
[edytuj | edytuj kod]Aktualnie obowiązującą normą określającą wytrzymałość lin wspinaczkowych jest norma EN 892.
Liny dynamiczne
[edytuj | edytuj kod]Liny pojedyncze Liczba odpadnięć UIAA minimalnie 5
Siła graniczna maksymalnie 12 kN
Posuw oplotu maksymalnie ± 1%
Wydłużenie statyczne maksymalnie 10%
Wydłużenie dynamiczne maksymalnie 40%
Liny podwójne – tak jak liny pojedyncze oprócz:
Siła graniczna maksymalnie 8 kN
Liny bliźniacze – tak jak liny pojedyncze oprócz:
Liczba odpadnięć UIAA minimalnie 12
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Craig Luebben: Wspinaczka w skale. tłumaczenie: Tomasz Kliś. Łódź: Galaktyka, 2006. ISBN 83-89896-51-6.
- Allen Fyffe, Iain Peter: Podręcznik wspinaczki. Łódź: Galaktyka, 2003. ISBN 83-87914-09-6.