Chronologiczne zestawienie prezydentów i głów państw niemieckich od 1919 r.
[edytuj | edytuj kod]Republika Weimarska (1919–1933) i III Rzesza (1933–1945)
[edytuj | edytuj kod]Wedle Konstytucji weimarskiej prezydent Niemiec wybierany był w wyborach powszechnych, bezpośrednich na siedmioletnią kadencję. O ile w pierwszej turze żaden z kandydatów nie uzyskał bezwzględnej większości oddanych głosów, zarządzano drugą turę głosowania. Przed drugą turą możliwe było zgłaszanie dodatkowych kandydatów i wycofywanie kandydatów. Spośród biorących udział w drugiej turze kandydatów zwyciężał ten, który zdobył najwięcej z oddanych głosów.
W razie niemożności sprawowania urzędu zastępował go kanclerz Rzeszy (art. 51 konstytucji), a od 1932, zgodnie z poprawką do konstytucji – prezes Sądu Najwyższego Rzeszy[1].
Friedrich Ebert został wybrany jeszcze przed ustanowieniem nowej Konstytucji Rzeszy przez Konstytucyjne Niemieckie Zgromadzenie Narodowe na okres do wprowadzenia nowej konstytucji. W 1922 r. przedłużono ten mandat do 30 czerwca 1925 ustawą o mocy konstytucyjnej.
Po śmierci prezydenta Paula von Hindenburga 2 sierpnia 1934 nie przeprowadzono nowych wyborów. Na mocy przyjętej dzień wcześniej ustawy O głowie państwa w Rzeszy Niemieckiej połączono urząd prezydenta Rzeszy z urzędem kanclerza Rzeszy. W konsekwencji, dotychczasowe uprawnienia prezydenta przeszły na kanclerza Adolfa Hitlera, którego oficjalny tytuł miał odtąd brzmieć: „Wódz i Kanclerz Rzeszy” (niem. Führer und Reichskanzler). W ten sposób Hitler przejął pełnię władzy w III Rzeszy i stał się dyktatorem. Posiadał również prawo mianowania swoich zastępców. Ustawa ta została uchwalona przez rząd Rzeszy, co było jawnym naruszeniem ustawy o pełnomocnictwach z 23 marca 1933 (niem. Ermächtigungsgesetz), która chociaż pozwalała rządowi na uchwalanie ustaw sprzecznych z konstytucją, to jednak jednocześnie w art. 2 wyraźnie zabraniała mu likwidowania którejkolwiek z izb parlamentu, a także instytucji rządu i prezydenta Rzeszy. Ustawa dotyczyła imiennie Adolfa Hitlera, z czego wypływa jednoznaczny wniosek, że połączenie urzędów prezydenta i kanclerza Rzeszy miało obowiązywać tylko za jego życia[2].
Karl Dönitz nie został wybrany w głosowaniu powszechnym, a wyznaczony przez poprzednika w sposób sprzeczny z Konstytucją, stąd jego „prezydentura”, pozbawiona także realnej władzy, bywa uznawana za niebyłą.
tymczasowo
# | Imię i Nazwisko | Portret | Kadencja | Partia polityczna | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Od | Do | |||||
1 | Friedrich Ebert (1871–1925) |
11 lutego 1919 | 28 lutego 1925 | SPD | ||
– | Hans Luther (1879–1962) |
28 lutego 1925 | 12 marca 1925 | Bezpartyjny | ||
– | Walter Simons (1861–1937) |
12 marca 1925 | 12 maja 1925 | Bezpartyjny | ||
2 | Paul von Hindenburg (1847–1934) |
12 maja 1925 | 2 sierpnia 1934 | Bezpartyjny | ||
3 | Adolf Hitler (1889–1945) (Wódz i Kanclerz Rzeszy) |
2 sierpnia 1934 | 30 kwietnia 1945 | NSDAP | ||
– | Karl Dönitz[i] (1891–1980) |
30 kwietnia 1945 | 23 maja 1945 | Bezpartyjny |
- ↑ Wyznaczony na następcę przez Adolfa Hitlera, niezgodnie z konstytucją.
Niemiecka Republika Demokratyczna (1949–1990)
[edytuj | edytuj kod]Republika Federalna Niemiec (1949−1990) i zjednoczone Niemcy (Republika Federalna Niemiec) (od 1990)
[edytuj | edytuj kod]tymczasowo
# | Imię i Nazwisko | Portret | Kadencja | Partia polityczna | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Od | Do | |||||
– | Karl Arnold (1901–1958) |
7 września 1949 | 12 września 1949 | CDU | ||
1 | Theodor Heuss (1884–1963) |
12 września 1949 | 12 września 1959 | FDP | ||
2 | Heinrich Lübke (1894–1972) |
13 września 1959 | 30 czerwca 1969 | CDU | ||
3 | Gustav Heinemann (1899–1976) |
1 lipca 1969 | 30 czerwca 1974 | SPD | ||
4 | Walter Scheel (1919–2016) |
1 lipca 1974 | 30 czerwca 1979 | FDP | ||
5 | Karl Carstens (1914–1992) |
1 lipca 1979 | 30 czerwca 1984 | CDU | ||
6 | Richard von Weizsäcker (1920–2015) |
1 lipca 1984 | 30 czerwca 1994 | CDU | ||
7 | Roman Herzog (1934–2017) |
1 lipca 1994 | 30 czerwca 1999 | CDU | ||
8 | Johannes Rau (1931–2006) |
1 lipca 1999 | 30 czerwca 2004 | SPD | ||
9 | Horst Köhler (ur. 1943) |
1 lipca 2004 | 31 maja 2010 | CDU | ||
– | Jens Böhrnsen (ur. 1949) |
31 maja 2010 | 30 czerwca 2010 | SPD | ||
10 | Christian Wulff (ur. 1959) |
30 czerwca 2010 | 17 lutego 2012 | CDU | ||
– | Horst Seehofer (ur. 1949) |
17 lutego 2012 | 18 marca 2012 | CSU | ||
11 | Joachim Gauck (ur. 1940) |
18 marca 2012 | 18 marca 2017 | Bezpartyjny | ||
12 | Frank-Walter Steinmeier (ur. 1956) |
19 marca 2017 | nadal | SPD |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Artikel 51(1) Der Reichspräsident wird im Falle seiner Verhinderung durch den Reichskanzler vertreten. Dauert die Verhinderung voraussichtlich längere Zeit, so ist die Vertretung durch ein Reichsgesetz zu regeln. (Neue Fassung des Absatzes 1 durch Reichsgesetz zur Änderung der Reichsverfassung vom 17.12.1931 (RGBl. 1932 I, S. 547):
(1) Der Reichspräsident wird im Falle seiner Verhinderung durch den Präsidenten des Reichsgerichts vertreten.
(2) Das gleiche gilt für den Fall einer vorzeitigen Erledigung der Präsidentschaft bis zur Durchführung der neuen Wahl. Die Verfassung des Deutschen Reichs („Weimarer Reichsverfassung”) vom 11.08.1919. - ↑ § 1. Das Amt des Reichspräsidenten wird mit dem des Reichskanzlers vereinigt. Infolgedessen gehen die bisherigen Befugnisse des Reichspräsidenten auf den Führer und Reichskanzler Adolf Hitler über. Er bestimmt seinen Stellvertreter. Gesetz über das Staatsoberhaupt des Deutschen Reiches vom 1. August 1934