Nikołaj Fiodorow

Nikołaj Fiodorow
Никола́й Фёдорович Фёдоров
	; Mikołaj Fiodorow, portret autorstwa Leonida Pasternaka
Data i miejsce urodzenia	7 czerwca 1829 ; Kluczi
Data i miejsce śmierci	28 grudnia 1903 ; Moskwa
Zawód, zajęcie	filozof
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Nikołaj Fiodorowicz Fiodorow (ros. Никола́й Фёдорович Фёдоров, ur. 26 maja^?/7 czerwca 1829 w Kluczach w guberni tambowskiej, zm. 15 grudnia^?/28 grudnia 1903 w Moskwie) – rosyjski filozof prawosławny, twórca tradycji kosmizmu rosyjskiego^[1]. Był prekursorem filozofii transhumanizmu jako zwolennik osiągnięcia przy pomocy metod naukowych radykalnego przedłużenia ludzkiego życia, ludzkiej nieśmiertelności i wskrzeszenia zmarłych ludzi. Zapowiadał podbój kosmosu, nie obawiał się przeludnienia Ziemi, zapowiadał zasiedlanie innych planet. Ze względu na tryb życia i swoją postawę nazywany bywał moskiewskim Sokratesem^[2]^[3].

Idee Fiodorowa były inspiracją dla uczonych, m.in. Konstantina Ciołkowskiego, matematyka i fizyka, zwolennika ontologicznej jedności kosmosu, wynalazcy, twórcy teorii lotu rakiet i popularyzatora kolonizacji kosmosu, oraz Władimira Wiernadskiego minerologa i biochemika, zwolennika teorii jedności planety Ziemia, który rozwijał koncepcje biosfery i noosfery. Poglądy Fiodorowa stanowiły również inspirację dla rosyjskich powieściopisarzy, poetów i malarzy^[4]^[5].

Życiorys

Rodzice Nikołaja Fiodorowa pochodzili ze szlachty. Ojciec, Paweł Iwanowicz Gagarin pochodził z rodu Rurykowiczów, matka Jelizawieta Iwanowa z niższej szlachty. Nikołaj studiował w Odessie. Od 1854 do 1868 roku pracował jako nauczyciel w różnych rosyjskich miejscowościach. W roku 1878 rozpoczął pracę w moskiewskiej bibliotece narodowej. Fiodorow był przeciwnikiem własności intelektualnej i w ciągu całego swojego życia nie opublikował ani jednej pracy. Jego artykuły zostały wydane pośmiertnie pod wspólną nazwą: Filozofia fizycznego zmartwychwstania^{[potrzebny przypis]}.

Pierwszy w Rosji pomnik Fiodorowa odsłonięto w październiku 2009 w Borowsku (Боровск), z okazji 180 rocznicy urodzin filozofa. Miasto Borowsk zostało wybrane nieprzypadkowo: tam Fiodorow pracował jako nauczyciel, i stamtąd w wieku 39 lat (w 1868) udał się pieszo do Moskwy, gdzie następnie został bibliotekarzem Румянцевского музея (późniejszej Biblioteki Narodowej); tam też mieszkał drugi słynny kosmista, Konstantin Ciołkowski^[6].

Fiodorow w kulturze

Fiodorow zainspirował Fiodora Dostojewskiego do napisania powieści Bracia Karamazow^[7]. Jego idee na temat transhumanizmu są poruszane w powieści Jacka Dukaja pt. Lód.

Prace Fiodorowa

Fiłosofija obszcziego dieła
Soczinienija
Sobranije soczinienij w czetyrioch tomach

Prace Fiodorowa przetłumaczone na język polski

Nikołaj Fiodorow, Filozofia wspólnego czynu, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2012

Kwestia wskrzeszenia

Według Fiodorowa zastępowalność pokoleń rodzi podstawową niesprawiedliwość – pokolenie starsze daje dar życia pokoleniu młodszemu i nie otrzymuje w zamian nic, co byłoby jakościowo zbliżone. Konieczne jest zatem odwzajemnienie daru życia poprzez wskrzeszenie poprzednich pokoleń przez ludzi, którzy posiądą taką możliwość^[8]. Wskazuje na Jezusa Chrystusa i wskrzeszenie Łazarza interpretując to jako naukę i wskazanie dla ludzkości od Chrystusa-Wskrzesiciela. Idea ta nawiązuje do koncepcji bogoczłowieczeństwa^[9]. Idea aktywnego chrześcijaństwa przeciwstawiana jest przez Fiodorowa koncepcjom pasywno-kontemplacyjnym.

Przypisy

↑ Семёнова 2020 ↓, s. 747.
↑ Семёнова С. Г. Философия воскрешения Н. Ф. Фёдорова // Фёдоров Н. Ф. Собрание сочинений: В 4 т. Том 1.
↑ Przypadek sobowtóra. Fiodorow i Sokrates
↑ Thomas Seifrid, A Companion To Andrei Platonov's The Foundation Pit (Academic Studies Press, 2009: ISBN 1-934843-57-1)
↑ Art works by Russian cosmism painter XX – XXI ct. Catalogue of exhibition 2013. Roerich museum. 2013. Retrieved 19 October 2015.
↑ В Боровске откроют памятник основателю русского космизма. News.Ru.com, 2009-10-23. [dostęp 2011-08-01]. (ros.).
↑ Karol Jałochowski. 2 ojców Apollo + 1. „Polityka”. 29 (3219), s. 70-71, 2019. ISSN 0032-3500.
↑ M. Łosski, Historia filozofii rosyjskiej, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2000, s. 89.
↑ Jędrysko 2013 ↓.

