Dom Polski PZKO w Karwinie - Frysztacie

Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Miejscowość	Karwina-Frysztat
Rozpoczęcie budowy	Rok 1975
Ukończenie budowy	Rok 1976
Ważniejsze przebudowy	Lata 2016-2022
Pierwszy właściciel	MK PZKO Karwina-Frysztat
Obecny właściciel	MK PZKO Karwina-Frysztat
Położenie na mapie Karwiny Dom Polski PZKO w Karwinie - Frysztacie
Położenie na mapie Czech Dom Polski PZKO w Karwinie - Frysztacie
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Dom Polski PZKO w Karwinie - Frysztacie
49°51′08,4″N 18°32′42,9″E/49,852333 18,545250
Multimedia w Wikimedia Commons

MK PZKO Karwina-Frysztat – miejscowe koło Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego jest organizacją społeczną. Prowadzi działalność kulturalno-oświatową w ramach polskiej mniejszości narodowej w Karwinie – Frysztacie w celu zachowania tradycji przodków dla następnych pokoleń.

Miejscowe koło PZKO w ówczesnym Frysztacie powstało dnia 22 listopada 1947 na walnym zebraniu (obecnych 95 osób) z inicjatywy komitetu założycielskiego kierowanego przez dyrektora frysztackiej polskiej szkoły Jerzego Rusnoka. W skład zarządu koła weszli również m.in. Paweł Kukucz – wiceprezes, Franciszek Chowaniec – sekretarz, Karol Pieczka – skarbnik i dalszych dziesięć osób.

Koło działało kolejno w lokalach Domu Stalina (byłego Polskiego Domu Katolickiego) do roku 1957, potem po przejęciu domu przez miasto w świetlicy Dom Przyjaźni- Družby. Od roku 1969 po przejęciu budynku przez kopalnię CSA (czechosłowackiej Armii) i perturbacjach z wynajmem świetlicy przeniesiono działalność koła do drewnianego budynku w parku B. Smetany za polskim przedszkolem. Siedziba nie odpowiadała potrzebom koła, więc zdecydowano się wybudować własny Dom PZKO. Prace rozpoczęto w październiku 1975 roku. Członkowie koła odpracowali w czynie społecznym przy budowie 23 000 godzin. Wartość Domu PZKO oceniono wtedy na 1 560 000 koron. Uroczyste otwarcie nowego Domu PZKO odbyło się 12.12.1976. Renowację Domu PZKO przeprowadzono w latach 2012–2022. Obejmowała ona przebudowę i unowocześnienie wnętrz, odnowę zewnętrznych elementów łącznie z ociepleniem budynku, dobudowanie i tarasu ogrodowego oraz kultywację ogrodu. Aktualna nazwa domu to Dom Polski PZKO.

- Początek działalności koła jest związany z chórem męskim Hejnał (rok załołenia 935) prowadzonym dyrygentami Karolem Gąsiorem i Franciszkiem Chowańcem. W roku 1964 doszło do połączenia z chórem Echo z Karwiny Doły. Chór przez 30 lat prowadził inż. Józef Foltyn.

- Od roku 1947 istniał w Kole chór mieszany OLZA pod batutą Franciszka Chowańca. W roku 1958 połączył się z chórem mieszanym PZKO z Karwiny-Nowego Miasta tworząc chór Przyjaźń pod kierownictwem prof. Józefa Wierzgonia.

- W latach 1954–1956 pracował w kole chór żeński KALINA, który był reaktywowany w roku 1984 pod batutą pana Otokara Winklera.

- Małe zespoły – trio żeńskie, kwartet męski i Wesoła Siódemka .

- Zespół taneczny działał w latach 1949–1960 pod kier. Wandy Gąsiorowej. W roku 1960 wszedł w skład zespołu Górnik.

