Odkryte planetoidy: 248 | |
---|---|
(323) Brucia | 22 grudnia 1891 |
(325) Heidelberga | 4 marca 1892 |
(328) Gudrun | 18 marca 1892 |
(329) Svea | 21 marca 1892 |
(330) Adalberta | 2 lutego 1910 |
(332) Siri | 19 marca 1892 |
(333) Badenia | 22 sierpnia 1892 |
(334) Chicago | 23 sierpnia 1892 |
(339) Dorothea | 25 września 1892 |
(340) Eduarda | 25 września 1892 |
(341) California | 25 września 1892 |
(342) Endymion | 17 października 1892 |
(343) Ostara | 15 listopada 1892 |
(351) Yrsa | 16 grudnia 1892 |
(352) Gisela | 12 stycznia 1893 |
(353) Ruperto-Carola | 16 stycznia 1893 |
(385) Ilmatar | 1 marca 1894 |
(386) Siegena | 1 marca 1894 |
(391) Ingeborg | 1 listopada 1894 |
(392) Wilhelmina | 4 listopada 1894 |
(393) Lampetia | 4 listopada 1894 |
(399) Persephone | 23 lutego 1895 |
(401) Ottilia | 16 marca 1895 |
(407) Arachne | 13 października 1895 |
(408) Fama | 13 października 1895 |
(412) Elisabetha | 7 stycznia 1896 |
(413) Edburga | 7 stycznia 1896 |
(415) Palatia | 7 lutego 1896 |
(417) Suevia | 6 maja 1896 |
(418) Alemannia | 7 września 1896 |
(419) Aurelia | 7 września 1896 |
(420) Bertholda | 7 września 1896 |
(421) Zähringia | 7 września 1896 |
(434) Hungaria | 11 września 1898 |
(435) Ella[i] | 11 września 1898 |
(436) Patricia[i] | 13 września 1898 |
(442) Eichsfeldia[i] | 15 lutego 1899 |
(443) Photographica[i] | 17 lutego 1899 |
(446) Aeternitas[i] | 27 października 1899 |
(447) Valentine[i] | 27 października 1899 |
(448) Natalie[i] | 27 października 1899 |
(449) Hamburga[i] | 31 października 1899 |
(450) Brigitta[i] | 10 października 1899 |
(455) Bruchsalia[i] | 22 maja 1900 |
(456) Abnoba[i] | 4 czerwca 1900 |
(457) Alleghenia[i] | 15 września 1900 |
(458) Hercynia[i] | 21 września 1900 |
(459) Signe | 22 października 1900 |
(460) Scania | 22 października 1900 |
(461) Saskia | 22 października 1900 |
(462) Eriphyla | 22 października 1900 |
(463) Lola | 31 października 1900 |
(464) Megaira | 9 stycznia 1901 |
(465) Alekto | 13 stycznia 1901 |
(466) Tisiphone[ii] | 17 stycznia 1901 |
(467) Laura | 9 stycznia 1901 |
(468) Lina | 18 stycznia 1901 |
(471) Papagena | 7 czerwca 1901 |
(473) Nolli | 13 lutego 1901 |
(474) Prudentia | 13 lutego 1901 |
(480) Hansa[ii] | 21 maja 1901 |
(482) Petrina | 3 marca 1902 |
(483) Seppina | 4 marca 1902 |
(484) Pittsburghia | 29 kwietnia 1902 |
(488) Kreusa[ii] | 26 czerwca 1902 |
(490) Veritas | 3 września 1902 |
(491) Carina | 3 września 1902 |
(492) Gismonda | 3 września 1902 |
(493) Griseldis | 7 września 1902 |
(494) Virtus | 7 października 1902 |
(495) Eulalia | 25 października 1902 |
(496) Gryphia | 25 października 1902 |
(499) Venusia | 24 grudnia 1902 |
(500) Selinur | 16 stycznia 1903 |
(501) Urhixidur | 18 stycznia 1903 |
(502) Sigune | 19 stycznia 1903 |
(509) Iolanda | 28 kwietnia 1903 |
(512) Taurinensis | 23 czerwca 1903 |
(513) Centesima | 24 sierpnia 1903 |
(514) Armida | 24 sierpnia 1903 |
