Linia

Randower Kleinbahn
Dane podstawowe
Zarządca	Randower Kleinbahn AG
Długość	48,7 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	brak
Dawny dworzec w Glashütte
Historia
Lata budowy	1897–1906[1]
Rok otwarcia	1897
Rok włączenia do PKP	1945 (Stobno – Dobra)
Rok likwidacji	1945 (Dobra – Nowe Warpno)
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   -0,799 8,095 ↑ 408 Szczecin Główny 0,000 Stobno Szczecińskie (Stöven) → Bützow Stobno Szczecińskie Wieś (przed 1945) 3,769 Dołuje (Neuenkirchen) 3,818 Koniec linii 5,4 Wąwelnica Szczecińska (Wamlitz) 8,3 Redlica (Marienthal) 10,2 Dobra Szczecińska (Daber) ↓ dalsza część linii istniała do 1945 jako Randower Bahn 13,6 Buk Szczeciński (Böck) 15,4 Rzędziny Cegielnia (Nassenheider Ziegelei) 17,3 Rzędziny (Nassenheide) 20,3 Stolec (Stolzenburg) dzisiejsza granica polsko-niemiecka 22,5 Lenzen 26,1 Stolzenburger Glashütte 29,7 Zopfenbeck 32,1 Hintersee 34,1 Hintersee Nord 36,8 Ludwigshof 40,2 Rieth 40,8 Mützelburger Waldbahn (do 1910 r.) dzisiejsza granica polsko-niemiecka 45,3 Karszno (Albrechtsdorf) 47,4 Nowe Warpno Żalno (Neuwarp Kirchhofsweg) 48,7 Nowe Warpno (Neuwarp)
Multimedia w Wikimedia Commons

Randower Kleinbahn – w większości nieistniejąca, jednotorowa, niezelektryfikowana normalnotorowa linia kolejowa, która łączyła stację Stöven (Stobno Szczecińskie) ze stacją Neuwarp (Nowe Warpno). Linia miała długość 48,7 km^[1].

Po 1945 linia została przecięta granicą polsko-niemiecką w dwóch miejscach i wobec tego skrócona do stacji Dobra Szczecińska. Oznaczono ją jako linię kolejową nr 429^[2].

W 1892 podjęto starania o połączenie huty szkła w Stolzenburger Glashütte z linią kolejową Bützow – Szczecin. W 1895 w Szczecinie założono spółkę Randower Kleinbahn AG z kapitałem zebranym przez państwo pruskie, prowincję Pomorze, powiat Randow, dyrekcję lasów i prywatnych udziałowców. Budowę i eksploatację lokalnej kolei powierzono przedsiębiorstwu Lenz & Co.(inne języki). Linia ze Stobna do Glashütte została otwarta 10 maja 1897^[2]. Była to wówczas linia wąskotorowa o rozstawie szyn 750 mm.

Wkrótce powstały plany przedłużenia linii do Ueckermünde, ale nie zostały one zrealizowane ze względu na zakładaną niewielką rentowność. W 1905 linię przedłużono jednak do Nowego Warpna, a nowe połączenie początkowo kończyło się prowizorycznie na obrzeżach miasta. W tym czasie zmieniono rozstaw szyn z wąskiego na normalny^[3]. Budowę stacji końcowej zakończono 10 października 1906^[4].

Pod koniec kwietnia 1945 ruch na linii został zawieszony z powodu zbliżającego się frontu; wkrótce potem został wznowiony. Ponieważ granica polsko-niemiecka została w tym miejscu dokładnie wyznaczona dopiero później, wioski położone wzdłuż linii kolejowej początkowo pozostawały częścią radzieckiej strefy okupacyjnej. 8 sierpnia 1945 ruch na linii jednak ponownie ustał, ponieważ tory od Dobrej do Nowego Warpna zostały zdemontowane w ramach reparacji na rzecz Związku Radzieckiego. Odcinek o długości około 10 km od stacji Stobno Szczecińskie do stacji Dobra Szczecińska przejęły Polskie Koleje Państwowe na mocy zarządzenia Ministra Komunikacji z dnia 3 października 1946^[4][5]. Uruchomiono na nim pociągi pasażerskie do Szczecina Głównego. 2 czerwca 1973 zawieszono ruch pasażerski^[3]. Odcinek za Dołujami fizycznie zlikwidowano w 1987 a pozostałą część linii wyłączono z eksploatacji 28 listopada 2000^[2]. Starotorze, zarówno po stronie polskiej, jak i niemieckiej, wykorzystano do budowy ścieżek rowerowych^[6][7].

W styczniu 2022 PKP PLK ogłosiły przetarg na dokumentację projektową modernizacji linii kolejowych łączących Szczecin z granicą polsko-niemiecką, uwzględniając w przetargu także połączenie kolejowe Stobno – Dobra^[8]. Istniejący odcinek miał przejść remont, natomiast między Dołujami a Dobrą linia miała powstać od nowa. Linia miała być jednotorowa i zelektryfikowana oraz umożliwiać rozwinięcie przez pociągi prędkości maksymalnej 100 km/h^[8]. Wniosek nie został zakwalifikowany do dalszego etapu postępowania^[8].

• WolframW. Bäumer WolframW., SiegfriedS. Bufe SiegfriedS. (red.), Eisenbahnen in Pommern, Ostdeutsche Eisenbahngeschichte, Egglham München: Bufe-Fachbuch-Verl, 1988, s. 164, ISBN 978-3-922138-34-1 [dostęp 2023-06-14]  (niem.).
• HeikoH. Bergmann HeikoH., Die Randower Kleinbahn: Eisenbahn zwischen Haff und Heide, Milow: Schibri Verl, 1996, ISBN 978-3-928878-48-7 [dostęp 2023-06-14] . Brak numerów stron w książce
• RyszardR. Stankiewicz RyszardR., MarcinM. Stiasny MarcinM., Atlas Linii Kolejowych Polski 2014, Rybnik: Eurosprinter, B1, C1  (pol.).

• Randower Kleinbahn w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl