Marc Garneau
_(cropped).jpg) Marc Garneau (2018) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Joseph Jean-Pierre Marc Garneau |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 lutego 1949 |
| Data i miejsce śmierci |
4 czerwca 2025 |
| Narodowość | |
| Funkcja |
specjalista ładunku, specjalista misji |
| Łączny czas misji kosmicznych |
29 dni, 1 godzina i 59 minut |
| Misje | |
| Wyuczony zawód | |
| Odznaczenia | |
       | |
Joseph Jean-Pierre Marc Garneau (ur. 23 lutego 1949 w Quebecu, zm. 4 czerwca 2025 w Montrealu[1]) – kanadyjski astronauta, fizyk i polityk.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1979 ukończył fizykę inżynieryjną na Royal Military College of Kingston w Ontario, w 1973 doktoryzował się na Imperial College of Science and Technology w Londynie. W latach 1974–1989 służył jako oficer marynarki kanadyjskiej i inżynier wojskowy, w 1982 otrzymał stopień komandora. W 1983 został przeniesiony służbowo do Ottawy jako specjalista od komunikacji morskiej i wojskowego wyposażenia i systemów elektronicznych.
5 grudnia 1983 został wyselekcjonowany jako kandydat na astronautę, przeszedł kursy i szkolenia i od 5 do 13 października 1984 jako specjalista ładunku uczestniczył w misji STS-41-G trwającej 8 dni, 5 godzin i 23 minuty. W 1992 został specjalistą misji Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) w Stanach Zjednoczonych, od 19 do 29 maja 1996 brał udział w misji STS-77 trwającej 10 dni i 39 minut. Od 1 do 11 grudnia 2000 odbywał swój trzeci lot kosmiczny w ramach misji STS-97 trwającej 10 dni, 19 godzin i 59 minut. Łącznie spędził w kosmosie 29 dni, 1 godzinę i 59 minut.
Opuścił NASA 31 stycznia 2001. Od 22 listopada 2001 do 28 listopada 2005 był dyrektorem Kanadyjskiej Agencji Kosmicznej. W październiku 2008 został wybrany do Izby Gmin (niższej izby kanadyjskiego parlamentu) z ramienia Partii Liberalnej, z listy z Montrealu. W 2015 objął funkcję ministra transportu w rządzie Justina Trudeau, którą sprawował do 2021. Od 12 stycznia do 26 października 2021 zajmował stanowisko ministra spraw zagranicznych[2][3]. W marcu 2023 zrezygnował z mandatu parlamentarnego[4].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Companion Orderu Kanady – 2003[5]
- Officer Orderu Kanady – nadanie 1984, wręczenie (inwestytura) 1985[5]
- Medal Złotego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (odmiana kanadyjska) – 2002[6]
- Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (odmiana kanadyjska) – 2012[7]
- NASA Exceptional Service Medal (1997)
- Medal za Lot Kosmiczny (NASA, trzykrotnie)
- Universal Astronaut Insignia za lot orbitalny (nr 152) – Stowarzyszenie Uczestników Lotów Kosmicznych (Association of Space Explorers)[8]
I inne.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Joël-Denis Bellavance, Fannie Arcand, L’ancien ministre et astronaute Marc Garneau s’est éteint à l’âge de 76 ans, „La Presse”, 4 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-05] (fr.).
- ↑ Canada's Justin Trudeau reshuffles top Cabinet officials [online], 12 stycznia 2021 [dostęp 2025-06-05] (ang.).
- ↑ Anand to defence, Joly to foreign affairs: Trudeau announces major cabinet shakeup [online], Radio-Canada.ca, 26 października 2021 [dostęp 2025-06-05] (fr.).
- ↑ Former cabinet minister Marc Garneau resigning from House of Commons [online], CBC News, 9 marca 2023 [dostęp 2025-06-05] (ang.).
- ↑ a b Captain Marc Garneau. Order of Canada. gg.ca. [dostęp 2025-07-01]. (ang.).
- ↑ Dr. Marc Garneau. Queen Elizabeth II's Golden Jubilee Medal (2002). gg.ca. [dostęp 2025-07-01]. (ang.).
- ↑ Marc Garneau. Queen Elizabeth II’s Diamond Jubilee Medal (2012). gg.ca. [dostęp 2025-07-01]. (ang.).
- ↑ Registry of Space Travelers. ase-astronauts.paperturn-view.com. [dostęp 2025-06-30]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marc Garneau, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- Hasło w The Canadian Encyclopedia (ang.)
- Biografia (ang.)
- Informacje na spacefacts.de (ang.)