(515) Athalia | 20 września 1903 |
(520) Franziska[iii] | 27 października 1903 |
(522) Helga | 10 stycznia 1904 |
(524) Fidelio | 14 marca 1904 |
(526) Jena | 14 marca 1904 |
(527) Euryanthe | 20 marca 1904 |
(528) Rezia | 20 marca 1904 |
(529) Preziosa | 20 marca 1904 |
(530) Turandot | 11 kwietnia 1904 |
(531) Zerlina | 12 kwietnia 1904 |
(532) Herculina | 20 kwietnia 1904 |
(539) Pamina | 2 sierpnia 1904 |
(540) Rosamunde | 3 sierpnia 1904 |
(541) Deborah | 4 sierpnia 1904 |
(549) Jessonda | 15 listopada 1904 |
(550) Senta | 16 listopada 1904 |
(551) Ortrud | 16 listopada 1904 |
(552) Sigelinde | 14 grudnia 1904 |
(553) Kundry | 27 grudnia 1904 |
(555) Norma | 14 stycznia 1905 |
(557) Violetta | 26 stycznia 1905 |
(558) Carmen | 9 lutego 1905 |
(559) Nanon | 8 marca 1905 |
(560) Delila | 13 marca 1905 |
(561) Ingwelde | 26 marca 1905 |
(562) Salome | 3 kwietnia 1905 |
(565) Marbachia | 9 maja 1905 |
(570) Kythera | 30 lipca 1905 |
(573) Recha | 19 września 1905 |
(574) Reginhild | 19 września 1905 |
(575) Renate | 19 września 1905 |
(577) Rhea | 20 października 1905 |
(578) Happelia | 1 listopada 1905 |
(580) Selene | 17 grudnia 1905 |
(586) Thekla | 21 lutego 1906 |
(587) Hypsipyle | 22 lutego 1906 |
(588) Achilles | 22 lutego 1906 |
(590) Tomyris | 4 marca 1906 |
(592) Bathseba | 18 marca 1906 |
(594) Mireille | 27 marca 1906 |
(597) Bandusia | 16 kwietnia 1906 |
(598) Octavia | 13 kwietnia 1906 |
(601) Nerthus | 21 czerwca 1906 |
(605) Juvisia | 27 sierpnia 1906 |
(609) Fulvia | 24 września 1906 |
(610) Valeska | 26 września 1906 |
(641) Agnes | 8 września 1907 |
(642) Clara | 8 września 1907 |
(659) Nestor | 23 marca 1908 |
(683) Lanzia | 23 lipca 1909 |
(692) Hippodamia[iv] | 5 listopada 1901 |
(707) Steïna | 22 grudnia 1910 |
(712) Boliviana | 19 marca 1911 |
(733) Mocia | 16 września 1912 |
(798) Ruth | 21 listopada 1914 |
(800) Kressmannia | 20 marca 1915 |
(801) Helwerthia | 20 marca 1915 |
(802) Epyaxa | 20 marca 1915 |
(805) Hormuthia | 17 kwietnia 1915 |
(806) Gyldenia | 18 kwietnia 1915 |
(807) Ceraskia | 18 kwietnia 1915 |
(809) Lundia | 11 sierpnia 1915 |
(810) Atossa | 8 września 1915 |
(811) Nauheima | 8 września 1915 |
(813) Baumeia | 28 listopada 1915 |
(815) Coppelia | 2 lutego 1916 |
(816) Juliana | 8 lutego 1916 |
(817) Annika | 6 lutego 1916 |
(818) Kapteynia | 21 lutego 1916 |
(819) Barnardiana | 3 marca 1916 |
(820) Adriana | 30 marca 1916 |
(821) Fanny | 31 marca 1916 |
(822) Lalage | 31 marca 1916 |
(823) Sisigambis | 31 marca 1916 |
(826) Henrika | 28 kwietnia 1916 |
(831) Stateira | 20 września 1916 |
(832) Karin | 20 września 1916 |
(833) Monica | 20 września 1916 |
(834) Burnhamia | 20 września 1916 |
(835) Olivia | 23 września 1916 |
(836) Jole | 23 września 1916 |
(837) Schwarzschilda | 23 września 1916 |
(838) Seraphina | 24 września 1916 |
(839) Valborg | 24 września 1916 |
(840) Zenobia | 25 września 1916 |
