Maurycy Frydman lub Swami Bharatananda (także: Maurice Frydman, Frydman-Mor, ur. 1901 w Warszawie, zm. 9 marca 1977 w Indiach)[1][2], polski Żyd zamieszkały w Indiach, inżynier i działacz społeczny, uczeń mahatmy Ghandiego, uczestnik ruchu na rzecz niepodległości Indii[3], współtwórca Biblioteki Polsko-Indyjskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony w rodzinie polskich Żydów o nazwisku Friedman[1]. Przyjechał do Indii w drugiej połowie lat 30. wraz z grupą żydowskich emigrantów z Polski.
Odniósł sukces jako dyrektor elektrowni w Bangalore. Zafascynowany filozofią hinduizmu, przyjął tę religię i w końcu stał się sannjasinem (wyrzeczonym). Wraz z Gandhim i radżą Aundh przygotował tekst „Deklaracji Listopadowej”, która w latach 1938-39 uczyniła z monarchii Aundh republikę.[4]
Frydman był uczniem Gandhiego i mieszkał w jego aśramie, gdzie udoskonalił konstrukcję kołowrotka do przędzenia, używanego przez Gandhiego i jego naśladowców w ramach walki z angielskim monopolem na tkaniny[5].
Frydman był również bliskim współpracownikiem Nehru, a jego mistrzami duchowymi byli Ramana Mahariszi[6] i Krishnamurti[7]. Był też długoletnim przyjacielem Nisargadatty Maharadża, (guru nurtu adwajty), który uznawał Frydmana za „oświeconą duszę”. Frydman przetłumaczył na język angielski i opublikował w 1973 r. w książce pt. I Am That nagrane rozmowy z Nisargadattą Maharadżem. Nisargadatta towarzyszył Frydmanowi w jego ostatnich chwilach[8].
Frydman pomógł Wandzie Dynowskiej w założeniu (w 1944 r.) i prowadzeniu Biblioteki Polsko-Indyjskiej, serii wydawniczej propagującej wymianę kulturalną między Polską i Indiami, w tym tłumaczenia najważniejszych hinduskich dzieł filozoficzno-religijnych oraz publikowanie w Indiach tłumaczeń dzieł największych polskich poetów.
Podczas II wojny światowej Frydman zaangażował się w przesiedlanie z Syberii polskich sierot, które władze ZSRR wywiozły tam w latach 1939–1941 z anektowanych polskich Kresów Wschodnich. Dzieci były transportowane przez Iran (z armią gen. Andersa) do Indii, Kenii i Nowej Zelandii.
Po 1959 r. Frydman wraz z Dynowską pomagał uchodźcom tybetańskim w Indiach, organizując szkolnictwo i zaplecze socjalne.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Allen, Charles; Dwivedi, Sharada. Lives of the Indian Princes. London: Century Publishing (1984). ISBN 0-7126-0910-5.
- Joseph S Alter, Gandhi's Body, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2000, ISBN 978-0-8122-3556-2, OCLC 794702134.
- Ballhatchet, Kenneth, and David D. Taylor. Changing South Asia. Published for the Centre of South Asian Studies in the School of Oriental & African Studies, University of London, by Asian Research Service, 1984.
- Frydman, Maurice. Gandhiji, His Life and Work. Bombay: Karnatak Publishing House, 1944.
- Frydman, Maurice. I Am That, Talks with Sri Nisargadatta Maharaj. Chetana Publishing, Bombay, 1973. ISBN 0-89386-022-0.
- Gandhi, Mahatma. The Collected Works of Mahatma Gandhi „A Discussion with Maurice Frydman”, s. 320.[1]
- Apa Pant, An Unusual Raja: Mahatma Gandhi and the Aundh Experiment, Hyderabad: Sangam Books, 1989, ISBN 978-0-86131-752-3, OCLC 20265334.
- Rothermund, Indira. The Aundh Experiment: A Gandhian Grass-roots Democracy. Somaiya, 1983. ISBN 978-0-8364-1194-2.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Leszek Bedowski: Polacy w Indiach 1942-1948: w świetle dokumentów i wspomnień: praca zbiorowa. Londyn: Koło Polaków z Indii 1942-1948, 2000, s. 66. ISBN 0-9538928-0-8.
- ↑ Sarvodaya Prachuralaya: Sarvodaya, Volume 25. Sarvodaya Prachuralaya, 1975, s. 344.)
- ↑ Wanda Dynowska i Maurycy Frydman: twórcy Biblioteki Polsko-Indyjskiej
- ↑ Alter, Joseph. Gandhi's Body. University of Pennsylvania Press, 2000, p. 92
- ↑ Relacje polsko-indyjskie. W: Stanisław Tokarski, Surender Bhutani: Nowoczesne Indie. Wyzwania rozwoju. Zakład Krajów Pozaeuropejskich PAN. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Ascon, 2007, s. 226. ISBN 978-83-7452-020-1.
- ↑ Cathy Boucher, Meeting Maharaj
- ↑ Krishnamurti as I Knew Him
- ↑ Sri Nisargadatta Maharaj, Life and Teachings
