| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Stocznia | |
| Zbudowane |
4 |
| Użytkownicy | |
| Typ poprzedzający | |
| Typ następny | |
| Służba w latach |
1918-1937 |
| Uzbrojenie: | |
| 2 działa kal. 75 mm 10 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe • zewnętrzne |
|
| Załoga |
47 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
920 ton |
| • w zanurzeniu |
1318 ton |
| Zanurzenie testowe |
50 m |
| Długość |
75,2 m |
| Szerokość |
6,39 m |
| Zanurzenie |
3,62 m |
| Napęd: | |
| 2 silniki Diesla o łącznej mocy 2600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1640 KM 2 śruby | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
powierzchnia: 4300 Mm przy 10 w. |
Okręty podwodne typu Lagrange – francuskie oceaniczne okręty podwodne z czasów I wojny światowej i okresu międzywojennego. W latach 1913–1924 w stoczni Arsenal de Toulon zbudowano trzy okręty tego typu, a jeden powstał w stoczni Arsenal de Rochefort. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1918-1924 i służyły do połowy lat 30. XX wieku.
Projekt i dane taktyczno–techniczne
[edytuj | edytuj kod]Okręty typu Lagrange zamówione zostały na podstawie programów rozbudowy floty francuskiej z 1913 i 1914 roku[1][2]. Jednostki zaprojektował inż. Julien Hutter, lekko modyfikując swój poprzedni projekt Dupuy de Lôme, zakładając zastosowanie dwóch turbin parowych systemu Parsonsa o mocy 2000 koni mechanicznych (KM) każda przy niewielkim wzroście wyporności[3]. W trakcie budowy z pomysłu zrezygnowano, wyposażając okręty w silniki Diesla[1][3][a].
Jednostki typu Lagrange były dużymi, oceanicznymi okrętami podwodnymi. Długość całkowita wynosiła 75,2 metra, szerokość 6,39 metra i zanurzenie 3,62 metra[2][4]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 920 ton, a w zanurzeniu 1318 ton[2][4]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa silniki Diesla Sulzer o łącznej mocy 2600 KM[3][4]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Belfort o łącznej mocy 1640 KM[2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 16,5 węzła na powierzchni i 11 węzłów w zanurzeniu[3][4]. Zasięg wynosił 4300 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 125 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][3]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[5].
Okręty wyposażone były w osiem wyrzutni torped kalibru 450 mm (cztery wewnętrzne na dziobie, dwie na rufie i dwie zewnętrzne), z łącznym zapasem 10 torped oraz dwa pokładowe działa kal. 75 mm z zapasem amunicji wynoszącym 440 naboi[2][3][6]. Załoga jednego okrętu składała się z 4 oficerów oraz 43 podoficerów i marynarzy[1][3][7].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Spośród czterech okrętów typu Lagrange trzy zbudowane zostały w Arsenale w Tulonie, zaś jeden powstał w Arsenale w Rochefort[2][8]. Stępki okrętów położono w latach 1913-1914[1], a wodowane i ukończone zostały w latach 1917-1924[1][2][3]. Okręty otrzymały nazwy na cześć wybitnych francuskich uczonych: Lagrange’a, Laplace’a, Regnaulta i konstruktora okrętów podwodnych Romazottiego oraz numery burtowe Q111-Q114[2].
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Ukończenie budowy |
|---|---|---|---|---|
| „Laplace” (Q111) | Arsenal de Rochefort | 1913 | 12 sierpnia 1919 | 1921 |
| „Lagrange” (Q112) | Arsenal de Toulon | 1913 | 31 maja 1917 | luty 1918 |
| „Regnault” (Q113) | 1913 | 25 czerwca 1924 | 1924 | |
| „Romazzotti” (Q114) | 1914 | 31 marca 1918 | wrzesień 1918 |
Przebieg służby
[edytuj | edytuj kod]Spośród czterech jednostek tylko dwie zostały przyjęte do służby do zakończenia działań wojennych: „Lagrange” i „Romazzotti”[7]. Operowały one na Morzu Śródziemnym[3].
Na początku lat 20. oba okręty poddano znaczącej przebudowie: otrzymały nowe większe kioski, mostki i peryskopy[3].
Wszystkie jednostki pełniły służbę na Morzu Śródziemnym, kończąc ją w roku 1935 („Lagrange”) i w roku 1937 (pozostałe trzy okręty)[1][2][b].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 159.
- ↑ a b c d e f g h i j Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 212.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 89.
- ↑ a b c d Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 158.
- ↑ Ivan Gogin: LAGRANGE submarines (1918-1924). Navypedia. [dostęp 2019-01-13]. (ang.).
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 536.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 198.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: LAGRANGE submarines (1918-1924). Navypedia. [dostęp 2019-01-13]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-11-17]. (ang.).
