Nowofundland

Nowofundland na Krajowej Wystawie Psów Rasowych w Rybniku-Kamieniu
Inne nazwy	ang. newfoundland, wodołaz, nowofunland[1], nowofunlandczyk[1]
Kraj pochodzenia	Kanada
Wymiary
Wysokość	Pies: 71 cm, suka: 66 cm[2]
Masa	Pies: 60–70 kg, suka: 45–55 kg
Klasyfikacja
FCI	Grupa II, sekcja 2 wzorzec nr 50[3]
AKC	Working
ANKC	Grupa 6 (Utility)
CKC	Grupa 3 – Working Dogs
KC(UK)	Working
NZKC	Utility
UKC	Guardian Dogs
Wzorce rasy
FCI AKC ANKC CKC KC(UK) NZKC UKC
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz hasło nowofundland w Wikisłowniku

Nowofundland – rasa psa zaliczana do grupy molosów w typie górskim, wyhodowana na Nowej Fundlandii w Kanadzie – stąd jej nazwa. Początkowo użytkowana była przez rybaków jako pies pociągowy, a współcześnie jako pies-towarzysz i pies ratowniczy. Potocznie nazywany jest wodołazem^[4].

Według aktualnego stanu wiedzy rasa pochodzi z Nowej Fundlandii i powstała w wyniku krzyżówek psów zamieszkujących wyspę Indian Beotuk z dużymi psami do polowań na niedźwiedzie, które na wyspę przywieźli około 1100 roku wikingowie. Za protoplastę nowofundlandów uważana jest wymarła już rasa o nazwie St. John's dog^[5]. Rasę ukształtowała zapewne także domieszka krwi ras psów przywiezionych z Europy przez rybaków (nie wyklucza się udziału ras hiszpańskich^[5]) – jednakże podstawowe cechy rasy pozostały niezmienione i już od około roku 1600 można mówić o dużej stałości rasy – zarówno z punktu widzenia morfologii, jak i użytkowości (cechy charakteru). Dzięki temu nowofundland jest odporny na wpływ nawet bardzo surowych warunków klimatycznych – w tym zwłaszcza przy pracy w wodzie.

Początkowo hodowano je w dwóch podstawowych odmianach barwnych: łaciate i jednobarwne. Z jednobarwnych ustaliły się czarna i brązowa, a z łaciatej powstał landseer^[5], rasa wyodrębniona w 1960 roku.

Nowofundland to pies masywny i muskularny, o długiej i gęstej szacie, cechujący się dobrą kondycją ruchową, elastycznością i swobodnymi ruchami.

Zgodnie z obecnie obowiązującym w FCI wzorcem rasy, za istotne proporcje uważana jest sylwetka w obrysie prostokąta (wysokość psa jest niższa niż jego długość) – nieco dłuższego u suk, aniżeli u samców; tułów zwarty; głębokość klatki piersiowej jest nieco większa niż odległość od klatki piersiowej do podłoża.

Średnia wysokość w kłębie dla dorosłego psa wynosi 71 cm, a dla dorosłej suki 66 cm^[3]. Przeciętna masa ciała psa to około 68 kg, a suki – około 54 kg^[3].

• Głowa: Masywna, przy czym u suk nieco lżejsza, niż u samców;
• Mózgoczaszka:
  • Czaszka: Kość ciemieniowa szeroka i lekko wysklepiona; kość potyliczna mocno rozwinięta.
  • Stop: Wyraźnie zaznaczony, ale nigdy ostro.

• Trzewioczaszka:
  • Nos: Duży, dobrze pigmentowany, nozdrza dobrze rozwinięte; czarny u psów czarnych i biało czarnych, brązowy u psów brązowych.
  • Kufa: o graniastym kształcie, głęboka i umiarkowanie krótka, pokryta krótkim, delikatnym włosem, pozbawiona fałd; kąciki wargowe widoczne, lecz nie przesadnie zaznaczone.
  • Fafle: Miękkie.
  • Zgryz: Zgryz nożycowy lub cęgowy.
  • Oczy: niewielkie, osadzone umiarkowanie głęboko lecz szeroko; trzecia powieka nie powinna być widoczna; ciemnobrązowe u psów czarnych i biało-czarnych, u brązowych dopuszczalne nieco jaśniejsze.
  • Uszy: nieduże, w kształcie trójkąta o zaokrąglonych końcach, osadzone daleko w tyle głowy i do niej przylegające; przy mierzeniu koniec ucha winien u dorosłego psa sięgać do wewnętrznego kącika oka.
• Szyja: Mocna i muskularna; znaczne podgardle niewskazane.
• Tułów: O masywnym kośćcu. Oglądany z boku głęboki i mocny.
  • Górna linia: Pozioma, prosta i stabilna.
  • Grzbiet: szeroki.
  • Lędźwie: Mocne i dobrze umięśnione.
  • Zad: Szeroki, kąt spadku około 30 stopni.
  • Klatka piersiowa: szeroka, pojemna i głęboka, żebra dobrze wysklepione.
  • Linia dolna i brzuch: Prawie horyzontalna, podkasanie niewskazane.