Bibliografia

С. Г. Семёнова: ФЕДОРОВ Николай Федорович. W: Русская философия. Энциклопедия. Под общ. ред. М. А. Маслина. Wyd. III. М.: Мир философии, 2020, s. 747–748. (ros.).

Polskie prace naukowe na temat Fiodorowa

Cezar Jędrysko. Filozofowie tylko interpretowali świat idzie jednak o to, aby go przemienić. Filozoficzny projekt Nikołaja Fiodorowa i Mikołaja Bierdiajewa. „Kultura i Wartości”. 3 (7), s. 43–61, 2013. ISSN 2299-7806.
K. Pietrzycka-Bohosiewicz, „Przerzucić most nad rzeką czasu...” Nikołaj Fiodorow i pisarze rosyjscy, [w:] Строитель чудотворный. Szkice o literaturze rosyjskiej. Dedykowane Jadwidze Szymak-Reiferowej i Władysławowi Piotrowskiemu, red. H. Waszkielewicz i J. Świeży, Kraków 2001.
G. Przebinda, Władimir Sołowjow i Nikołaj Fiodorow. Dwie koncepcje apokaliptyczne, [w:] tegoż, Między Moskwą a Rzymem, Kraków 2003.
M. Madej-Cetnarowska, Myśl Nikołaja Fiodorowa w literaturze dziewiętnastego i dwudziestego wieku, Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2013.
M. Milczarek, Z martwych was wskrzesimy. Filozofia Nikołaja Fiodorowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

Linki zewnętrzne

Nikołaj Fiodorowicz Fiodorow oficjalna strona Muzeum i Biblioteki Fiodorowa
Między nauką a metafizyką: filozofia rosyjskiego kosmizmu artykuł Teresy Obolevitch
Mikołaj Fiodorow i jego „filozofia wspólnego czynu" seria artykułów Julii Żyliny-Chudzik
Człowiek jako faktor geologiczno-kosmiczny, czyli wielki comeback antropocentryzmu tekst Julii Żyliny-Chudzik poświęcony Rosyjskiemu Kosmizmowi
Rosja i postczłowiek. Rosyjski transhumanizm i idea nieśmiertelności artykuł Leszka Sykulskiego o założyniach Kosmizmu i jego recepcji we współczesnej Rosji

[CITEREFСемёнова2020747-1] Семёнова 2020 ↓, s. 747.

[2] Семёнова С. Г. Философия воскрешения Н. Ф. Фёдорова // Фёдоров Н. Ф. Собрание сочинений: В 4 т. Том 1.

[3] Przypadek sobowtóra. Fiodorow i Sokrates

[4] Thomas Seifrid, A Companion To Andrei Platonov's The Foundation Pit (Academic Studies Press, 2009: ISBN 1-934843-57-1)

[5] Art works by Russian cosmism painter XX – XXI ct. Catalogue of exhibition 2013. Roerich museum. 2013. Retrieved 19 October 2015.

[6] В Боровске откроют памятник основателю русского космизма. News.Ru.com, 2009-10-23. [dostęp 2011-08-01]. (ros.).

[7] Karol Jałochowski. 2 ojców Apollo + 1. „Polityka”. 29 (3219), s. 70-71, 2019. ISSN 0032-3500.

[8] M. Łosski, Historia filozofii rosyjskiej, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2000, s. 89.

[CITEREFJędrysko2013-9] Jędrysko 2013 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Technologie	Bionika Biotechnologia Inżynieria genetyczna Krionika Nanobiotechnologia Nanotechnologia Robotyka Sztuczna inteligencja
Idee	Bioszczęście Ekstropianizm Foresight Immortalizm Postczłowiek Postgenderyzm Przedłużanie życia Rosyjski kosmizm Singularytarianizm Technogajanizm Transfer umysłu
Postacie	Ben Best David Brin Riccardo Campa Fred i Linda Chamberlain Mike Darwin K. Eric Drexler George Dvorsky Robert Ettinger Gregory M. Fahy Nikołaj Fiodorow Robert Freitas Patri Friedman David Gobel Ben Goertzel Aubrey de Grey Curtis Henderson James Hughes Saul Kent Raymond Kurzweil Jerry Leaf Ralph Merkle Daniła Miedwiediew Max More Ramez Naam David Pearce Charles Platt Valerija Pride Giulio Prisco Anders Sandberg Jason Silva Peter Thiel Eliezer Yudkowsky Natasha Vita-More Shannon Vyff Roy Walford Brian Wowk
Organizacje	21st Century Medicine 23andMe Alcor Life Extension Foundation Cryonics Institute Foresight Institute Fundacja SENS Humanity+ Immortality Institute Immortalist Society KrioRus Life Extension Foundation Methuselah Foundation Singularity University SNPedia Suspended Animation, Inc.