Michaił Tołstych

Михаил Сергеевич Толстых

Giwi

Michaił Tołstych (2014)
pułkownik
Data i miejsce urodzenia	19 lipca 1980 Iłowajśk
Data i miejsce śmierci	8 lutego 2017 Donieck
Przebieg służby
Lata służby	1998–2000 (Ukraina) 2014–2017 (DRL)
Formacja	Siły Zbrojne Ukrainy Siły Zbrojne Donieckiej Republiki Ludowej
Stanowiska	dowódca batalionu „Somali”
Główne wojny i bitwy	wojna w Donbasie: † bitwa pod Iłowajśkiem II bitwa o lotnisko w Doniecku
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Michaił Siergiejewicz Tołstych, ros. Михаил Сергеевич Толстых, ukr. Михайло Сергійович Толстих ; pseud. „Giwi” (ur. 19 lipca 1980 w Iłowajśku, zm. 8 lutego 2017 w Doniecku) – był jednym z dowódców wojskowych Donieckiej Republiki Ludowej. Oskarżany o zbrodnie wojenne^[1][2][3][4] jeden z najbardziej rozpoznawalnych uczestników wojny w Donbasie^[5][6].

Urodził się w Iłowajśku w obwodzie donieckim, w Ukraińskiej SRR^[6]. Tołstych miał korzenie gruzińskie do czego nawiązywał jego pseudonim „Giwi” będący gruzińskim imieniem^[7]. W latach 1998–2000 służył w Wojskach Lądowych Ukrainy jako mechanik-kierowca czołgów. Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej pracował między innymi w wytwórni lin, jako parkingowy oraz budowlaniec^[6].

Podczas konfliktu na wschodzie Ukrainy od 2014 roku brał udział w walkach po stronie prorosyjskich separatystów. Uczestniczył między innymi w bitwie pod Iłowajśkiem (7 sierpnia – 2 września 2014) oraz w drugiej bitwie o lotnisko w Doniecku (28 września 2014 – 21 stycznia 2015) jako dowódca znanego z brutalności batalionu „Somali”. W styczniu 2015 za pośrednictwem serwisu YouTube w Internecie pojawiło się nagranie na którym żołnierze Batalionu „Somali” bili wziętych do niewoli obrońców lotniska w Doniecku^[6], a sam Tołstych odcinał naszywki z flagą Ukrainy z ich mundurów i wpychał je jeńcom do ust.^[8] 16 lutego 2015 roku Rada Europejska objęła Tołstycha sankcjami, za rażące łamanie Konwencji Genewskich natomiast w czerwcu tego samego roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Ukrainy wystawiło za nim list gończy, oskarżając o tworzenie nielegalnych oddziałów zbrojnych w Donbasie. Był pułkownikiem Sił Zbrojnych DRL.^[6]

Tołstych zginął w swoim donieckim biurze, które miało zostać ostrzelane przy użyciu rakietowego miotacza ognia nad ranem 8 lutego 2017 r.^[9] W związku ze śmiercią Tołstycha w Donieckiej Republice Ludowej ogłoszono trzydniową żałobę narodową^[10]. Władze DRL oskarżyły siły ukraińskie o przeprowadzenie zamachu, natomiast urzędnicy ukraińscy twierdzili, że był to wynik sporów wewnętrznych w DRL.^[11]

W 2022 r. ukraiński dziennikarz Jurij Butusow stwierdził że zamach na Michaiła Tołstycha został dokonany przez SBU na polecenie ówczesnego prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki. Według tego scenariusza Tołstych miał zginąć w wyniku zdalnego odpalenia ładunku wybuchowego umieszczonego pod łóżkiem^[12].

Pod koniec lutego 2024 r. na stronie The New York Times'a ukazał się artykuł opisujący zakulisową wojnę szpiegowską w konflikcie rosyjsko-ukraińskim na przestrzeni lat z własną wersją zdarzeń, zgodnie z którą zamachy na separatystycznych dowódców wojskowych były przeprowadzane przez jednostkę SBU przeszkoloną przez amerykańską CIA. Według tego źródła wybuch miał nastąpić przez zdalne wystrzelenie nieokreślonej naramiennej wyrzutni rakietowej z budynku po przeciwnej stronie ulicy w chwili gdy Tołstych wszedł do biura^[13].