 nr rej. A/1667 z 2.07.2018
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Adama Mickiewicza |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
judaizm |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
1,28 ha |
| Data otwarcia | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | |
Położenie na mapie gminy Piaski  | |
Położenie na mapie Piask  | |
 51°08′06″N 22°50′29″E/51,135000 22,841389
| |
Nowy cmentarz żydowski w Piaskach – został założony w XIX wieku[1]. Cmentarz znajduje się przy ul. Mickiewicza[2]. Do naszych czasów zachowały się pojedyncze nagrobki[3], z których najstarszy pochodzi z 1906. Cmentarz jest otoczony żywopłotem. Zajmuje powierzchnię 1,28 ha. Oprócz nich na terenie nekropolii znajduje się pomnik ku czci ofiar Holocaustu, gdyż był miejscem zbiorowych egzekucji, szczególnie w latach 1942-1943, podczas likwidacji getta, gdy na cmentarzu rozstrzelano od kilkuset do około 2000 Żydów[4].
"Były dwa groby. Tam był jeden w poprzek i tutaj był wzdłuż drugi. Tu był dół wykopany, jak długi on był, to trudno mi powiedzieć, długi prostokąt. [Teraz to jest] na samej granicy cmentarza, bo każdy [rolnicy uprawiający ziemię wokół cmentarza] się przysuwa [do cmentarza]. [Żydzi] stali na desce. Rozbierali się do naga i na deskę. A tam Ukraińce i strzelali. Na desce i do dołu, i do dołu. Potem jak odjechali to, słowo honoru, ziemia się ruszała! Bo to tylko tyle ziemi było [grób przykryty niewielką warstwą ziemi]. Trochę później nawieźli tych Żydów skądś, nie wiadomo skąd, do getta i z getta ich tutaj prowadzili. Koło mojego okna prowadzili. [...] Dla mnie to była ciekawość, małe dziecko, co oni z nimi robią, tyle Żydów, Pani, prowadzić. [...] był koniec, a już tutaj był początek, tyle ich było. Ale to nie byli Żydzi polscy tylko rozmaitości z Niemiec. Co oni z nimi będą robić, ale to nie były nasze Żydy, tylko zagraniczni. A ubrania wszystkie żydowskie były o tu, zostawiane [na cmentarzu] i spalone, oblali ropą czy czymś. Ale tu piaseckie mistrzowie, bida była u nich, to tu przychodzili i te ubrania przebierali, co zostało niespalonego. Tych Żydów wszystkich gonili na kierkut Ukraińcy, to ich sprawa była. Wszystkich Żydów z getta na tamten cmentarz. Koło mojego okna ich gonili. Sami Żydzi kopali te doły [na cmentarzu]. Rozbierali się, potem podpalali te ubrania. A później nasze [Polacy] znów kopali, szukali w tych szmatach złota."
Relacja anonimowego mieszkańca Piasków z 2017 roku, z archiwum Fundacji Zapomniane[4][5]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Burchard podaje nieznaną datę powstania cmentarza.
- ↑ Burchard podaje adres ul. Mogiłkowa.
- ↑ Burchard podaje, że zachowało się kilka nagrobków.
- ↑ a b Cmentarz żydowski w Piaskach Jewish cemetery in Piaski [online], cmentarze-zydowskie.pl [dostęp 2021-11-04].
- ↑ o fundacji | Zapomniane [online] [dostęp 2021-11-04] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 166.
- Mapa WIG Rejowiec Pas 44 Słup 36 Warszawa 1938
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Nowy cmentarz żydowski w Piaskach na portalu Wirtualny Sztetl
- Fotoreportaż o stanie cmentarza w roku 2011 z portalu o zapomnianych cmentarzach