(841) Arabella | 1 października 1916 |
(842) Kerstin | 1 października 1916 |
(845) Naëma | 16 listopada 1916 |
(860) Ursina | 22 stycznia 1917 |
(861) Aïda | 22 stycznia 1917 |
(862) Franzia | 28 stycznia 1917 |
(863) Benkoela | 9 lutego 1917 |
(865) Zubaida | 15 lutego 1917 |
(866) Fatme | 25 lutego 1917 |
(868) Lova | 26 kwietnia 1917 |
(870) Manto | 12 maja 1917 |
(871) Amneris | 14 maja 1917 |
(872) Holda | 21 maja 1917 |
(873) Mechthild | 21 maja 1917 |
(874) Rotraut | 25 maja 1917 |
(875) Nymphe | 19 maja 1917 |
(879) Ricarda | 22 lipca 1917 |
(880) Herba | 22 lipca 1917 |
(881) Athene | 22 lipca 1917 |
(883) Matterania | 14 września 1917 |
(884) Priamus | 22 września 1917 |
(887) Alinda | 3 stycznia 1918 |
(888) Parysatis | 2 lutego 1918 |
(889) Erynia | 5 marca 1918 |
(890) Waltraut | 11 marca 1918 |
(891) Gunhild | 17 maja 1918 |
(892) Seeligeria | 31 maja 1918 |
(893) Leopoldina | 31 maja 1918 |
(894) Erda | 4 czerwca 1918 |
(895) Helio | 11 lipca 1918 |
(896) Sphinx | 1 sierpnia 1918 |
(897) Lysistrata | 3 sierpnia 1918 |
(898) Hildegard | 3 sierpnia 1918 |
(899) Jokaste | 3 sierpnia 1918 |
(900) Rosalinde | 10 sierpnia 1918 |
(901) Brunsia | 30 sierpnia 1918 |
(904) Rockefellia | 29 października 1918 |
(907) Rhoda | 12 listopada 1918 |
(908) Buda | 30 listopada 1918 |
(914) Palisana | 4 lipca 1919 |
(919) Ilsebill | 30 października 1918 |
(927) Ratisbona | 16 lutego 1920 |
(946) Poësia | 11 lutego 1921 |
(949) Hel | 11 marca 1921 |
(972) Cohnia | 18 stycznia 1922 |
(1008) La Paz | 31 października 1923 |
(1021) Flammario | 11 marca 1924 |
(1038) Tuckia | 24 listopada 1924 |
(1039) Sonneberga | 24 listopada 1924 |
(1053) Vigdis | 16 listopada 1925 |
(1069) Planckia | 28 stycznia 1927 |
(1134) Kepler | 25 września 1929 |
(1141) Bohmia | 4 stycznia 1930 |
(1169) Alwine[v] | 30 sierpnia 1930 |
(1178) Irmela | 13 marca 1931 |
(1179) Mally | 19 marca 1931 |
(1203) Nanna | 5 października 1931 |
(1214) Richilde | 1 stycznia 1932 |
(1219) Britta | 6 lutego 1932 |
(1365) Henyey | 9 września 1928 |
(1514) Ricouxa | 22 sierpnia 1906 |
(1661) Granule | 31 marca 1916 |
(1703) Barry | 2 września 1930 |
(1967) Menzel | 1 listopada 1905 |
(2017) Wesson | 20 września 1903 |
(2119) Schwall[v] | 30 sierpnia 1930 |
(2298) Cindijon | 2 października 1915 |
(2373) Immo | 4 sierpnia 1929 |
(2443) Tomeileen | 24 stycznia 1906 |
(2483) Guinevere | 17 sierpnia 1928 |
(2533) Fechtig | 3 listopada 1905 |
(2650) Elinor | 14 marca 1931 |
(2732) Witt | 19 marca 1926 |
(3034) Climenhaga | 24 września 1917 |
(3202) Graff | 3 stycznia 1908 |
(3396) Muazzez | 15 października 1915 |
(3626) Ohsaki | 4 sierpnia 1929 |
(3907) Kilmartin | 14 sierpnia 1904 |
(4588) Wislicenus | 13 marca 1931 |
(4775) Hansen | 3 października 1927 |
(4809) Robertball | 5 września 1928 |
(5702) Morando | 16 marca 1931 |
(5926) Schönfeld | 4 sierpnia 1929 |
|
