Imię i nazwisko |
Louise Elisabeth Glück |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
22 kwietnia 1943 |
Data i miejsce śmierci |
13 października 2023 |
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
poezja (nie uzyskała tytułu) |
Ważne dzieła | |
Nagrody | |
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury |
Louise Elisabeth Glück (ur. 22 kwietnia 1943 w Nowym Jorku, zm. 13 października 2023 w Cambridge[1]) – amerykańska poetka i eseistka. Laureatka Nagrody Pulitzera w dziedzinie poezji w roku 1993, Nagrody Bollingena w roku 2001, amerykańskiej National Book Award w roku 2014 oraz Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w roku 2020[2][3].
Od września 2004 roku do 2023 roku writer in residence i wykładowczyni na Yale University[4][5].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Nowym Jorku i wychowała na Long Island jako druga z trzech córek Daniela i Beatrice (z domu Grosby). Matka Glück miała rosyjsko-żydowskie pochodzenie, a jej dziadkowie ze strony ojca, węgierscy Żydzi, wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych, gdzie ostatecznie byli właścicielami sklepu spożywczego w Nowym Jorku. Jej ojciec był przedsiębiorcą, matka zajmowała się domem. Przed jej urodzeniem zmarła jej starsza siostra, której brak był odczuwalny dla przyszłej noblistki[6][7].
Uczęszczała do Sarah Lawrence College, a następnie w latach 1963–1965 na nowojorski Uniwersytet Columbia[8][9]. Dwukrotnie zamężna: z Charlesem Hertzem (1967) oraz Johnem Dracowem (1977), oba małżeństwa zakończyły się rozwodami[7].
Jej debiutanckim tomem poetyckim był Firstborn z 1968 roku, w którym użyła wielu person wypowiadających się w pierwszej osobie[3][10].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Glück jest autorką wielu książek poetyckich. Jej prace były wielokrotnie doceniane przez krytyków, obok Nagrody Pulitzera w dziedzinie poezji[11] (1993), Nagrody Bollingena (2001)[12] i amerykańskiej National Book Award (2014)[13] otrzymała m.in. nagrodę książkową Los Angeles Timesa (2012)[14] oraz Nagrodę Tranströmera (2020)[15].
Wiersze Glück rzadko zawierają rymy, wiele z nich opiera się na powtórzeniach, dominuje tryb pierwszoosobowy. Tematyka poezji Glück często inspirowana jest wydarzeniami z jej życia osobistego. Poetka koncentruje się na traumie, wielokrotnie pisała o śmierci, stracie, odrzuceniu, niepowodzeniach w związkach oraz próbach uzdrowienia i odnowy[16].
Na język polski poezję Louise Glück przekładała Julia Hartwig – trzy wiersze (Eros, Czas i Baśń) znalazły się w tomie pt. Dzikie brzoskwinie. Antologia poetek amerykańskich[17], a także Natalia Malek[18], jednakże znaczna część twórczości poetki nie jest dostępna w języku polskim.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Zbiory poetyckie
[edytuj | edytuj kod]- Firstborn (The New American Library, 1968)
- The House on Marshland (The Ecco Press, 1975) ISBN 978-0912946184
- Descending Figure (The Ecco Press, 1980) ISBN 978-0912946719
- The Triumph of Achilles (The Ecco Press, 1985) ISBN 978-0880010818
- Ararat (The Ecco Press, 1990) ISBN 978-0880012478 (wyd. polskie: Ararat, a5, 2021, tłum. Krystyna Dąbrowska)
- The Wild Iris (The Ecco Press, 1992) ISBN 978-0880012812 (wyd. polskie: Dziki irys, a5, 2024, tłum. Krystyna Dąbrowska)
- The First Four Books of Poems (The Ecco Press, 1995) ISBN 978-0880014212
- Meadowlands (The Ecco Press, 1997) ISBN 978-0880014526
- Vita Nova (The Ecco Press, 1999) ISBN 978-0880016346
- The Seven Ages (The Ecco Press, 2001) ISBN 978-0060185268
- Averno (Farrar, Strauss and Giroux, 2006) ISBN 978-0374107420
- A Village Life (Farrar, Strauss and Giroux, 2009) ISBN 978-0374283742
- Poems: 1962-2012 (Farrar, Strauss and Giroux, 2012) ISBN 978-0374126087
- Faithful and Virtuous Night (Farrar, Strauss and Giroux, 2014) ISBN 978-0374152017
- Winter Recipes from the Collective (Farrar, Straus and Giroux, 2021) ISBN 978-0-374-60410-3 (wyd. polskie: Zimowe przepisy naszej wspólnoty, a5, 2022, tłum. Krystyna Dąbrowska)
Wydania broszurowe
[edytuj | edytuj kod]- The Garden (Antaeus Editions, 1976)
- October (Sarabande Books, 2004) ISBN 978-1932511000.