Kończyny:

• Przednie: Proste i równoległe, zarówno w pozycji stojącej, jak i w stępie i w wolnym kłusie.
  • Łopatki: Bardzo dobrze umięśnione, ustawione wyraźnie ukośnie.
  • Łokcie: Przylegające.
  • Śródręcze: Nieznacznie nachylone.
  • Łapy: Duże lecz proporcjonalne do tułowia, dobrze zaokrąglone i zwarte, palce mocne i ściśle do siebie przylegające, połączone błoną.
• Tylne:
  • Miednica: mocna, szeroka i długa.
  • Uda: Szerokie i muskularne.
  • Kolana: Dobrze kątowane.
  • Podudzie: Mocne i dość długie.
  • Stawy skokowe: Stosunkowo krótkie, ustawione bardzo nisko, rozstawione szeroko i równolegle do siebie.
  • Łapy: Mocne i zwarte.
• Ogon: O szerokiej i mocnej nasadzie, sięgający do pięty lub nieco poniżej; noszony w linii poziomej, w spoczynku zwisający, pokryty gęstym włosem.
• Chody: Długi wykrok przednich kończyn i mocny napęd kończyn tylnych; nieznaczne kołysanie grzbietem jest naturalne; przy przyspieszaniu kończyny wykazują tendencję do zbieżnego stawiania, linia grzbietu pozostaje pozioma^[3].

• Włos: Odporny na przemoczenie i wilgoć. Włos okrywy umiarkowanej długości i prosty bez loków (bywa lekko falisty). Podszerstek miękki i gęsty, gęstszy zimą niż latem; włos na czaszce, kufie i uszach krótki i delikatny; pióra na przednich i portki na tylnych kończynach.

Czarne, biało-czarne i brązowe

• Czarne; czasami występują białe znaczenia na piersi, palcach lub na końcu ogona;
• Biało-czarne, preferowane przez hodowców rozmieszczenie znaczeń: czarna głowa, odcięta białą kryzą od reszty, czarny zad i czarna wierzchnia część ogona – pozostała część ciała biała, może mieć jednak minimalne czarne nakrapianie (lepiej żeby go nie było^[dlaczego?]) (uwaga: klasyfikacja FCI odróżnia biało-czarnego nowofundlanda od przypominającego go biało-czarnego landseera ect, stanowiącego odrębną rasę, nie uznawaną przez wiele organizacji kynologicznych).
• Brązowe: odcienie od czekoladowego do koloru brązu;
• Stalowe (niebieskie), biało-brązowe, dropiate – występują, lecz nie są uznawane przez wzorzec FCI (psy o takim umaszczeniu w FCI nie uzyskują praw hodowlanych).

Nowofundland uważany jest za jedną z najbardziej przyjacielskich ras^[5] – znany jest ze swojej życzliwości, delikatności i łagodności – zwłaszcza w stosunku do ludzi. Niezależnie od swych znacznych rozmiarów świetnie zżywa się z dziećmi^[2].

Nowofundland bardzo lubi wodę, doskonale pływa. Początkowo pomagał rybakom przy wyciąganiu sieci na ląd oraz ciągnięciu łodzi^[5]. Obecnie jest to pies ratowniczy pracujący w ratownictwie morskim, jak również pies zaprzęgowy używany do transportu ciężkich ładunków (obecnie wyłącznie sportowo) oraz pies-towarzysz. Jest też wykorzystywany w dogoterapii. Nowofundlandy i landsery uratowały wielu tonących ludzi^[1], np. w 1919 roku w Kanadzie doszło do katastrofy parowca Ethie. Nowofundland pomógł wtedy uratować 93 pasażerów^[6].

Psy tej rasy przejawiają średnie ryzyko do wystąpienia skrętu żołądka, często tragicznego w skutkach. Oczekiwana długość życia wynosi 11 lat^[5]. Z racji swojego rozmiaru przejawiają skłonność do dysplazji stawu biodrowego, inne typowe dla rasy problemy zdrowotne to dysplazja stawów łokciowych, choroby oczu, powiek, skóry i układu krążenia^[7]. Szata wymaga regularnego szczotkowania.

W klasyfikacji FCI rasę zaliczono do grupy II (Pinczery i sznaucery, molosy, psy górskie i szwajcarskie psy do bydła), do sekcji 2 – molosy w typie górskim^[8].

Wpisany do wzorców ras pod numerem 50 (ostatnie zmiany we wzorcu pochodzą z 29 października 1996)^[3]. Nowofundlandy nie podlegają próbom pracy (do uzyskania praw hodowlanych lub championatu międzynarodowego nie są wymagane wyniki konkursów lub zawodów).

Zgodnie z klasyfikacją amerykańską, rasa należy do grupy psów pracujących^[9]. Typ dogowaty^[10].

• Opiekuńczość rasy znana jest m.in. dzięki postaci suki nowofundlandki o imieniu Nana, występującej w powieści Jamesa M. Barrie Piotruś Pan.
• Właścicielem nowofundlanda był m.in. lord Byron. Jego pies Boatswain, urodzony w 1803 roku w Nowej Fundlandii, zmarł 18 listopada 1808 roku w Newstead Abbey na wściekliznę. Byron uczcił pamięć psa wzniesieniem nagrobka^[11].

• Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona", 2001. ISBN 83-11-09354-7. Brak numerów stron w książce
• Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1998, s. 289. ISBN 83-7073-122-8.
• Ammy Marder, Debra Horwitz: Nasz pies. Poradnik dla właścicieli psów. Warszawa: Książka i Wiedza, 1999. ISBN 83-05-13030-4. Brak numerów stron w książce
• D. Najmanova, Z. Humpal: Psy rasowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1987. Brak numerów stron w książce
• Izabela Przeczek, Psy rasowe. Pochodzenie, rasy, zachowania. Warszawa: Wydawnictwo SBM, 2016. ISBN 978-83-8059-273-5.
• Hans Räber Encyklopedia psów rasowych tom I, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1999. ISBN 83-7073-158-9.
• David Taylor: Księga psów. Warszawa: Świat Książki, 1995. ISBN 83-7129-102-7. Brak numerów stron w książce

• Nowofundland - opis rasy w Atlasie Psów