Maria Berny

Maria Berny

Data i miejsce urodzenia	7 sierpnia 1932 Trościanka
Data i miejsce śmierci	23 grudnia 2021 Polanica-Zdrój
Zawód, zajęcie	działaczka kulturalna, pedagog, polityk
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Stanowisko	senator III i V kadencji (1993–1997, 2001–2005)
Partia	PZPR, SdRP, SLD, SDPL
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Teresa Berny z domu Waćkowska (ur. 7 sierpnia 1932 w Trościance, zm. 23 grudnia 2021^[1] w Polanicy-Zdroju^[2][3]) – polska działaczka kulturalna i społeczna, pedagog oraz polityk, senator III i V kadencji.

Córka Franciszka i Stefanii^[3], urodziła się na Wołyniu. Uczyła się w liceum pedagogicznym w Krzeszowicach, a następnie w 1970 ukończyła pedagogikę na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego^[4].

Początkowo pracowała jako nauczycielka, a później jako animatorka kultury. Kierowała Klubem Międzynarodowej Prasy i Książki we Wrocławiu (1967–1974)^[5]. Zainicjowała utworzenie przy klubie Galerii pod Moną Lisą (1967), którą współtworzyli Jan Chwałczyk i Jerzy Ludwiński, a która prezentowała najnowsze kierunki sztuki, dzieła i ich twórców. W jej ramach odbywały się wernisaże i spotkania z artystami. Galeria stała się istotnym miejscem początków sztuki konceptualnej w Polsce. W wypracowanych ramach jej działania ważne miejsce zajmował aspekt dyskursywny^[6]. Jako kierownik Galerii pod Moną Lisą Maria Berny weszła do komitetu organizacyjnego Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70^[7], które było inicjatywą m.in. Związku Polskich Artystów Plastyków i środowiska artystycznego związanego z kręgiem galerii. Należała do osób, które włączyły się w realizację kompozycji świetlnej Dziewięć promieni światła na niebie Henryka Stażewskiego^[8].

W późniejszych latach Maria Berny zajmowała się kulturą w Zespole Uzdrowisk Kłodzkich (m.in. organizowała festiwale poświęcone Fryderykowi Chopinowi w Dusznikach-Zdroju i Stanisławowi Moniuszce w Kudowie-Zdroju). W latach 1975–1982 była dyrektorem Biura Wystaw Artystycznych we Wrocławiu^[9], w tym okresie przygotowała liczne wystawy krajowe i zagraniczne^[4].

Od 1945 działała w Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Była członkinią Związku Młodzieży Polskiej i Związku Harcerstwa Polskiego, pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Dolnośląskiej Rady Przyjaciół Harcerstwa^[4].

W 2000 współtworzyła Stowarzyszenie Wspierania Bezpieczeństwa Obywateli^[9]. Dołączyła do Stowarzyszenia „Kuźnica” z siedzibą w Krakowie, a także do Stowarzyszenia Kobiet Aktywnych i Twórczych we Wrocławiu^[9][10].

Należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (od 1950), następnie do Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, w 1999 przystąpiła do Sojuszu Lewicy Demokratycznej (zasiadała we władzach regionalnych tej partii). W latach 1993–1997 sprawowała mandat senatora, reprezentowała województwo wrocławskie. W Senacie III kadencji pełniła funkcję zastępczyni przewodniczącego Komisji Kultury, Środków Przekazu, Wychowania Fizycznego i Sportu oraz była członkinią Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich. W 1998 została radną sejmiku dolnośląskiego I kadencji^[11], pełniąc funkcję wiceprzewodniczącej Komisji Kultury i Nauki^[12]. Ponownie uzyskała mandat senatorski w 2001 z okręgu wrocławskiego, który wykonywała do 2005. W marcu 2004 przeszła do Socjaldemokracji Polskiej^[4]. W 1997^[13] i 2005^[14] nie uzyskiwała senackiej reelekcji.

Pochowana w charakterze świeckim 4 stycznia 2022 na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu^[1].

W 2011 opublikowała książkę Wieża radości. Wspomnienia, opowiadającą o życiu kulturalnym Wrocławia i Dolnego Śląska^[10]. Następnie ukazały się jej kolejne książki: Czwarta prawda. Wspomnienia nie tylko polityczne (2014), Wołynianka (2015)^[15], Klonu liść… (2017)^[10] oraz Pamiętnik dla Alicji. Świat w moich oczach (2020).

W 1998 została odznaczona przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[16].

• Maria Berny, senat.pl [zarchiwizowane 2022-01-20] .