| |||||||||||||
region autonomiczny | |||||||||||||
Step w Mongolii Wewnętrznej | |||||||||||||
Państwo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||||||||||
Kod ISO 3166-2 |
CN-15 | ||||||||||||
Gubernator |
Bu Xiaolin | ||||||||||||
Powierzchnia |
1 183 000 km² | ||||||||||||
Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||||||||||
• gęstość |
20 os./km² | ||||||||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||||||
Liczba prefektur |
12 | ||||||||||||
Liczba powiatów |
101 | ||||||||||||
Liczba gmin |
1425 | ||||||||||||
Położenie na mapie Chin | |||||||||||||
Strona internetowa |
Region Autonomiczny Mongolii Wewnętrznej (Mongolia Wewnętrzna, mong. ᠦᠪᠦᠷ ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠤᠨ ᠥᠪᠡᠷᠲᠡᠭᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠬᠤ ᠣᠷᠤᠨ; chiń. 内蒙古自治区; pinyin Nèi Měnggǔ Zìzhìqū) – region autonomiczny w północnych Chinach obejmujący południowe ziemie historycznej Mongolii.
Mongolia Wewnętrzna to jedna z większych jednostek administracyjnych Chin, stanowi aż 12% ich powierzchni, chociaż zamieszkują ją jedynie 24 mln osób. Graniczy z prowincjami Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Hebei, Shanxi, Shaanxi i Gansu, a także Regionem Autonomicznym Ningxia. Stolicą Mongolii Wewnętrznej jest Hohhot.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W starożytności i wczesnym średniowieczu tereny współczesnej Mongolii Wewnętrznej zamieszkiwały koczownicze ludy mongolskie, z których część okresowo znajdowała się pod chińskim panowaniem.
Od IX wieku tereny Mongolii Wewnętrznej znajdowały się pod panowaniem chińskich dynastii pochodzenia koczowniczego: Liao, Xixia i Jin.
W latach 1227–1234 Mongolia Wewnętrzna weszła w skład chanatu mongolskiego Czyngis-chana. Za panowania dynastii Yuan wchodziła w skład Chin. Po upadku Yuanów w 1368 Mongolia Wewnętrzna znalazła się pod panowaniem ord mongolskich, a od jej południowej granicy rozciągnął się odbudowany Wielki Mur Chiński.
W latach 1626–1636 tereny dzisiejszej Mongolii Wewnętrznej zostały opanowane przez Mandżurów. Wraz z przejęciem przez Mandżurów władzy w Chinach w 1644 Mongolia Wewnętrzna stała się ich częścią.
Po powstaniu Republiki Chińskiej w Mongolii Wewnętrznej narodził się ruch niepodległościowy. W okresie międzywojennym ówczesne władze chińskie podzieliły Mongolię Wewnętrzną na nowo utworzone prowincje: Rehe (Dżehol), Chahar, Suiyuan i Ningxia, traktując je jako teren masowej kolonizacji chińskiej. W 1937 Japończycy dokonali inwazji na Mongolię Wewnętrzną i utworzyli marionetkowe państwo Mengjiang.
W 1945 Mongolię Wewnętrzną zajęła Armia Czerwona. W 1947 przyłączono ją ponownie do Chin, nadając jej autonomię.
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Terytorium regionu obejmuje na ogół zrównaną wyżynę, stanowiącą część wielkiej Wyżyny Mongolskiej, wzniesioną średnio powyżej 1000 m n.p.m. W południowej części regionu wchodzi weń szeroką pętlą rzeka Huang He. Z wyżyny wznoszą się izolowane masywy górskie, zbudowane z odpornych utworów krystalicznych – na północ od zakola Huang He pasma Wula Shan (2130 m) i Daqing Shan (2400 m), w zachodniej części zakola masyw Zhuozi Shan (3015 m). Klimat jest silnie kontynentalny, z dużymi wahaniami temperatur nie tylko w ciągu roku, ale i w ciągu doby. Roczna suma opadów wynosi od 150 mm na zachodzie do 40 mm na wschodzie. Poza Huang He nie ma tu w zasadzie stałych rzek, lecz wyłącznie okresowe, wysychające w lecie i wpadające do bezodpływowych jezior słonych lub ginące w pustyni. Lasów poza zaroślami wzdłuż Huang He brak. Większą część powierzchni regionu zajmują suche stepy, przechodzące bliżej granicy z Mongolią w półpustynie z ubogą roślinnością, rozsianą kępkami. Typowa piaszczysta pustynia – Ordos rozciąga się wewnątrz zakola Huang He, sięgając do poprowadzonego wzdłuż jej południowej granicy Wielkiego Muru.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Ze względów historycznych podział administracyjny Mongolii Wewnętrznej odbiega nieco od podziału innych jednostek administracyjnych ChRL. Posiada ona swoje własne jednostki podziału terytorialnego: związki (盟 méng) – odpowiadające rangą prefekturom, chorągwie (旗 qí) – odpowiadające rangą powiatom oraz sumu (苏木 sūmù) – odpowiadające rangą gminom[2].
Mapa | Lp. | Nazwa | Chiński | Hanyu pinyin | Język mongolski | Transliteracja | Siedziba |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Prefektury miejskie | |||||||
2 | Bayan Nur | 巴彦淖尔市 | Bāyànnào’ěr Shì | Bayan Naγur Qota | Dzielnica Linhe | ||
3 | Wuhai | 乌海市 | Wūhǎi Shì | Üqai Qota | Dzielnica Haibowan | ||
4 | Ordos | 鄂尔多斯市 | È’ěrduōsī Shì | Ordos Qota | Dzielnica Dongsheng | ||
5 | Baotou | 包头市 | Bāotóu Shì | Buγutu Qota | Dzielnica Kundulun | ||
6 | Hohhot | 呼和浩特市 | Hūhéhàotè Shì | Kökeqota | Dzielnica Huimin | ||
7 | Ulanqab | 乌兰察布市 | Wūlánchábù Shì | Ulaγančabu Qota | Dzielnica Jining | ||
9 | Chifeng | 赤峰市 | Chìfēng Shì | Ulaγanqada Qota | Dzielnica Hongshan | ||
10 | Tongliao | 通辽市 | Tōngliáo Shì | Töngliyao Qota | Dzielnica Horqin | ||
12 | Hulun Buir | 呼伦贝尔市 | Hūlúnbèi’ěr Shì | Kölün Buir Qota | Dzielnica Hailar | ||
Związki | |||||||
1 | Alxa | 阿拉善盟 | Ālāshàn Méng | Alaša Ayimaγ | Alxa Zuoqi | ||
8 | Xilin Gol | 锡林郭勒盟 | Xīlínguōlè Méng | Sili-yin Ɣool Ayimaγ | Xilinhot | ||
11 | Hinggan | 兴安盟 | Xīng’ān Méng | Kingγan Ayimaγ | Ulanhot |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3) [online] [dostęp 2021-05-21] (ang.).
- ↑ Mongols from Country to City. edited by Ole Bruun and Li Narangoa. Copenhagen: Nordic Institute of Asian Studies, 2006, s. 60.