Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m. st. Warszawie S.A.

Siedziba spółki przy pl. Starynkiewicza 5
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Adres	pl. Starynkiewicza 5 02-015 Warszawa
Data założenia	1924 (od 1951 pod obecną nazwą)
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Renata Tomusiak
Przewodniczący rady nadzorczej	Tomasz Bratek
Udziałowcy	m.st. Warszawa
Nr KRS	0000146138
Położenie na mapie Warszawy MPWiK
Położenie na mapie Polski MPWiK
Położenie na mapie województwa mazowieckiego MPWiK
52°13′30,97″N 20°59′42,90″E/52,225269 20,995250
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie – przedsiębiorstwo komunalne zarządzające systemem zaopatrzenia w wodę oraz oczyszczania ścieków na terenie Warszawy. W latach 1924–1951 funkcjonowało pod nazwą Wodociągi i Kanalizacja. Przedsiębiorstwu podlegają ujęcia wód, stacje jej uzdatniania i wodociągi oraz sieć kanalizacji i oczyszczalnie ścieków. Do MPWiK należy m.in. zespół stacji filtrów nazywany filtrami Lindleya i oczyszczalnia ścieków „Czajka”. Od 2003 roku spółka akcyjna w formie jednoosobowej, której jedynym akcjonariuszem jest miasto Warszawa. Na początku XXI wieku MPWiK zatrudniało ponad 2700 pracowników^[1].

W Warszawie i przyłączanych do niej majątkach funkcjonowały spontanicznie budowane wodociągi i kanały. W drugiej połowie XIX wybudowano nową sieć wodociągową według projektów Henryka Marconiego dla lewobrzeżnej części miasta i Alfonsa Grotowskiego dla części prawobrzeżnej. Od początku były jednak niewystarczające i władze miejskie planowały ich rozbudowę. W 1869 roku powołano służę wodociągową, a następnie społeczny Komitet Budowy Kanalizacji i Wodociągów pod przewodnictwem komisarza miasta Sokrata Starynkiewicza, który nadzorował budowę nowej sieci pod kierunkiem Williama Lindleya i Williama Heerleina Lindleya oraz Grotowskiego. Budowę rozpoczęto w 1883 roku, a pierwszy etap budowy wodociągów i pierwszy kolektor ściekowy ukończono w 1886 roku. Kanalizację zaprojektowano w systemie ogólnospławnym^[1]. Kluczowymi elementami nowego systemu wodociągów były stacja filtrów na Koszykach i stacja pomp rzecznych przy ulicy Czerniakowskiej czerpiąca wodę z Wisły^[2].

Rozbudowa sieci zarówno doprowadzania wody czystej, jak i odprowadzania zużytej trwała nadal. W 1888 roku miejską służbę wodociągową przekształcono w Inspekcję Sieci Wodociągowej i Kanalizacyjnej. 1 stycznia 1924 roku powołano samodzielne przedsiębiorstwo Wodociągi i Kanalizacja, które od 1930 roku miało siedzibę w budynku przy placu Starynkiewicza 5. Pierwszym jego dyrektorem został Edward Szenfeld^[1]. Stację pomp rzecznych rozbudowano w pierwszej dekadzie XX w. o zatoki nadbrzeżne zmniejszające problem zamulania pomp, a w latach 1924–1928 o Osadnik Czerniakowski, gdzie woda rzeczna podlega wstępnemu samooczyszczeniu^[2]. Kilka lat później rozbudowano stację filtrów Lindleya. Sieć uległa częściowemu zniszczeniu w czasie oblężenia Warszawy, ale przedsiębiorstwo funkcjonowało w warunkach okupacji. Poważne zniszczenie nastąpiło pod koniec powstania warszawskiego^[1].

22 stycznia 1951 roku przedsiębiorstwo Wodociągi i Kanalizacja przekształcono w Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie. Miało wówczas formę przedsiębiorstwa państwowego. W 1964 roku uruchomiono ujęcie infiltracyjne pod dnem Wisły nazywane „Grubą Kaśką” i związany z nim Wodociąg Praski. Kilka lat później dwa ujęcia uzupełniające. W 1986 roku uruchomiono Zakład Wodociągu Północnego w Wieliszewie pozyskujący wodę z Jeziora Zegrzyńskiego. W 1991 roku uruchomiono pierwszą warszawską oczyszczalnię ścieków – Czajkę, która początkowo odbierała ścieki tylko z prawobrzeżnej części miasta^[1]. Do początku XXI wieku w strukturze przedsiębiorstwa działał Zakład Wodomierzy mający od 1935 roku siedzibę przy ul. Niemcewicza 4/6 oraz Zakład Pompowni Kanalizacyjnych, a zakłady sieci – zamiast obecnego podziału funkcjonalnego na sieć wodociągową i kanalizacyjną – były podzielone geograficznie: Warszawa-Wschód z siedzibą przy ul. Jagiellońskiej i Warszawa-Zachód z siedzibą przy ul. Czerniakowskiej 106/114^[3]. 1 stycznia 2003 roku przedsiębiorstwo komunalne zostało przekształcone w jednoosobową spółkę akcyjną z miastem Warszawa jako jedynym akcjonariuszem^[1].

W 2023 roku MPWiK podlegała sieć wodociągowa o długości ponad 4 400 km i kanalizacyjna o długości ok. 4 300 km^[4].

W 2023 roku przedsiębiorstwo dzieliło się na następujące zakłady^[5]:

• pion wodociągów:
  • Zakład Centralny (ul. Koszykowa 81 w Warszawie)
    • Stacja Uzdatniania Wody „Filtry”
    • Stacja Uzdatniania Wody „Praga”
    • stacje uzdatniania wody „Radość”, „Falenica”, „Powsin”, „Stara Miłosna”, „Wola Grzybowska”, hydrofornie w Wesołej.
  • Zakład Północny (ul. 600-lecia 20 w Wieliszewie)
  • Zakład Sieci Wodociągowej (ul. Mikkego 4 w Warszawie)
• pion kanalizacji:
  • Zakład „Czajka” (ul. Czajki 4/6 w Warszawie) – oczyszczalnia ścieków działająca od 1991 roku, zmodernizowana w latach 2009–2012
  • Zakład „Południe” (ul. Syta 190/192 w Warszawie) – oczyszczalnia ścieków działająca od 2006 roku
  • Zakład „Dębe” (ul. 600-lecia 20 w Wieliszewie) – oczyszczalnia ścieków działająca od 1989 roku, zmodernizowana w latach 1998–2002
  • Zakład „Pruszków” (ul. Domaniewska 23 w Pruszkowie) – oczyszczalnia ścieków działająca od 1969 roku, zmodernizowana w latach 2013–2015, zakład włączony do warszawskiego MPWiK w 1975 roku
  • Zakład Sieci Kanalizacyjnej (ul. Jagiellońska 65/67 w Warszawie)
• pion laboratoriów:
  • Laboratorium „Filtry”
  • Laboratorium „Wieliszew”
  • Laboratorium „Południe”
  • Laboratorium „Czajka”
  • Laboratorium „Pruszków”
• Zakład Sprzętu i Transportu (ul. Mikkego 4 w Warszawie)^[5].