Malala Yousafzai

Malala Yousafzai

Data i miejsce urodzenia	12 lipca 1997 Mingora
Rodzaj działalności	działalność społeczna
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Malala Yousafzai (paszto ملاله یوسفزۍ, Malālah Yūsufzay; urdu ملالہ یوسف زئی, Malāla^h Yūsufzay; ur. 12 lipca 1997^[1] w Mingorze^[2]) – pakistańska działaczka na rzecz praw kobiet, zwłaszcza na rzecz ich prawa do nauki, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla (2014).

Malala urodziła się 12 lipca 1997 roku, w prowincji Swat (znanej też jako Szwajcaria Wschodu) w rodzinie niższej klasy średniej^[3]. Jest córką Ziauddina Yousafzaia i Tor Pekai Yousafzai^[4]. Jej ojciec jest poetą, nauczycielem i założycielem sieci prywatnych szkół. Ponieważ rodzina nie miała dość pieniędzy na poród w szpitalu, dlatego Yousafzai urodziła się w domu z pomocą sąsiadów^[5]. Otrzymała imię Malala (co oznacza „pogrążony w smutku”^[6]) po Malalai z Maiwand, poetce z plemienia Pasztunów, wojowniczce z południowego Afganistanu^[7]. Jej nazwisko, Yousafzai, to imię dużej pasztuńskiej konfederacji plemiennej, która dominuje w pakistańskiej Dolinie Swat, gdzie dorastała. W jej domu w Mingorze mieszkała ze swymi dwoma młodszymi braćmi, Khushalem, Atalem, i rodzicami^[8]. To, że w kulturze pasztuńskiej dziewczynki nie miały takich samych praw jak chłopcy, nie stanowiło przeszkody dla jej ojca. Zawsze powtarzał, że: „Malala będzie wolna jak ptak”^{[potrzebny przypis]}.

Na początku 2009 roku zaczęła pisać na blogu pod pseudonimem Gul Makai o swoich doświadczeniach jako uczennica w Wadi-e Swat, jak talibowie zmuszają do zamykania szkół prywatnych po wprowadzeniu zakazu edukacji dziewcząt. Za swoją działalność została nominowana do wielu nagród i zdobyła pierwszą nagrodę Pakistan’s First National Peace Prize^[9]. W dniu 9 października 2012 roku została postrzelona^[10] w głowę i szyję przez zamachowców talibów^[11][12]. Oprócz niej w ataku ucierpiały jeszcze dwie dziewczyny: Kainat Riaz i Shazia Ramzan^[13].

W 2013 otrzymała nagrodę Anny Politkowskiej^[14], Międzynarodową Dziecięcą Nagrodę Pokojową^[15], Nagrodę Simone de Beauvoir^[16] oraz Nagrodę Sacharowa^[17]

10 października 2014, wraz z Kailashem Satyarthim, otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla^[18], będąc najmłodszą osobą wyróżnioną w jej historii. W uznaniu swojej działalności 29 października 2016 została odznaczona Orderem Uśmiechu i tym samym została najmłodszą wyróżnioną w jego historii^[19]. Jej imieniem został nazwany park w Cubillos del Sil we wspólnocie autonomicznej Kastylia i Leon^[20].

W 2017 otrzymała polską Odznakę Honorową za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka^[21].

W 2017 roku napisała książkę dla dzieci Malala’s Magic Pencil. Opowiada ona historię życia Malali i niesie ze sobą przesłanie: „Jedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna książka i jedno pióro może zmienić świat.” Książka ukazała się na polskim rynku nakładem Wydawnictwa Tekturka. Jej premiera miała miejsce 28 listopada 2018 roku. Polski tytuł książki brzmi: Malala i jej czarodziejski ołówek^[22].

W 2021 roku poślubiła Assera Malika^[23], który kieruje narodową drużyną krykieta Pakistan Cricket Board.

 Wykaz literatury uzupełniającej: Malala Yousafzai.

• 14-latka sprzeciwiła się talibom. W odwecie próbowali ją zabić, tvn24.pl
• Wystąpienie Malali Yousafzai w siedzibie ONZ Nowy Jork, lipiec 2013, Wiadomosci24.pl
• List do Malali od Przywódcy pakistańskich Talibów, lipiec 2013, Wiadomosci24.pl
• Każde dziecko w szkole – Do Sekretarza Generalnego ONZ