Zbiory prozy
[edytuj | edytuj kod]- Proofs and Theories: Essays on Poetry (The Ecco Press, 1994) ISBN 978-0880014427.
- American Originality: Essays on Poetry (Farrar, Strauss and Giroux, 2017) ISBN 978-0374299552.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Louise Glück, Nobel-winning poet of terse and candid lyricism, dies at 80. apnews.com. [dostęp 2023-10-13]. (ang.).
- ↑ Tomasz Dereszyński , Literacki Nobel 2020 dla Louise Glück za „niepowtarzalny poetycki głos, który z surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną” [online], Polska Times, 8 października 2020 [dostęp 2020-10-08] (pol.).
- ↑ a b Louise Glück [online], Poetry Foundation, 7 października 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Louise Glück | English [online], english.yale.edu [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Poet Laureate Louise Glück to Be Writer-in-Residence at Yale [online], YaleNews, 10 lutego 2004 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Dan Chiasson , The Body Artist [online], The New Yorker, 5 listopada 2012 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ a b Glück, Louise 1943– [online], encyclopedia.com [dostęp 2020-10-08] .
- ↑ Poetry Foundation , Louise Glück [online], Poetry Foundation, 7 października 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Eric L. Haralson , Encyclopedia of American Poetry: The Twentieth Century, Routledge, 21 stycznia 2014, ISBN 978-1-317-76322-2 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Louise Gluck, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ www.pulitzer.org/winners/louise-gluck [online], pulitzer.org [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Louise Gluck Wins Bollingen Prize in Poetry [online], YaleNews, 20 lutego 2001 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ National Book Awards 2014 [online], National Book Foundation [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ h, BookPrizes by Award [online], Festival of Books [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ Jenny Berggren , Poeten Louise Glück får Tranströmerpriset 2020, „SVT Nyheter”, 14 lutego 2020 [dostęp 2020-10-08] (szw.).
- ↑ Reena Sastri , ''The Poetry of Louise Glück: A Thematic Introduction'' (review), „Modernism/modernity”, 15 (3), 2008, s. 583–585, DOI: 10.1353/mod.0.0017, ISSN 1080-6601 [dostęp 2020-10-08] .
- ↑ Dzikie brzoskwinie – spis treści [online], Onet Kultura, 18 kwietnia 2003 [dostęp 2020-10-08] (pol.).
- ↑ Tłumaczka noblistki Louise Glück: To poetka bardzo nieromantyczna [online], wyborcza.pl, 8 października 2020 [dostęp 2020-12-02] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- ISNI: 000000011476232X
- VIAF: 84538845
- LCCN: n80005703
- GND: 119122960
- NDL: 031679863
- LIBRIS: rp36ck194xpk868
- BnF: 12060411f
- SUDOC: 067333176
- SBN: PUVV188086
- NLA: 35128776
- NKC: mzk2003169585
- DBNL: gluc001
- BNE: XX1760778
- NTA: 069427976
- BIBSYS: 90725328
- CiNii: DA08536660
- Open Library: OL216783A
- PLWABN: 9810677615505606
- NUKAT: n01718631
- J9U: 987007261709005171
- PTBNP: 134593
- CANTIC: a19631261
- LNB: 000333149
- NSK: 000020774
- CONOR: 56191843
- KRNLK: KAC202300450
- LIH: LNB:DD/R;=BB