| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
24 listopada 1879 |
| Data śmierci |
18 kwietnia 1973 |
| profesor | |
| Specjalność: mechanika nieba | |
| Alma Mater | |
| nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| instytut |
Obserwatorium Astronomiczne |
| Stanowisko |
profesor |
| Okres zatrudn. |
1923–1945 |
| Dyrektor | |
| Okres spraw. |
1923–1945 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Michał Kamieński (ur. 24 listopada 1879 w Dembrówce, gubernia mohylewska, zm. 18 kwietnia 1973) – polski astronom, specjalista mechaniki nieba.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jego rodzicami byli Michał (właściciel ziemski) i Irena Bojakow[1]. Ukończył w 1898 gimnazjum klasyczne w Pskowie[1][2]. W latach 1898–1903 studiował na wydziale matematyczno–fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu, gdzie uzyskał tytuł kandydata nauk[1][2][3]. Od 1903 do 1908 roku pracował w Głównym Obserwatorium Astronomicznym w Pułkowie pod Sankt Petersburgiem[1][4][5]. Początkowo zajmował się obliczeniami ruchu komety Enckego, a także badaniami astrometrycznymi. W 1907 roku podjął się samodzielnych badań komety 14P/Wolf, stając się po latach wybitnym znawcą tej właśnie komety[6]. W 1908 otrzymał stypendium Petersburskiej Akademii Nauk. W 1910 uzyskał rosyjski stopień magistra (równoważny habilitacji) astronomii i geodezji na Uniwersytecie Petersburskim[1][7].
W 1909 roku Michał Kamieński rozpoczął służbę w Rosyjskiej Marynarce Wojennej. Najpierw był kierownikiem Izby Instrumentalnej w porcie Cesarza Aleksandra III w Lipawie (1909–1913). Następnie założył i był kierownikiem (1914–1919) Obserwatorium Morskiego we Władywostoku[2][5][1][8] (sporządzał tam mapy synoptyczne dla wschodniej Syberii[6]). W roku 1919 otrzymał list od Tadeusza Banachiewicza wzywający do powrotu do Polski[8]. Aby zebrać fundusze na powrót przeniósł się do Japonii, gdzie w latach 1920–1922 służył w Cesarskiej Marynarce Wojennej w Tokio[2][5]. Opracował tam tablice astronomiczne dla wyznaczania czasu i szerokości geograficznej. W 1922 roku przyjechał do obserwatorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, a 29 marca 1923 roku przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie został mianowany profesorem astronomii i zarazem dyrektorem Obserwatorium Astronomicznego[6][9][10]. Funkcję tę pełnił do września 1945 roku[11].
Praca naukowa Michała Kamieńskiego polegała na prowadzeniu rachunków kometarnych i wyliczaniu wpływu perturbacji planet gazowych na trajektorię komet, w tym przede wszystkim: 14P/Wolf, Halleya i Enckego. Zajmował się też wyliczaniem orbit komet wstecz przed ich odkryciem. W uznaniu jego zasług na tym polu w 1927 roku został członkiem Royal Astronomical Society w Londynie[4]. Został również korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności i członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Pod koniec lipca 1932 został wybrany członkiem zarządu Towarzystwa Polsko-Japońskiego[12].
W 1935 roku zaangażował się w organizowanie prac nowoczesnego obserwatorium astronomicznego i meteorologicznego na szczycie Pop Iwan w Czarnohorze (obecnie Ukraina)[6]. Okres II wojny światowej spędził, kontynuując pracę w warszawskim obserwatorium astronomicznym, które działało (tak samo jak obserwatoria w Krakowie i Lwowie), pomimo że Uniwersytet Warszawski został zamknięty przez władze okupacyjne. Był świadkiem spalenia przez Niemców budynku obserwatorium warszawskiego. Po wznowieniu działalności przez obserwatorium został przeniesiony na emeryturę pod zarzutem działania w aparacie okupacyjnym, jednak nie ma dowodów na to, by udowodniono mu działalność antypolską[13]. W latach pięćdziesiątych współpracował z Sekcją Komet Zakładu Astronomii Polskiej Akademii Nauk[14]. Po wojnie do 1963 roku przebywał w Krakowie, a po powrocie do Warszawy przez 10 lat prowadził z uczniami rachunki kometarne[potrzebny przypis]. W 1971 roku Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (którego przynajmniej od stycznia 1923 roku był członkiem, a przez 14 lat prezesem) przyznało mu Złotą Odznakę Towarzystwa[6].
W ostatnich dekadach życia zajmował się również pseudonauką; w 1956 roku ukazał się jego artykuł dowodzący, że Atlantyda uległa zagładzie w 9541 r. p.n.e. za sprawą uderzenia w Ziemię odłamka komety Halleya[2].
Zmarł 18 kwietnia 1973 roku po upadku na ulicy. Pochowany został w Brwinowie obok żony Marii Kamieńskiej (zmarłej w czasie powstania warszawskiego)[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Kamieński Michał, [w:] Giganci Nauki [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-12-04].
- ↑ a b c d e Andrzej Kajetan Wróblewski, Wszystko przez tę kometę, „Wiedza i Życie”, 8, 2021, POLITYKA Sp. z o.o. SKA, s. 71, ISSN 0137-8929.
- ↑ J.M. Witkowski, M. Kamienski, 1897 November 24 – 1973 April 18., „Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society”, 15, 1 marca 1974, s. 48, ISSN 0035-8738 [dostęp 2023-12-04].
- ↑ a b Stanisław Brzostkiewicz, Komety – ciała tajemnicze, Warszawa: Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia", 1985, s. 43-44, ISBN 83-10-08532-X.
- ↑ a b c Michał Kamieński, Zarys dziejów Obserwatorium Warszawskiego 1815–1945, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej Seria C”, zeszyt 2, 1959, s. 69–116.
- ↑ a b c d e Ludwik Zajdler, Prof. Dr Michał Kamieński 1879-1973, „Urania”, czerwiec 1973, s. 162-166.
- ↑ Konrad Rudnicki, Sześćdziesiąt lat pracy naukowej prof. Michała Kamieńskiego, „Postępy Astronomii”, XII (4), 1964, s. 271–272 [dostęp 2023-12-13].
- ↑ a b Przemówienie Prof. dr J. Witkowskiego, „Urania” (9), 1964, s. 246–250.
- ↑ Krzysztof Ziołkowski, Zdziwienia: wszechświat ludzi o długich oczach, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006, s. 62–64, ISBN 83-7318-694-8, OCLC 749980045.
- ↑ Michał Kamieński, Stulecie Obserwatorjum Warszawskiego (1825–1925), „Urania”, 4 (4), 1925, s. 69–78 [dostęp 2023-02-19].
- ↑ Jan Gadomski, Odbudowa obserwatorium stołecznego, „Urania” (1–3), 2948, s. 5–9 [dostęp 2023-06-25].
- ↑ Z Towarzystwa Polsko-Japońskiego, „Kurier Warszawski”, Nr 210, 31 lipca 1932, s. 8.
- ↑ a b Krzysztof Ziołkowski, Michał Kamieński (1879-1973), „Urania – Postępy Astronomii”, LXXVIII (6), listopad 2007, s. 268-271, ISSN 0032-5414, ISSN 0042-0794.
- ↑ Grzegorz Sitarski, Sylwetki astronomów polskich XX w, Andrzej Woszczyk (red.), Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", 2008, s. 100-102, ISBN 978-83-7285-385-1 [dostęp 2024-05-14].
