Miejsce zamieszkania | |
---|---|
Język | |
Religia | |
Maorysi, Māori – autochtoniczna grupa etniczna Nowej Zelandii, posługująca się językiem maoryskim.
Według badań Maorysi są potomkami klanów Polinezyjczyków z wysp wschodniej części Oceanu Spokojnego (m.in. Tahiti), którzy jako pierwsi ludzie dotarli do brzegów Wyspy Południowej pomiędzy rokiem 925 a 1280 naszej ery[1][2]. Jak głosi legenda, przybyli na 7 olbrzymich łodziach żaglowych, a każda z nich dała początek jednemu plemieniu. Dowódca najwcześniej przybyłej łodzi – Kupe uchodzi za odkrywcę Aotearoa (czyli „kraju białej chmury”, jak Maorysi nazywają Nową Zelandię). Wykopaliska archeologiczne dowodzą jednak, że pierwsi Maorysi przybyli w kilku falach i osiedlili się na Wyspie Południowej. Stosunkowo szybko opanowali obydwie wyspy, zdecydowanie jednak preferując cieplejszą i bardziej gościnną Wyspę Północną.
Maorysi zajmowali się uprawą roślin, hodowlą i rybołówstwem, praktykowali też kanibalizm; zasłynęli z wojowniczości i uzdolnień artystycznych w zakresie rzeźby, budownictwa i bardzo rozpowszechnionego tatuażu; po podboju przez Brytyjczyków (pocz. XIX w.) i podpisaniu traktatu Waitangi zaczęli przyjmować kulturę europejską.
Wodzowie Maorysów
[edytuj | edytuj kod]- Pōtatau Te Wherowhero (1856–1860) – rangatira plemienia Ngati Mahuta[3]
- Tāwhiao (1860–1894)
- Mahuta Tāwhiao (1894–1912)
- Te Rata (1912–1933)
- Korokī Mahuta (1933–1966)
- Te Atairangikaahu (1966–2006)
- Tuheitia Paki (2006–2024)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Janet M. Wilmshurst, Atholl J. Anderson, Thomas F. G. Higham, and Trevor H. Worthy (2008). Dating the late prehistoric dispersal of Polynesians to New Zealand using the commensal Pacific rat, Proceedings of the National Academy of Science, 105, 7676-7680
- ↑ Lowe, D.J. 2008. Polynesian settlement of New Zealand and the impacts of volcanism on early Maori society: an update. In: Lowe, D.J. (editor) Guidebook for Pre-conference North Island Field Trip A1 ‘Ashes and Issues’ (28-30 November, 2008). Australian and New Zealand 4th Joint Soils Conference, Massey University, Palmerston North (1-5 Dec. 2008). New Zealand Society of Soil Science. Pp.142-147. ISBN 978-0-473-14476-0
- ↑ T. Brooking, The History of New Zealand, Westport 2004, s. 53.