Nadine Gordimer podczas targów książki w Göteborgu (2010) | |
Data i miejsce urodzenia |
20 listopada 1923 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
13 lipca 2014 |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
| |
Odznaczenia | |
Nagrody | |
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
|
Nadine Gordimer (ur. 20 listopada 1923 w Springs, zm. 13 lipca 2014 w Johannesburgu[1]) – południowoafrykańska pisarka tworząca w języku angielskim, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1991[2][3][4], jako ta, która „przez swą wspaniałą epikę stała się wielkim dobrodziejstwem dla ludzkości”[2]. Uznawana jest za twórczynię nowoczesnej powieści tendencyjnej[5]. Działała na rzecz zniesienia apartheidu[3][6].
Zarys biografii
[edytuj | edytuj kod]Nadine Gordimer urodziła się 20 listopada 1923 w Springs, osadzie górniczej nieopodal Johannesburga. Była córką żydowskich imigrantów[2][5] z klasy średniej[3]. Jej ojciec – Isidore Gordimer – był zegarmistrzem z Litwy; matka – Hannah „Nan” z domu Myers – pochodziła z Londynu. Mimo żydowskiego pochodzenia obojga rodziców Gordimer została wychowana w duchu świeckości[7], a w życiu dorosłym deklarowała się jako ateistka.
Gordimer zaczęła pisać mając 9 lat[2][3]. W wieku 10 lat mylnie zdiagnozowano u niej chorobę serca, co ograniczyło jej wszelką aktywność fizyczną przez następne pięć lat[5]. Mając 15 lat debiutowała[2][3][5] opowiadaniem[3] na łamach The New Yorkera. Po zweryfikowaniu błędnej diagnozy podjęła studia[5] na University of the Witwatersrand, które porzuciła po roku[3].
W swojej twórczości poruszała sprawy konfliktów społecznych i psychologicznych następstw systemu apartheidu w RPA, a także inne tematy społeczno-polityczne swojego kraju i innych krajów afrykańskich. Była zaangażowana w zwalczanie apartheidu, została członkinią Afrykańskiego Kongresu Narodowego.
Działała w Pan African Writers’ Association[8]. Zasiadała w jury konkursu głównego na 48. MFF w Cannes (1995).
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był stomatolog Gerald Gavron, poślubiony w 1949. Miała z nim córkę Orianę (ur. 1950). Ich małżeństwo trwało trzy lata i zakończyło się rozwodem. W 1954 wyszła za mąż za Reinholda Cassirera, południowoafrykańskiego marszanda, zmarłego w 2001. Owocem jej drugiego związku był syn Hugo (ur. 1955).
Wybrana twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Face to Face (1949)
- The Lying Days (1953)
- A World of Strangers (1958) – wyd. pol. Świat obcych ludzi, PIW 1964, tłum. Maria Boduszyńska-Borowikowa
- Occasion for Loving (1963)
- The Late Bourgeois World (1966)
- A Guest of Honour (1970) – wyd. pol. Gość honorowy, Książka i Wiedza 1979, Zofia Kierszys
- The Conservationist (1974) – wyd. pol. Zachować swój świat, Książka i Wiedza 1982, tłum. Jadwiga Milnikiel lub Trudny wybór, Sonia Draga 2010, tłum. Paweł Cichawa
- Selected Stories (1975) – wyd. pol. Zapach kwiatów i śmierci, Książka i Wiedza 1984, tłum. Agnieszka Glinczanka, Blanka Kluczborska, Piotr Niklewicz
- Burger's Daughter (1979) – wyd. pol. Córka Burgera, Sonia Draga 2008, tłum. Paweł Cichawa
- July's People (1981) – wyd. pol. Ludzie Julya, Wydawnictwo M 2013, tłum. Dariusz Żukowski
- A Sport of Nature (1987)
- My Son's Story (1990)
- None to Accompany Me (1994) – wyd. pol. Nikt ze mną nie pójdzie, Wydawnictwo Literackie 1996, tłum. Jan Rybicki
- The House Gun (1998) – wyd. pol. Broń domowa, Prószyński i S-ka 1999, tłum. Dorota Filipczak
- The Pickup (2001)
- Get a Life (2005) – wyd. pol. Zrozumieć życie, Sonia Draga 2006, tłum. Marek Fedyszak
- No Time Like the Present (2012)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Helen T. Verongos , Nadine Gordimer, Novelist Who Took on Apartheid, Is Dead at 90 [online], nytimes.com, 14 lipca 2014 [dostęp 2014-07-14] (ang.).
- ↑ a b c d e Nadine Gordimer – Facts. [w:] Nobelprize.org [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2020-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-08)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Sigrid Undset, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-23] (ang.).
- ↑ Górny 1993 ↓, s. 226–227.
- ↑ a b c d e Górny 1993 ↓, s. 226.
- ↑ Górny 1993 ↓, s. 227.
- ↑ Andrew Ettin: Betrayals of the Body Politic: The Literary Commitments of Nadine Gordimer. University of Virginia Press: 1993, s. 150. (ang.).
- ↑ Patrycja Kozieł: Obraz działalności instytucji i stowarzyszeń literackich w Ghanie w świetle polityki kulturalnej. W: Ex Africa semper aliquid novi. red. Lucjan Buchalik, Jarosław Różański. T. V. Żory: Muzeum Miejskie w Żorach, Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne, 2020, s. 188, seria: Polskie Poznawanie Świata. ISBN 978-83-941402-9-8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Nadine Gordimer. W: Grzegorz Górny: Leksykon literackich laureatów nagrody Nobla. Kraków: Zebra, 1993, s. 226–227. ISBN 83-900900-3-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biografia na stronie Komitetu Noblowskiego. nobelprize.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-16)]. (ang.)
- ISNI: 0000000123861354
- VIAF: 86692340
- LCCN: n80037754
- GND: 118718169
- NDL: 00441313
- LIBRIS: jgvxx1g20b5gdkb
- BnF: 119054187
- SUDOC: 026897326
- SBN: CFIV011418
- NLA: 36244936
- NKC: jn19990002779
- DBNL: gord008
- BNE: XX1069267
- NTA: 071124152
- BIBSYS: 90088535
- CiNii: DA00575862
- Open Library: OL20580A
- PLWABN: 9810688688305606
- NUKAT: n96026191
- J9U: 987007261949405171
- PTBNP: 38350
- CANTIC: a1173906x
- LNB: 000033203
- NSK: 000037757
- CONOR: 15960931
- BNC: 000062626
- ΕΒΕ: 274492
- BLBNB: 000181088
- KRNLK: KAC199610445
- LIH: LNB:V*3166;=BC