| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
tetratlenek triżelaza; tlenek żelazawo-żelazowy (Fe3(Fe2+Fe3+)O4) (Tlenek żelaza(II) diżelaza(III)) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5–6,5[1] |
| Przełam |
nierówny/nieregularny[1] |
| Łupliwość |
niewyraźna[1] |
| Pokrój kryształu |
izometryczne, romboedryczne |
| Przezroczystość |
nieprzezroczysty[1] |
| Układ krystalograficzny |
izometryczny[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość |
5,2–5,2 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żelazistoczarna |
| Rysa |
czarna[1] |
| Połysk |
metaliczny, tłusty, matowy, półmetaliczny[1] |
| Współczynnik załamania |
2,42[1] |
| Dodatkowe dane | |
| Szczególne własności | |
| Klasyfikacja Strunza |
4.BB.05[1] |
Magnetyt – minerał z gromady tlenków, zaliczany do grupy spineli (żelazowych). Należy do minerałów pospolitych[2][3].
Kamień ten znany był już starożytnym Grekom. Jego nazwa μαγνῆτις λίθος magnētis líthos" dosł. "kamień magnezyjski", pochodzi od dawnego greckiego miasta Magnesia (Μαγνησία, obecnie Manisa) – dziś na terenie Turcji.
Termin magnes wprowadził w 1845 r. austriacki mineralog Wilhelm Karl von Haidinger.
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju izometrycznym, najczęściej przyjmujące postać ośmiościanu. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych; występuje też w formie wypryśnięć. Jest kruchy i nieprzezroczysty. Często zawiera domieszki tytanu, wanadu, manganu, magnezu, chromu.
Wykazuje silne właściwości magnetyczne, kryształy magnetytu są przyciągane przez magnes, zbite masy same działają jak magnes. Własności magnetyczne znikają w temperaturze około 580 °C, ale po ochłodzeniu pojawiają się ponownie. Obok pirotynu to jedyna z naturalnie występujących substancji magnetycznych. Charakteryzuje się wysoką zawartością żelaza (72,4%)[3].
Odmiana magnetytu z dużą zawartością tytanu to tytanomagnetyt[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Występuje w skałach magmowych (gabro, bazalt). Obecny jest również w skałach metamorficznych i osadowych[3]. Towarzyszą mu zazwyczaj kalcyt, kwarc, hematyt, chalkopiryt, piryt, epidot, klinochlor, pirotyn, fluorapatyt oraz dolomit[1].
Miejsca występowania: Bogate złoża magnetytu znajdują się w Szwecji (Kiruna, Luossawara), Rosji (Ural), na Ukrainie i w USA.
W Polsce minerał ten występuje na Dolnym Śląsku: w Kowarach, w Kletnie[3], okolicach Szklarskiej Poręby, spotykany jest w bazaltach okolic Złotoryi i na Suwalszczyźnie, w głębokim podłożu. W okolicach Suwałk w skałach krystalicznych (anortozytach, norytach) podłoża prekambryjskiego występuje tytanomagnetyt[4].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Jest najbogatszą i najlepszą dla przemysłu rudą żelaza.
Odłamki odmiany stalowoszarej po bębnowaniu i oprawieniu bywają używane jako kamień ozdobny.
Medycyna niekonwencjonalna
[edytuj | edytuj kod]W Japonii wierzono, że magnetyt łagodzi ból, leczy schorzenia szyi, ramion oraz bezsenność.
Litoterapia wykorzystuje magnetyt przy złamaniach, stłuczeniach itp. wierząc, że minerał ten zwiększa zdolność regeneracji tkanki mięśniowej i kostnej.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- hematyt
- syderyt
- limonit
- goethyt
- ruda darniowa
- anomalia magnetyczna
- kurska anomalia magnetyczna
- tlenki żelaza
- kakoksen
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l Magnetite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-09-06] (ang.).
- ↑ David L. Heiserman, Księga pierwiastków chemicznych, Warszawa: Prószyński i S-ka, 1992, ISBN 83-7180-123-8.
- ↑ a b c d Praca zbiorowa, Słownik chemiczny, Jerzy Chodkowski (red.), Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, ISBN 83-214-0323-9.
- ↑ a b Tytanomagnetyt, Wiem [dostęp 2015-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-18].