- Zespół teatralny działał od roku 1950 do roku 1960 i wystawił szereg sztuk jak np. ”Zbójnik Śląski” (K. Berger), „Pieją koguty” (J. Bałtuszic)

- Zespół Kobiet – niezwykle aktywna grupa członkiń koła od początku założenia organizacji PZKO. Panie organizowały kursy gotowania, szycia, zapewniały pieczenie ciastek na bale, wyrób kotylionów i dalszych produktów do stoisk na imprezach koła. W roku 1968 powstał Klub Kobiet aktywnie działający do dziś. Długoletnimi kierowniczkami Klubu były panie Wanda Kondziołka , Ewa Zolich i Danuta Wałoszek. Osobnym rozdziałem działalności Klubu były wystawy tematyczne jak np. „Tradycja i teraźniejszość (1978)”, „Wszystko dla dzieci i domu (1992)”, Czas wspomnień (1993 )”, Oczka zwykłe i niezwykłe (1995)”.

- Kółko dyskusyjne powstało w roku 1955 z inicjatywy Jana Kruciny, Jerzego Rusnoka i Leopolda Wałoszka. Organizowano wykłady, prelekcje i dyskusje na aktualne tematy. Od roku 1973 istnieje jako Klub Propozycji.

- Klub Młodych działał od roku 1968 do roku 1980. Jego członkowie organizowali spotkania, występy zespołów młodzieżowych z Zaolzia i Polski. W latach 80. byli znani z sukcesów sportowych (piłka nożna, szachy, bilard, tenis stołowy).

a) Zespoły:

- Chór męski Hejnał-Echo pod batutą mgr. Andrzeja Szyji od lat utrzymuje tradycję śpiewu chóralnego we Frysztacie

- Chór żeńsku Kalina prowadzony dyrygenten Otokarem Winklerem zakoćczył działalność w roku 2019 ?

- Teatrzyk Bez Kurtyny^[1] to amatorski zespół teatralny działający pod kierownictwem Bogdany Najderod roku 2018

b) Kluby:

- Klub Młodych – reanimowany w roku 2010 pracuje na rzecz środowiska polskiego we Frysztacie

- Klub Kobiet – działa bez przerwy od 1947 roku. Panie tworzą zaplecze organizacyjne wszystkich imprez koła.

- Klub Propozycji organizuje spotkania tematyczne

- Kluby Średniaka u Seniora to spotkania, dyskusje na aktualne tematy, pomoc techniczna przy Domu PZKO i przekazywanie doświadczeń młodzieży

- Klub Sportowca organizuje życie sportowe w Kole i aktywny udział członków w imprezach sportowych na naszym terenie

c) Stałe, tradycyjne imprezy:

- Bal Polski

- Powitanie wiosny

- Dzień Matki

- Festiwal Dolański Gróm^[2] – od roku 2010 sztandarowa czerwcowa impreza koła – festiwal zespołów rockowych o zasięgu międzynarodowym (Lady Pank, Citron, Harlem, Lombard, Chinaski, Perfect i wiele dalszych zespołów)

- Świniobicie

- Spotkanie przy choince

Liczebność bazy członkowskiej rosła, osiągając maksimum początkiem lat osiemdziesiątych ub. stulecia. Było to m.in. związane z zanikiem zasiedlonych części Karwiny. Od tego czasu ilość członków koła stopniowo maleje.

Rok Ilość członków

1947 95

1972 725

1982 822

2000 559

2010 423

2020 344

• https://www.pzkokarwina.cz
• https://www.facebook.com/FestiwalDolanskiGrom/?locale=pl_PL
• https://www.facebook.com/people/Teatrzyk-Bez-Kurtyny/100066793351330/
• https://www.pzko.cz/

• Głos Ludu nr 150 z dnia 14.12.1976, s. 3
• ZWROT nr1/2020
• ZWROT nr.6/2023, art. Klub Młodych Karwina-Frysztat (s.18-21)
• Leksykon PZKO 1997, s.93-95 wyd.ZG PZKO, Cz.Cieszyn
• PZKO w roku2007-aneks do leksykonu s.37, ISBN 978-80-254-0121-7
• Kroniki MK PZKO Karwina-Frysztat
• Kolektyw, Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej, Frysztat - Zenon Jasiński T. III/131