Maximilian Franz Joseph Cornelius Wolf (ur. 21 czerwca 1863 w Heidelbergu, zm. 3 października 1932 tamże) – niemiecki astronom. Odkrył 248 planetoid (228 samodzielnie oraz 20 wspólnie z innymi astronomami)[1], 3 komety (14P/Wolf, 43P/Wolf-Harrington i C/1916 G1 (Wolf)[2]) oraz 4 supernowe (SN 1895A, SN 1909A, SN 1920A i SN 1926A[3]).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był jednym z pionierów wprowadzenia fotografii do badań astrofizycznych. Dzięki fotograficznym badaniom nieba udowodnił istnienie ciemnych obłoków materii międzygwiazdowej w Drodze Mlecznej i pierwszy użył stereokompaktora, co w znacznym stopniu pomogło w odkrywaniu i identyfikacji zmiennych lub poruszających się obiektów na fotografiach nieba[4]. Na wykonanych przez niego zdjęciach wykryto ponad 5000 galaktyk, wśród nich gromadę galaktyk w gwiazdozbiorze Warkocz Bereniki. On też pierwszy odkrył na fotografii powracającą kometę Halleya, dokonując obserwacji w Heidelbergu 11 września 1909 roku. Poszukiwania opierał na efemerydzie obliczonej przez Cowella i Crommelina. Wprawdzie kometę odnaleziono na wcześniej zrobionych zdjęciach w innych obserwatoriach (24 sierpnia 1909 w obserwatorium w Heluanie oraz 9 września w Greenwich), ale przypadkowo w ramach innych prac badawczych. Odkryta w 1906 planetoida (588) Achilles to pierwsza z grupy trojańczyków[4].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]W 1912 roku przyznano mu nagrodę Prix Jules-Janssen. W 1914 roku otrzymał Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego[5]. W 1930 roku otrzymał Bruce Medal[6].
W uznaniu jego zasług nazwano dwie planetoidy (827) Wolfiana[7] i (1217) Maximiliana[8] oraz krater Wolf na Księżycu[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Minor Planet Discoverers. [w:] Minor Planet Center [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2016-06-22. [dostęp 2016-08-14]. (ang.).
- ↑ C/1916 G1 (Wolf). [w:] JPL Small-Body Database Browser [on-line]. Jet Propulsion Laboratory. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
- ↑ List of Supernovae. [w:] Central Bureau for Astronomical Telegrams [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna. [dostęp 2022-09-02]. (ang.).
- ↑ a b Encyklopedia Britannica. T. XXI. Poznań: KURPISZ S.A., 2006, s. 141. ISBN 978-83-60563-25-0.
- ↑ Winners of the Gold Medal of the Royal Astronomical Society. Royal Astronomical Society. (ang.).
- ↑ Maximilian Franz Joseph Cornelius Wolf. [w:] The Bruce Medalists [on-line]. [dostęp 2017-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-07)]. (ang.).
- ↑ Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Springer, 2007, s. 76. ISBN 978-3-540-29925-7.
- ↑ Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Springer, 2007, s. 101. ISBN 978-3-540-29925-7.
- ↑ Wolf on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2016-08-14]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- K. Ziółkowski: Bliżej komety Halleya. Warszawa: wyd. Alfa, 1985. ISBN 83-7001-104-7.