Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (pot. plan miejscowy, MPZP) – akt prawa miejscowego^[1] przyjmowany w formie uchwały rady gminy, określający przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego^[2]. Składa się z części tekstowej (uchwała) oraz graficznej (załącznik do uchwały)^[3].

Ustalenia planu miejscowego, wraz z innymi przepisami, kształtują sposób wykonywania prawa własności nieruchomości^[4].

Plan miejscowy stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. Ustanawia przepisy powszechnie obowiązujące na danym terenie, będące podstawą wydawania decyzji administracyjnych (w przeciwieństwie do studium, które wyraża jedynie politykę przestrzenną gminy). W planie miejscowym dokonuje się również zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne^[5] (nie mylić z wyłączeniem gruntu z produkcji rolnej i leśnej, tzw. odrolnieniem).

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie może wykraczać poza granice administracyjne gminy, może za to obejmować tylko część jej obszaru. Na terenie gminy może obowiązywać więcej planów miejscowych, ich granice jednak nie mogą się nakładać^[6]. Plan nie może naruszać ustaleń studium, co stwierdza rada gminy przed jego uchwaleniem^[7].

Organem sporządzającym plan miejscowy jest odpowiednio:

• wójt (w gminach wiejskich),
• burmistrz (w gminach miejskich lub miejsko-wiejskich, w miastach poniżej 100 000),
• prezydent miasta (w miastach liczących powyżej 100 000 mieszkańców lub będących siedzibą województwa przed 1 stycznia 1999 roku).

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalany jest przez radę gminy (radę miasta) i ogłaszany przez wojewodę w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Według danych na koniec 2012 roku, na terenie kraju obowiązywało 41 625 planów miejscowych, które obejmowały w sumie 27,9% powierzchni kraju. 19 695 z nich to plany sporządzone na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym^[8], pozostałe opracowano wcześniej, na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym^[9].

Pod względem przeznaczenia terenu, w skali kraju dominuje użytkowanie rolnicze (50,4%) oraz zieleń i wody (22%), zaś przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną obejmuje 13,4% terenów objętych planami^[10].

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego składa się z części:

• tekstowej – stanowiącej treść uchwały,
• graficznej – stanowiącej załącznik do uchwały.

Część graficzna (rysunek) jest graficznym odzwierciedleniem uchwały i obowiązuje jedynie w takim zakresie, w jakim jest to określone w części tekstowej. Obecnie^[11], „środek ciężkości” planu przeniesiony jest na tekst uchwały, nie jest więc aktualne postrzeganie go jako „rysunku z częścią opisową”^[12].

Tekst planu ma formę uchwały rady gminy, musi więc odpowiadać wymogom zasad techniki prawodawczej, czyli zawierać m.in.: tytuł, podstawę prawną, przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe, przepisy o wejściu w życie, a także podział na jednostki redakcyjne (paragraf, ustęp, punkt, litera, tiret)^[13].

Rysunek planu wykonywany jest na kopii mapy zasadniczej w skali 1:1000, a w przypadku jej braku, dopuszcza się stosowanie map katastralnych. W określonych przypadkach możliwe jest stosowanie innej skali^[14][15]:

• dla obszarów intensywnej zabudowy lub przestrzeni publicznej – 1:500,
• dla inwestycji liniowych lub obszarów o znacznej powierzchni – 1:2000,
• w przypadku wprowadzenia zakazu zabudowy lub przeznaczenie gruntów do zalesienia – 1:5000.

Skala musi być określona na rysunku w formie liczbowej i graficznej (podziałka liniowa)^[16].

Podstawowe oznaczenia graficzne występujące na rysunku planu^[17]:

• nazwę planu miejscowego
• określenie skali w formie liczbowej i liniowej
• informację o układzie współrzędnych zgodnym z obowiązującym państwowym systemem odniesień przestrzennych

oraz wskazanie kierunku północy

• informację o źródle pochodzenia użytego materiału państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, o której mowa w art. 40c ust. 3 Prawa geodezyjnego i kartograficznego
• wyrys ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z oznaczeniem granic obszaru objętego projektem planu miejscowego wraz z legendą zawierającą oznaczenia występujące na tym wyrysie
• legendę
• granice obszaru objętego planem miejscowym
• określenie przeznaczenia terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania oraz ich symbole i oznaczenia graficzne wraz z numeracją wyróżniającą je spośród innych terenów
• linie zabudowy
• granice i oznaczenia terenów lub obiektów, o których mowa w art. 15 ust. 2 pkt 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Podstawowe oznaczenia graficzne i literowe, odnoszące się do przeznaczenia terenu zostały umieszczone w tabeli^[18]. W zależności od potrzeb, możliwe jest też stosowanie oznaczeń mieszanych^[19].

