Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.

ORP Mewa

ORP „Pomorzanin”
Klasa	trałowiec → okręt hydrograficzny
Typ	FM
Historia
Stocznia	Lübecker Maschinenbau-Gesselschaft, Lubeka
Wodowanie	1919
Reichsmarine
Nazwa	FM 31
Wejście do służby	11 czerwca 1919
Wycofanie ze służby	10 marca 1920
Marynarka Wojenna (II RP)
Nazwa	ORP Mewa (1921) ORP Pomorzanin (1934)
Wejście do służby	1 marca 1921
Zatopiony	14 września 1939 roku
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa – 170 t pełna – 203 t
Długość	całkowita – 43 m
Szerokość	6 m
Zanurzenie	1,6 m
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy łącznej 600 KM; 2 śruby
Prędkość	12 węzłów (początkowo 14)
Zasięg	500 mil przy prędkości 12 węzłów (według innych danych 650 mil morskich)
Uzbrojenie
1 działko kaliber 47 mm, 2 ckm 7,92 mm Maxim wz. 08, 20 min
Załoga	32 ludzi
Multimedia w Wikimedia Commons

ORP Mewa – polski trałowiec redowy niemieckiego typu FM, dawny niemiecki FM 31. Był pierwszym z trzech okrętów w Polskiej Marynarce Wojennej o tej nazwie. W 1932 roku został przebudowany na okręt hydrograficzny ORP Pomorzanin.

„Mewa” należała do czterech trałowców typu FM o numerach: 2, 27, 28 i 31, zakupionych 24 września 1920 roku przez Polskę od fińskiej firmy Hoffströms, z niemieckiego demobilu wojennego^[1]. Według najnowszej literatury „Mewa” była dawnym trałowcem FM 31, zbudowanym w stoczni Lübecker Maschinenbau-Gesselschaf w Lubece, wodowanym w 1919 roku (numer budowy 144)^[2]. Starsze publikacje podawały, że była trałowcem FM 28, zbudowanym w stoczni Caesar Wollheim we Wrocławiu. Ukończony został dopiero po I wojnie światowej i na krótko wszedł do służby w marynarce niemieckiej. Cena zakupu przez Polskę wynosiła 1,8 miliona marek niemieckich (ok. 34 tysięcy USD lub 46 kg złota) za okręt^[3]. Po remoncie w Danii, trałowce przybyły do Gdańska w lutym 1921 roku. FM 31 po zakupie otrzymał prowizoryczną nazwę „Finlandia IV”, następnie „trawler nr 2”, po czym rozkazem ogłoszonym 7 kwietnia 1921 roku, ostateczną nazwę: „Mewa”, wprowadzając w polskiej marynarce tradycję nadawania nazw trałowców od ptaków^[4]. Trałowiec wszedł do polskiej służby 1 marca 1921 roku, pierwszym dowódcą był por. mar. Michał Borowski^[5]. Przez 10 lat służby okręt był wykorzystywany do trałowania min na Zatoce Gdańskiej, a także do szkolenia specjalistów morskich.

W maju 1929 roku „Mewa” została wycofana do rezerwy, po czym skierowana do remontu w Gdyni^[6]. W toku remontu, 28 lutego 1931 roku podczas sztormu, stojąc w Basenie Południowym portu gdyńskiego, „Mewa” została staranowana przez dźwig pływający, który zerwał się z cum^[6]. Na skutek uszkodzeń, okręt zatonął. 23 marca 1931 został wydobyty i wycofany ze służby jako trałowiec, po czym wyremontowany i przebudowany na okręt hydrograficzny. Do służby wszedł ponownie 10 czerwca 1932 roku z zaokrętowanym Oddziałam Pomiarowo-Hydrograficznym^[6]. Zarządzeniem opublikowanym 17 września 1934 roku zmieniono nazwę na ORP „Pomorzanin”^[6].

W trakcie Święta Morza w roku 1939 okręt uczestniczył w Kongresie Eucharystycznym i pierwszej pielgrzymce morskiej^[7].

1 września 1939 r. okręt znajdował się w Pucku. Podczas nalotu na Morski Dywizjon Lotniczy, jedna z bomb upadła około 100 metrów od okrętu.

„Pomorzanin” został zbombardowany i zatopiony w godzinnach porannych 14 września 1939 przez niemieckie lotnictwo w Jastarni. Broń maszynowa z okrętu została zdemontowana i zainstalowana na półwyspie. Uratowana część załogi dopłynęła na półwysep Hel, biorąc udział w działaniach wojennych do ostatnich dni obrony Helu – 2 października 1939 r.

Wrak okrętu wydobyty przez Niemców został później pocięty na złom.

• wyposażenie trałowe: 2 komplety trałów kontaktowych

• ORP Mewa (1935)
• ORP Mewa (1967)
• trałowiec typu FM
• Lista trałowców polskiej Marynarki Wojennej

• Jan Andrzej Bartelski. Pierwsze polskie „ptaszki”. „Morza i Okręty”. Nr specjalny 2/2016. II (6), 2016. ISSN 2450-3509.