Przedmiot oznaczenia	Oznaczenie literowe	Kolor	Opis wypełnienia
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej	MN		kolor jasnobrązowy
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej	MW		kolor ciemnobrązowy
Tereny zabudowy usługowej	U		kolor czerwony
Tereny usług sportu i rekreacji	US		kreskowanie zielono-czerwone
Tereny rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m²	UC		kreskowanie czerwono-ciemnoszare
Tereny rolnicze	R		kolor żółty
Tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach leśnych i rybackich	RU		kreskowanie żółto-czerwone
Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych	RM		kreskowanie żółto-jasnobrązowe
Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów	P		kolor fioletowy
Obszary i tereny górnicze	PG		kolor fioletowy
Tereny zieleni objęte formami ochrony przyrody zgodnie z przepisami o ochronie przyrody	ZN		kolor ciemnozielony
Lasy	ZL		kolor ciemnozielony
Tereny zieleni urządzonej, takie jak: parki, ogrody, zieleń towarzysząca obiektom budowlanym, zieleńce, arboreta, alpinaria, grodziska, kurhany, zabytkowe fortyfikacje	ZP		kolor zielony
Tereny ogrodów działkowych	ZD		kolor zielony
Cmentarze	ZC		kolor zielony
Obszary zagrożone powodzią	ZZ		kreskowanie jasnozielone na tle w kolorze odpowiednim do przeznaczenia
Tereny wód powierzchniowych morskich	WM		kolor jasnoniebieski
Tereny wód powierzchniowych śródlądowych (rzeki, jeziora, stawy, strumienie, kanały)	WS		kolor jasnoniebieski
Tereny dróg publicznych	KD		kolor biały
Tereny dróg wewnętrznych	KDW		kolor jasnoszary
Tereny komunikacji wodnej, szlaki wodne	KW		kolor ciemnoniebieski
Tereny infrastruktury technicznej: elektroenergetyka, gazownictwo, wodociągi, kanalizacja, telekomunikacja, gospodarka odpadami, ciepłownictwo	odpowiednio: E, G, W, K, T, O, C		kolor ciemnoszary

Obowiązkowym elementem rysunku planu jest również wyrys ze studium, z oznaczeniem granic obszaru objętego planem^[20]. Umożliwia on porównanie ustaleń studium i planu.

Procedura planistyczna:

1. Rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia MPZP.
2. Ukazuje się w prasie ogłoszenie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o przystąpieniu do planu i możliwości składania wniosków do planu.
3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta zwraca się z do organów i instytucji zewnętrznych z prośbą o przesyłanie wniosków do projektu planu.
4. Dla danego terenu zostaje opracowana dokładna, wielobranżowa analiza stanu istniejącego oraz zebrane zostają uwarunkowania.
5. Przygotowanie projektu planu.
6. Opracowanie prognozy wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze.
7. Akceptacja wójta, burmistrza lub prezydenta miasta i skierowanie projektu planu do opiniowania i uzgodnień.
8. Opinie – władz gmin sąsiednich oraz gminnej (miejskiej) komisji urbanistyczno-architektonicznej.
9. Uzgodnienia – m.in. urząd wojewódzki, właściwy zarządca dróg, konserwator zabytków, policja, wojsko, straż pożarna^[21].
10. Opracowanie analizy skutków ekonomicznych realizacji planu.
11. Wyłożenie planu do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni. Zainteresowani zawiadamiani są poprzez ogłoszenie w prasie lokalnej i krajowej. W czasie wyłożenia organizowana jest dyskusja publiczna nad rozwiązaniami przyjętymi w projekcie.
12. W terminie do 14 dni od zakończenia wyłożenia można składać uwagi do planu.
13. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta rozpatruje uwagi do planu, które wpłynęły w trakcie wyłożenia, a następnie przekazuje do rady gminy (miasta) projekt planu wraz z nieuwzględnionymi uwagami. Jeżeli w wyniku uwzględnienia uwag, do projektu wprowadzono zmiany, ponawia się uzgodnienia w niezbędnym zakresie.
14. Rada gminy (miasta) stwierdza, że projekt planu nie narusza ustaleń studium.
15. Rada gminy (miasta) uchwala MPZP.
16. Wójt, burmistrz lub prezydent przedstawia wojewodzie plan wraz z dokumentacją w celu oceny ich zgodności podjętej z prawem.
17. MPZP zostaje ogłoszony w dzienniku urzędowym właściwego województwa. Uchwała w sprawie uchwalenia MPZP obowiązuje od dnia wejścia w życie w niej określonego, jednak nie wcześniej niż po upływie 14 od dnia ogłoszenia^[22]. Najpóźniej w dniu wejścia w życie, kopia planu musi być przekazana staroście^[23].

Od listopada 2008 roku dla planu miejscowego konieczne jest również przeprowadzenie, równolegle do procedury planistycznej, strategicznej oceny oddziaływania na środowisko^[24].

Zobacz hasło MPZP w Wikisłowniku

• gospodarka przestrzenna
• urbanistyka
• władztwo planistyczne gminy
• linia zabudowy
• decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
• projekt zagospodarowania działki lub terenu
• decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
• opracowanie ekofizjograficzne

• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2022 r. poz. 503)
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2021 r. poz. 2404)
• Piotr Kwaśniak: Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis Sp. z o.o., 2007. ISBN 978-83-7334-882-0. Brak numerów stron w książce
• Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach na koniec 2009 roku, skrót opracowania.. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-25)].